Vaka - 01.01.1927, Side 99

VAKA
l>INGRÆÐIi) A (ILAI'STIGUM.
»:i
landsins slík kvæði sem „Djöfladans“ og „Fróðárhirð“
og hlýtur lof og aðdáun fyrir! Að vísu kunna menn
að hugga sig við, að þessi kvæði séu full at' ölgum og
ykjum og sýni eigi sannar inyndir úr stjórnmálalífi fs-
lendinga. En þó er sannast að segja, að nú er sami óð-
nrinn þulinn um þvera og endilanga álfuna: að þing-
ræðið sé komið að gjaldþrotum, að það sé dauðadaunt,
nema ef takast kynni að kveða niður hinar mörgu og
skaðvænlegu óheillafylgjur þess, sein allsstaðar hafa
gert vart við sig. Tvær stórþjóðir álfunnar, Rússar og
Italir hafa þegar hafnað þingræðinu gersamlega, — að
minnsta kosti um stunda sakir. Viðlíka tilraunir hafa og
verið gerðar bæði á Grikklandi og Spáni. Og ekki er það
neitt leyndarmál, að i raun og veru er nú einnig að
mestu leyti úti um þingræðið í sjálfu heimalandi þess,
Englandi. Enska stjórnin hefir á síðustu áratugurn
strokið laumana úr höndum þingsins, enda komst
merkur enskur stjórnmálamaður svo að orði fyrir all-
mörgum árum, að parlamentið inætti nú fremur heita
málfundafélag (a debating club) heldur en löggjafar-
þing.
Frá þvi verður eigi greint í stuttu máli, hvað menn
finna þingræðinu til foráttu, því að tala sakargiftanna
er legio. Þær eru vitanlega ekki allar jafnþungar á met-
unum, því að óvinsældir löggjafarþinganna eru nú
orðnar svo miklar, að menn gæ.ta oft ekki hófs í ritum
og ræðum um þau. En það höfuðatriði mun þó
flestum koma saman um, að þingin séu afarilla l'allin
til fjárforráða, bæði vegna þess, að þingmenn skorti yf-
irleitt nauðsynlega þekkingu á fjármálum, og þó ekki
siður vegna hins, að eiginhagsmuna hvatir stjórni allt
of oft gerðum þeirra. Þó að þingmennirnir séu sjálfir
heiðarlegir inenn, þá eigi þeir allir kjósendur og flest-
ir heilan hóp vina og vandamanna, sem maka krók-
inn eftir jiT’í, sem föng eru til. Þess vegna tekst fæstum