Vikan - 30.11.1961, Blaðsíða 20

LUKKAN var orðin tvö að
nóttu. Þau höfðu þrasað í full-
ar þrjár klukkustundir. Flestar
konur mundu hafa verið orðnar
þreyttar eftir slíka þráskák og fegn-
ar að fresta henni til morgunsins —
en Maud var ekki þannig gerð.
Þriggja kiukkustunda þras var henni
aðeins nauðsynleg forsenda að öllum
þeim ásökunum, sem henni var blátt
áfram óviðráðanleg nautn að kvelja
hann með. Þrek hennar á þessu sviði
var blátt áfram furðulegt.
1 rauninni var þarna um einskonar
skilmingar að ræða. Hún reyndi að
beita öllum brögðum til að fá ein-
hvern þann höggstað á honum, að hún
gæti borið honum á brýn tillitsleysi
og eigingirni, en hann fór undan í
flæmingi og varðist. Sá, sem ekki var
öllum hnútum kunnugur, hlyti að hafa
furðað sig á þvi, að Jan skyldi ekki
neyta yfirburða sinan og slá vopnin
úr hendi henni. En Jan vissi það bezt
sjálfur, að um slíkt var ekki að ræða;
hún fór ekki að neinum rökum. Og
ef honum tækist að slá vopnin úr
Sonja Wallin, slcrifstofu-
stúlka t Stokkhólmi, hefur orö-
iö fyrir þeirri sorg, aö litli
drengurinn hennar varö undir
bíl og beiö bana. Söknuöurinn
veröur henni um megn, hún
getur ekki sofiö nema hún taki
inn svefnlyf, og einu sinni tek-
ur hún inn svo stóran skammt,
aö fiaö er eingöngu starfssyst-
ur ihennar aö þakka, sem lcem-
ur henni í sjúkrahús, aö hún
vaknar aftur til lífsins. I
sjúkrahúsinu kemst hún undir
foendur ungs geölæknis, Jan
Stenlund, sem er heitbundin
Maud, stúlku, sem leggur á
hann ofurást, svo hann getur
ekki viö unaö, en þorir ekki
aö slíta sambandinu viö hana,
sökum þess hve tilfinningaœst
hún er. Hann veröur þegar
ástfanginn af Sonju, býöur
henni sumarbústaö, sem hann
á úti i skerjagaröinum, svo hún
geti hvilzt þar og jafnaö sig,
og heimsœkir hana þangaö.
Eftir aö hún kemur aftur til
borgarinnar, hefur hann ekkert
samband viö hana lengi vel, en
loks \hringir hann; hún veröur
gripin áköfum fögnuöi og býöur
honum heim til sín, og fundur
þeirra er þrunginn alsælu ást-
arinnar. Hann segir henni, sem
hún álltaf vissi, aö hann sé
annari bundinn og geti ekki
rofiö heit sitt. Þegar hann er
farinn, ákveöur hún aö hefja
baráttu fyrir hamingju þeirra
beggja, beita öllum ráöum ást-
arinnar til aö ryöja hverri
hindrun úr vegi, svo þau megi
njótast.
20 VIKAN
hendi henni, mundi það verða til þess
að hann svipti sjálfan sig um leið
bæði vopni og verjum og stæði ber-
skjaldaður eftir.
Hann var sem lokaður inni í búri.
Það var þýðingarlaust fyrir hann að
flögra um i leit að einhverri smugu
til að komast út. Hann varð eingöngu
þreyttari fyrir, en jafn innilokaður
eftir sem áður.
Fyrst hafði hún setið á legubekkn-
um og grátið, siðan risið á fætur,
gengið út að glugganum og tekið að
fitla við tjaldsnúruna, snúið baki við
honum, þrefað og þrasað án afláts
í yfirheyrsiutón, ef vera mætti að
hann talaði af sér, svo hún gæti
gengið á lagið. Hann sat í stólnum,
fól andlitið í höndum sér og fannst
að hann ætti mál sitt að verja fyrir
rétti, gagnvart slungnum og miskunn-
arlausum saksóknara.
Hann leit þangað, sem hún stóð. —
E'n þú verður að reyna að gera Þér
það ljóst, Maud, að ég get ekki veitt
þér það, sem þú hlýtur að viðurkenna
að er þó mikilvægast. Enda Þótt ég
vildi allt fyrir þig gera, þá veiztu
það, að ástin er tilfinning, sem eng-
inn ræður sjálfur. Hvorki ég né þú.
Hún hafði verið tiltölulega róleg
síðustu mínúturnar, og svar hennar
var beizkjulaust. — Ég er ekki að
krefja Þig ástar, sagði hún. Ég er
einungis að reyna að sannfæra þig
um, að ég get ekki án þín verið. Að
þú mátt ekki fyrir nokkurn mun
yfirgefa mig. Það er það eina, sem
ég fer fram á. Finnst Þér það til
mikils mælzt?
Ótal, ótal sinum hafði hann reynt
að gera sér grein fyrir því, hvort
þetta síendurtekna svar hennar væri
sprottið af barnslegri einfeldni henn-
ar, eða hvort það væri þaulhugsað
mótbragð. Að minnsta kosti var ekki
nokkur leið að hrekja Það með gagn-
rökum. Hver getur neitað slíkri full-
yrðingu aðila, sem hann hefur lengi
staðið í nánum kynnum við? Hvernig
er unnt að fullyrða á móti, að þetta
sé eingöngu ímyndun viðkomanda,
hann geti hæglega komizt af án
manns og maður sé honum ekki eins
mikils virði og hann hyggur.
— Maud, mælti hann biðjandi. Þú
hlýtur að sjá, að Því aðeins getur
ást orðið grundvöllur varanlegrar
hamingju, að hún sé gagnkvæm. Og
fyrst ég get ekki ...
— Ég er ekki að fara fram á að
þú elskir mig; aðeins að þú leyfir
mér að elska þig. Að þú leyfir mér
að lifa íyrri þig; án þess er lífið mér
einskis virði ...
Jan Stenlund varp þungt öndinni og
kveikti sér í nýrri sígarettu. Það
.. . sama upp aftur og aftur ... hring
eftir hring . . .
Hún hafði ekki neina eirð til að
sitja kyrr; þessvegna gerði hún ýmist
að standa út við gluggann og snúa
baki við honum meðan hún talaði,
eða þá að hún æddi fram og aftur
um gólfið; á stundum starði hún út
um gluggann, rétt eins ag hún gerði
sér vonir um að geta seitt til sín
utanfrá, það sem hún gat ekki fundið
fullnægingu hið innra með sér. Eða
hún gæti öðlazt þar með dularafl,
sem henni dygði til að fjötra Sten-
lund þeim viðjum, að hún Þyrfti
aldrei að sjá á bak honum.
Kvíðinn og angistin héldu henni
stöðugt í helgreipum sínum. Þannig
hafði það verið í mörg ár.
Og henni sem fannst, að það væri
svo lítið, sem hún fór fram á — ein-
ungis það, að fá að vera hans, lifa
fyirr hann. Alls ekki að hann elsk-
aði hana, einungis að hún fengi að
elska hann. Það var henni næg ham-
ingja.
Hún sem hafði gert allt til þess,
að hann ynni henni. Reynt að vera
honum ástúðleg, reynt að brjóta hon-
um braut í lífinu, sýna að hún gæti
orðið honum stoð og stytta. En nú
skildi hún, að það hafði ekki verið
nóg. Það var eins og múr hefði hlað-
izt upp á milli þeirra, sem hún megn-
aði ekki að brjóta.
Hún vissi, að hann vildi helzt hverfa
á brott frá henni. En þegar hún
krafði hann sagna um gildar orsakir,
hafði hann ekki aðrar fram að færa,
en hann gæti ekki elskað hana —
einmitt það, sem hún hafði marg-
sinnis lýst yfir, að hún færi ekki fram
á og léti sig ekki neinu máli skipta.
Aðeins það, að hún mætti vera hon-
um allt ...
YRSTA ÁRIÐ, sem þau voru
trúlofuð, kom þeim vel ásamt.
Fyrir hennar orð hafði faðir
hennar útvegað honum starf, sem
veitti honum gott tóm til sjálfstæðra
rannsókna. En það var eins og hann
kynni ekki að meta það. Hann sótti
um fast starf við sjúkrahús, og var
svo sífellt önnum kafinn eins og allir
þessir venjulegu læknar, og hafði
aldrei tíma til neins.
Faðir Mauds hafði alls ekki kunn-
að þessu vel. En svo hafði hann
sjálfur fengið prófessorsembætti í
Lundúnum, þar sem hann hafði nú
dvalizt i þrjú ár — kom ekki heim
nema í sumarleyfinu. Móðir Mauds
bjó hinsvegar í Stokkhólmi eins og
áður, kunni ekki við sig í Lundúnum.
Maud var henni þó lítið samrýmd;
Jan var henni eitt og allt.
Hversvegna vildi hann ekki skilja
hana? Hversvegna vildi hann ekki
láta sér skiljast hve ákaflega hún
unni honum? Að hún hugsaði um
hann hverja stund, dreymdi hann á
hverri nóttu. Hún vissi að Það var
einskonar guðsdýrkun, en það var
einmitt það, sem hún vildi. Annars
var ekki um raunverulega ást að
ræða.
Og svo kom þetta hræðilega sum-
ar, sem nú var að líða. Hún hafði
farið til Lundúna og dvalizt hjá föð-
ur sínum í nokkrar vikur. Eftir það
ráðgerði hún sumarleyfisdvöl á Vest-
urströndinni, og Jan kæmi svo þang-
að til hennar, þegar hann fengi sum-
arleyfi sitt. Þannig hafði þetta verið
i mörg undanfarin sumur, og um
þessa samveru þeirra úti á strönd-
inni dreymdi hana marga mánuði
fyrirfram, daga og nætur.
Þegar i Lundúnum tók þessi illi
grunur að ásækja hana, enda þótt
hún reyndi að verjast honum eins
og heimskulegri fjarstæðu. Jan var
ekki af þeirri manngerð. Hann hafði
alltaf verið henni tryggur, aldrei virzt
veita öðru kvenfólki athygli. En nú,
Þegar hún dvaldist þarna í þokunni
og sótinu i Lundúnum, fannst henni
að hann væri orðinn ástfanginn af
annari stúlku.
Og þegar grunurinn hafði einu
sinni fest rætur i huga hennar, tókst
henni ekki að uppræta hann, hversu
fegin sem hún vildi. Hún beitti sjálfa
sig hörkubrögðum til að halda til
Vesturstrandarinnar, eins og ráðgert
hafði verið. En hún hafði enga eirð
i sér. Nótt eina þjáðist hún af mar-
tröð — hún þóttist sjá Jan kyssa aðra
stúlku, og stúlkan breyttist í forynju
með grænt, flyksulegt hár og hvass-
ar vígtennur; Jan hafði lent í kión-
um á villidýri, gráðugri ófreskju ...
Þá hvarf hún heim til Stokkhólms
úr sumarleyfisdvölinni á Vestur-
ströndinni, eingöngu til að bjarga
honum úr þeirri bráðu hættu, sem
hún þóttist viss um að hann væri
staddur í. En svo komst hún að raun
um, að hann var öldungis eins og
hann átti að sér, kannski dálítið meira
utan við sig og Þreytulegri, og hún
var viss um að það var eingöngu
fyrir þá orsök að hann hafði unnið
sér um megn. Þó gat hún ékki talið
hann á að taka sér sumarleyfi og
fara með henni til Tarkov.
Og svo I kvöld ... þegar hann
kvaðst hafa störfum að gegna i
sjúkrahúsinu, en vildi Þó ekki að
hún æki honum þangað eins og hún
var vön, og þeim hafði orðið sundur-
orða út af Þessu, sem raunar var
ekki mikilvægt — en hún vildi fá að
aka honum, öldungis eins og hún
vildi fá að elska hann og lifa fyrir
hann, en hann var ósveigjanlegur,
jafnvel þótt hún félli í grát. Nokk-
urri stundu seinna hringdi hún svo
í símann hans í sjúkrahúsinu; hugð-
ist skýra þetta fyrir honum, og fá
hann til að koma fram með einhverja
gilda ástæðu — ef hann gæti — fyrir
því að hann vildi ekki leyfa henni
það, en þá komst hún að raun um,
að hann hafði alls ekki Þangað komið.
Það hlaut því einhver önnur stúlka
að vera komin í spilið. En hvers
vegna? Þótt hann vildi ekki elska
konu, sem ekki gerði neinar kröfur
til þess að hann gerði það, heldur
eingöngu að hann leyfði henni að
elska sig, Þá varð hann að færa fram
einhverja gilda ástæðu fyrir því, að
hann gat unnað annari konu. Þess
hlaut hún að krefjast af honum.
Hann leit til hennar, og nú fyrst
veitti hún Því athygli hve þreytu-
legur hann var orðinn.
— Maud, sagði hann, við skulum
slá botn í þetta þref okkar í kvöld.
Það leiðir hvort eð er ekki til annars
en þess, að við eyðileggjum morgun-
daginn gersamlega fyrir okkur báð-