Vaka - 01.01.1927, Blaðsíða 116

110
RITFRJSGNIK.
[vaka]
„frelsast eða í'arizt“ (bls. 297). En það er ekki farið frekar út i þá
sálma. Andskotinn er ekki nefndur á nafn, fremur en i Viðeyjar-
sálmabókinni. Æðstu kröfum kristindómsins er heldur ekki lialdið
að mönnum. Út af líkingu Krists um perluna er lagt á þá leið, að
vér getum vel eignazt dýrmætustu perluna, guðs ríki, án þess að
afsala oss nokkurum af hinum jarðnesku perlum: vinum, góðri
stöðu, mannvirðingum o. s. frv. (44. liugv.). Hér er laðað, en ekki
hótað, boðin gæði en lítils krafizt. Enginn þarf að fælast frá að
hafa þessar hugvekjur til kvöldlestra fyrir þvi, að þær muni halda
vöku fyrir honum á eftir.
En er þá íslenzku kirkjunni nú á dögum mest þörf að svefja
öígar trúai’lífsins? íslendingum hættir ekki við ofstæki í þeim
efnum, og nú á dögum virðist efnishyggja, alvöi-uleysi og slakt
siðferði meiri háski andlegri lieilbrigði. Og frá sjónai'miði krist-
innar kirkju virðist það hljóta að vera mest áhyggjuefni, að ekki
uema brot af þjóðinni hefur þá trú á aðalatriðum kristninnar,
scm getur oi'ðið nokkur undirstaða lifsins. Mér liefur dottið i hug,
meðan eg var að lesa þessar hugvekjur, hvort því væri svo háttað,
að allir vissi þetta — nema prestarnir. Það væri næsta fáránleg-
ur hlutur, ef þeir vissi minna um trúarlifið en aðrir menn. Og
þó vel skiljanlegt. Þeir trúuðu leita til prestanna, lilusta á þá
og tala við þá. Hinir vantrúuðu leiða þá hjá scr. Kurteisi og
meinleysi veldur þvi, að menn vilja ekki særa prestana með því
að segja frá vantrú sinni, reyna jafnvel að tala þægilega við þá
um trúarefni, eins og jxeir tala um sönglist við söngmenn, þótt
þeir kunni vax-Ia tóna skil, um sjómennsku við sjómenn, þótt þeir
hafi aldrei komið á flot. En gæti prestarnir verið eins rólegir og
þessar hugvekjur bera vott um, ef þeir hefði hugmynd um hag guðs
kristni í landi liér? Þeir vitíi þó a. m. k., að húslestrar eru víðast
lagðir niður. Að þessar liugvekjur þurfa að vekja þá upp af nýju,
en til þess þurfa menn að finna, að þær eigi eitthvei't brýnt er-
indi til þeirra. Það er ólíkt að semja prédikanir nú og á dög-
um meistara Jóns. Þá var grundvöllur trúarinnar fyrir fram viss.
Á honum gat klerkurinn í-eist huggun, áminningar og ógnanir. Nú
verður að gera brú yfir mikið djúp, sem staðfest er milli hvers-
dagslegrar hugsunar nútímamanns og kenninga kristninnar. Það sit-
ur að vísu ekki á mér, að gefa íslenzkum klerkum ráð í þessum efn-
um. En það er sannfæring inín, að fengi prestaefnin meiri sálar-
fræðismenntun og ininna af kennisetningum, væri þeir betur við
því búnir að gera hinum villuráfandi sauðum slciljanlegt lifsgildi
og fyrirheit trúarinnar. Sálarfræðinni hefur fleygt fram á siðari
timum og hún hefur varpað nýju Ijósi ó gildi trúarlifsins. Trúar-