Vikan - 30.11.1961, Blaðsíða 11

ANN hafði séð hana Þarna á
hverjum morgni að undan-
förnu, Þegar hann gekk eftir
ströndinni. Sökum Þess hve hann var
vanabundinn, gekk hann sevinlega
Þennan sama spöl á svipuðum tíma,
og hún sat Þá alltaf á sama stað,
undir lágum höfðanum og horfði út
yfir hafiö. Þetta var ung stúlka —
ef til vill tuttugu ára eða tuttugu og
fjögurra — og hún var mjög fríð
sýnum. Annars veitti hann henni ekki
ýkja nána athygli, nema hvað honum
leizt hár hennar fallegt, liðað og ljóst,
einkum Þótti honum Það fallegt, Þeg-
ar golan ýfði lokkana. Hann var Því
vanur að rekast á aðkomufólk Þarna
I eynni; Það fékk leigða báta á
bryggjunum og reri síðan yfir mjótt
sundið, sem aðskildi eyna meginlandi
Massachusetts. Oft voru Þetta konur,
sem horfðu fram á haust lífs sins; Þser
komu venjulega einar síns liðs, reik-
uðu um flæðarmálið og horfðu á
brimið. Vern kallaði Þaer hofmeyjar
örvæntingarinnar; Þær vöktu samúð
hans en hann yrti aldrei á Þaer —
Þeim virtist falla Það bezt.
Á stundum var Það piltur og stúlka.
Þau leiddust um votan sandinn —
hljóð, og horfðu niður á fætur sér,
eins og Þau væru að glíma við lausn
á einhverjum vandamálum, sem vörð-
uðu miklu framtíð Þeirra. Þau vöktu
með honum saknaðarkennd, hann
brosti á eftir Þeim með Þrá í augum
og lét Þau ein, Því að hann mundi
hvað Það var að standa á Þröskuld-
inum og eiga allt framundan. Þar
höfðu Þau eitt sinn staðið, hann og
Janice — áður en slysið varð.
OFT voru Það líka fjölskyldur,
sem komu til Þess að njóta
helgarinnar og grafa eftir fjár-
sjóðum. Það fólk var alltaf vingjarn-
legt og bauð honum oft svaladrykk
eða rétti honum bjórflösku eða jafn-
vel samloku, og hann ræddi við Það
um stund og sagði Því Það litla, sem
hann vissi varðandi Nords-fjársjóðinn.
Og ef samtalið snerist i Þá áttina,
kynnti hann sig með nafni; stundum
kvaðst Þá einhver i hópnum hafa
lesið einhverja af bókum hans og
bætti við: „Mér fannst ÞaÖ góð saga“.
En Það gerði hvorki til né frá fyrir
hann, Þar eð hann vissi að sagan var
ekki góð; Það var 'Þá helzt að hon-
um yrði heldur Þyngra i skapi og
gengi illa við ritstörfin Það sem eftir
var dagsins. En Þessa vikuna var Það
aðeins Þessi eina stúlka Þarna á
ströndinni. Þriðja morguninn varð
henni allt i einu litið um öxl svo hún
sá hann koma. Hún brosti glaðlega
og veifaði til hans og Vern brosti á
móti, kastaði á hana kveðju og minnt-
ist perluhvítra tanna i umgerð rjóðra
vara, og augna, sem minntu á barns-
augu á jólum. „Nei,“ hugsaði hann
með sér, „hún getur varla verið orð-
in tuttugu og fjögra." Þegar hann
kom heim i kofa sinn gekk hann rak-
leitt að speglinum. Hann var órak-
aður, en Það var honum ekki nýtt.
„Er ég tekinn að gerast hirðulaus
um útlit mitt?" spurði hann sjálfan
sig. Hann gekk alltaf um eyna klædd-
ur grófri skyrtu, bretti upp buxna-
skálmarnar og hafði létta tennisskó
á fótum, sokkalaus. „Ég er ekki neitt
andhælislegur," sagði hann, „ég er
bara ekkert að halda mér til.“
Hárið var litið farið að Þynnast og
snögg klippingin virtist yngja hann
um fjögur til fimm ár, en hann var
Þrjátiu og fimm, og andlitið var
hrukkulaust — aðeins grunnir drætt-
ir við augun.
„Hverju skiptir Það?“ spurði hann
spegilmynd sina. „Þér stendur á sama
um hana.“ En hann rakaði sig næsta
morgun og fór i hreina skyrtu.
Stúlkan sat á ströndinni, undir
höfðanum, eins og hún var vön; Þeg-
ar Vérn sá hana, var sem honum
létti og hann varð Þess var að hann
hafði kviðið Þvi að hún væri Þarna
ekki. Hann ræskti sig, Þegar hann
kom nær og hún leit upp og brosti.
„Sæll, aftur,“ kallaði hún til hans.
„Gengurðu Þessa leið á hverjum
morgni?"
ANN kinkaði kolli og nam stað-
ar hjá henni. „Já, Það heldur
manni grönnum." Hann settist
i svalan sandinn. Það var gaman að
Þvi, að Þau skyldu bæði vera eins
klædd — skyrta, uppbrettar buxna-
skálmar, berfætt. Það lágu ilskór hjá
henni, eins og rekald, lika lítil skófla.
„Ertu að grafa eftir fjársjóðum?"
spurði hann.
Rödd hennar var alvarleg, svipur-
inn barnslega hreinskilinn, laus við
alla undrun og tilgerð. „Já, Þetta er
fjórði dagurinn. Ég á tíu daga sumar-
leyfi. Heldurðu að ég hafi heppnina
með mér?“
Vern brosti glettnislega. „Hefurðu
uppdrátt af leitarsvæðinu?"
„Nei. Hvar í ósköpunum ætti ég að
komast yfir Þessháttar plagg?"
Hann hefði svo sem getað sagt
henni Það. Hann Þekkti gamlan
svindlara, sem jók eftirlaun sín með
Því að gera uppdrætti af svæðum,
Þar sem fjársjóðir áttu að vera fólgn-
ir í jörð, eftir Þvi sem andinn inn-
gaf honum; Þessa uppdrætti seldi
hann svo ferðafólki. Hann var snill-
ingur í iðninni, átti fyrirliggjandi upp-
drætti yfir alla fólgna fjársjóði sem
hugurinn girntist. En hann sagði
henni ekki af Þessum karli, sem hafði
auðtrúa ferðafólk að fíflum, Því að
hún hafði eitthvað Það við sig, sem
fullvissaði mann um að slíkt væri
ámóta hryssingslegt og segja barni,
að jólasveinninn væri ekki til.
Þess í stað sagði hann: „Þeir ,sem
grafa eftir fjársjóðum, ættu alltaf
að hafa einhvern uppdrátt til að fara
eftir. Hvernig geturðu vitað hvar Þú
átt að byrja, án Þess að hafa ein-
hverja leiðsögn?"
Stúlkan hló við. „Ég hef ekki nein-
ar áhyggjur af Því. Sjálf leitin er
aðalatriðið. Ef ég hefði hinsvegar
uppdrátt, Þar sem sýnt væri hvar
fjársjóðurinn lægi fólginn, væri Þetta
eins og að kaupa mjólkurflösku í búð.
Hvaða gaman væri að Því? Skilurðu
hvað ég meina?"
Vern kinkaði kolli. „Já, ég geri ráð
fyrir Því.“
„Hefur Þú aldrei leitað að Þessum
fjársjóði hérna?“ spurði hún.
„Ojú. Fyrst eftir ég kom hingað,
rótaði ég til i sandinum, gróf inn-
undir steina og ég veit ekki hvað.“
„En trúir Þú Því Þá í raun og veru,
að Þessi fjársjóður fyrirfinnist, eða
hvað ?“
Hann hikaði, hugsaði sig um,
komst að raun um að Það væri svo
margt, sem hann ekki trúði lengur
í raun og veru, draumarnir og tak-
mörkin, sem hann hafði lagt af staö
með í mal sínum fyrir löngu, löngu
síðan ... Þegar hann hafði haldið
upp í kanadisku Klettafjöllin Þeirra
erinda, að skrifa sögu, sem hefði bók-
menntalegt gildi, Þessa sögu, sem
hann hafði alltaf dreymt um að láta
einhverntima verða af að skrifa.
„Er Það?“ endurtók hún. „Alltaf
Þegar ég sé til Þin, reikarðu um fjör-
una í stað Þess að taka Þér skóflu
í hönd og grafa af kappi."
Hún hló enn, gleðihljómurinn
minnti hann á skólaárin, fyrstu ást-
ina og pilt og stúlku sem stóðu ber-
fætt úti i á einni í Ohio.
„Þessi fjársjóður hefur verið íólg-
inn hérna árum og öldum saman,
sagði hún, „en ég hef hérna aðeins
skamma viðdvöl, og ég vil njóta
hennar eins og mér er unnt. Ég fer
minar cigin leiðir, skilurðu. E'f mér
dettur í hug að sparka af mér il-
skónum og hlaupa út í brimið, Þá
geri ég Það. Ef mig langar til að reika
um skóginn- og virða fyrir mér gras-
ið og foklaufið, segi ég við sjálfa
mig. „Ég læt Þennan gamla fjársjóð
eiga sig. Finni ég hann ekki núna,
kem ég bara aftur í næsta sumar-
leyfi.“
AU Þögðu um hríð. Horfðu út
yfir hafið, virtu fyrir sér öld-
urnar, sem komu i endalausri
lest upp að flæðarmálinu og brutu Þar
falda sína. Hafrænan lék um Þau,
en hún var ekki köld og morgun-
sólin var viðmótshlý eins og gamall
og góður kunningi. Vern óskaði einsk-
is frekar.
Þá spurði hún: „Hvað hefurðu fyr-
ir stafni?"
„Ég skrifa sögur um persónur eins
og Þig, sem leggja trúnað á að gamlir
fjársjóðir séu fólgnir í jörðu." Hann
hugleiddi orðin og fannst öruggara
að skýra Þetta dálítið nánara.
„Ég á ekki við, að Þú sért af sömu
manngerð og sögupersónur mínar,"
sagði hann. „Þær eru vandræðagrip-
ir upp til hópa. Ég átti aðeins við
Þetta, að Þær hafa ekki neitt lengur
til að trúa á, grípa svo hvert hálm-
strá, leita Þótt Þær viti að ekkert sé
að finna.“
ANN fann til andúðar á skyggni
sinni og mælsku og tók að lít-
illækka sig. „Þú hefur senni-
lega ekki lesið neina af sögum mín-
um. Þetta eru reyfarar — byggðír
á sálkrufningu og spennu i ótrúlegri
atburðarás, hröslvinna." Hann vildi
ekki ræða Þetta frekar. Hann reis á
fætur, dustaði sandinn af buxunum.
„Jæja, ég verð að yfirgefa Þig, svo
Þú getir gefið Þig að leitinni og hug-
dettunum. Ritvélin kallar." En hann
vissi að sér mundi ekki verða neitt
úr starfi, vissi að hann var ekki í
Því skapi, sem moðsuðuvellingurinn
krafðist.
Hún leit á hann og brosti. „Ég
vona að við hittumst aftur,“ sagði
hún.
„Áreiðanlega,” svaraði hann. „Ég
geng hérna á hverjum morgni."
Hann rölti með hendurnar í vös-
unum eftir fjörunni, horfði niður í
sandinn. Einkennilega óraunsæ stúlka,
hugsaði hann með sér. Hún trúði í
raun og veru á drauma, ekki Þá, sem
mann dreymir í svefni, en vöku-
drauma — álfaborgir, fólgna fjár-
sjóði, óskmátt regnbogans. Þannig
hafði hann sjálfur einu sinni verið
— Það mátti heita kaldhæðnislegt,
að Það skyldi hafa byrjað, Þegar
faðir hans las fyrir hann „Fjársjóðs-
eyna“ í fyrsta skipti, Þá hafði hann
tekið Þá ákvörðun að strjúka að
heiman, berjast við sjóræningja, finna
fólgna fjársjóði og lifa ævintýralífi.
Hann var Þá lika staðráðinn í að
semja enn stórkostlegri skáldsögu en
„Fjársjóðseyna", sögu um grimmileg
átök, skipin, farmennina og hafið.
Ójú, Það höfðu verið mikilfenglegar
fyrirætlanir.
OFINN hans stóð í skógarjaðri
á háum höfða, sem vissi að
hafi. Hann var álíka gamall
og sögnin um Nords-fjársjóðinn í
eynni. Það var blað i ritvélinni, og
hann mundi að hann var í miðri
frásögn af Þrítugri samkvæmisdrós,
sem átti æsilegt ástarævintýri með
ungum og garpslegum stýrimanni á
suðurhafsskonnortu. Lágkúrulegt við-
fangsefni og honum bauð við Því.
Hann Þreif blaðið úr ritvélinni.
Nokkra hrið sat hann og reykti og
horfði út yfir blikandi hafflötinn.
Setti síðan nýtt blað i ritvélina. „Ot-
sær -— skáldsaga eftir Vern Ray-
mond“, ritaði hann á Það efst. Gerði
síðan breitt bil. „I upphafi var sær-
inn ...“
Hann virti fyrir sér setninguna,
kveikti sér i annari sígarettu. Árum
sarnan hafði hann ráðgert að skrifa
skáldsögu, sem hefði bókmenntalegt
gildi, eiginlega frá Því hann var
drengur. Honum varð litið á blaða-
bunkann á borðinu, bækurnar, sem
lágu hingað og Þangað og kom Þá
auga á símskeyti; Það var útgefandi
reyfarasagna hans, sem minnti hann
á að afhending sennihluta handrits-
ins, mætti ekki dragast lengur. Vern
neri hökuna.
Hann stóð upp frá skrifborðinu, öll
Þessi ólíkindaritmennska hvíldi á
honum eins og mara. Allt Þetta ólík-
indalíf. Hann gekk út á dyrahelluna,
Framhald á bls. 40.
VIKAN 11