Fálkinn - 18.04.1966, Blaðsíða 27

í
eeCi heitið mönnum jörðum úr eigu sinni gegn fulltingi
þeirra í einhverjum deilumálum, en síðan iðrazt og viljað
rifta samníngum.
Hallur bjó um hríð að Holti í Fljótum og komst þegar í
málastapp við Jón Jónsson lögmann á Reynistað. JónBrands-
son, móðurbróðir Halls, hafði gerzt próventumaður hjá
lögmanni, og fékk Hallur hann til að bera vitni um ofríki og
pretti lögmanns varðandi eigurnar. Einnig deildu þeir um
jörðina Gautastaði í Fljótum; það varð hörð viðureign, sem
lauk með sigri lögmanns, en það var annars hreint mál af
beggja hálfu.
En dæmi um prettamál eru skipti Halls við Jón Marteins-
son sýslumann. Jón byggði Halli jörðina Núpufell en fékk
í staðinn umráð yfir annarri jörð, sem Hallur og kona hans
áttu; mun Hallur hafa heitið Jóni jörðinni til kaups, þegar
ailt væri kvitt með þeim, og það líka tilskilið að sýslumaður
veitti Halli lið í Gautastaðamálinu. Liðu svo fram tímar til
ársins 1582. Kom þá svili Halls, Björn prestur Gíslason,
fram með kaupbréf, sem sýndi, að hann hefði keypt jörð
þessa af Jóni Marteinssyni, og fylgdi annað kaupbréf, sem
virtist vitna um, að Jón hefði keypt jörðina af Halli með
vitund og samþykki Arnfríðar, konu hans. Þessu mótmælti
Hallur þverlega; innsigli hans var ekki fyrir bréfinu, og
annar kaupvotta þeirra, sem innsigli áttu undir bréfinu,
synjaði fyrir það með eiði, kvaðst aldrei hafa heyrt Arn-
fríði, sem þá var látin, samþykkja þetta, „heldur þvert
neita“. Hinn kaupvotturinn neitaði einnig vitneskju um
gerníng þennan og bauð eið.
Hallur hélt kröfu sinni til jarðarinnar til dóms fyrir
Benedikt Halldórsson umboðsmann Jóns Marteinssonar í
sýslustjórn. Er ekki annað að sjá en Jón Marteinsson hafi
samið bréfið í trausti þess að Hallur efndi loforð sitt, og selt
síðan eða veðsett jörðina séra Birni; enda var Halli dæmd
jörðin ári síðar. Hana seldi hann síðar Guðbrandi biskupi
Þorlákssyni.
Sigurður Jónsson frá Svalbarði tók við Reynistað eftir
Jón lögmann, bróður sinn, og urðu þegar illindi með þeim
Halli; óvild var mikil með Sigurði og Guðbrandi biskupi,
og mun biskup hafa verið hlynntur Halli. Um Sigurð orti
Hallur eitt hroðalegasta níðkvæði, sem um getur, svokallað
Soldánskvæði; hefur mönnum þótt óþarft að birta mikið úr
því kvæði, en sem dæmi er tekið eitt erindi, sem þó er mikið
til meinlaust í samanburði við annað í kvæðinu:
Þokki er ekki á þeim rekk
sem þjóðin kallar Viðbjóð,
reiðigjarn og rógsmaður,
ránglátur, miskátur,
skarfleitur, skarnbítur,
skakkeygður, roðteygður,
kinnsvángur, kloflángur,
kjaftvíður, brúnsíður.
Þetta kostaði Hall talsvert afhroð, og
orti hann þá enn níð í ofanálag. Þeg-
ar hér var komið, á níunda tug
aidarinnar, var hlutskipti Halls
harla rýrt orðið sakir mála-
ferla og óreiðu. Meðal bóta
þeirra, er hann varð að
greiða Sigurði, var ítak eitt,
en hann kvaðst síðan hafa
gert það nauðugur og bar
því við, að Sigurður hefði
náð því með falsbréfi. Þess-
um áburði fékk Sigurður
hrundið með eiði á alþingi
1592; var gerð sætt með
þeim og neyddist Hallur til
að biðja Sigurð opinberlega
fyrirgefningar á misferli
sínu. Er talið, að þá hafi
Hallur verið orðinn eigna-
fár og til einskis að slægjast
i reytum hans. Frh. á bls. 40.
FÁLKINN
27