Vikan - 20.05.1965, Blaðsíða 12

Læknir leiðangursins, YVilson, aS nafni, reynir að telja kjark í Evans og
lítur á kalnar hendur hans.
Þar kom, að Evans brjálaðist af kvölum. Læknirinn og annar leiðangursmað-
ur rcyna að stilla hann — en árangurslaust.
Þann 11. marz,
voru þjáningar þeirra
orðnar slíkar,
aS Scott skipaði Wilson
að úthluta
sérhverjum þeirra
skammti af eitri,
svo þeir gætu stytt sér
aldur, sem vildu.
gagni undir bækistöðvar fyrir
hvalveiðar, Auk þess átti ódrep-
andi fróðleiks- og könnunarþorsti
mannkindarinnar hér drjúgan
hlut að máli.
Þá er að segja frá Scott. Ferð
hans gekk fremur stirðlega í
fyrstu, ýmsir gallar komu fram
í skipinu og vistir gengu til
þurrðar. Varð hann að bregða
sér til Nýja Sjálands til að end-
urnýja birgðirnar og fá gert við
skipið. Hlaut hann þar erindis-
lok að óskum og lagði úr höfn
að nýju 24. desember. Var nú
siglt fyrir hraðbyri suðurundir
heimskautsbaug, þar sem leið-
angursmenn sáu hvern borgarís-
jakann öðrum meiri; voru sum-
ir allt að 400 metrum á lengd og
hundrað fetum á hæð. Eftir all-
mikla baráttu við rekís komust
leiðangursmenn að strönd Ant-
arktíku og bjuggust fyrir í vetr-
arbúðum þar sem heitir McMur-
dosund, en landið umhverfis
kenndu þeir við Játvarð konung
sjöunda. Þarna höfðust leiðang-
ursmenn við um veturinn og am-
aði ekki að þeim að ráði, þótt
nokkrir fengju aðkenningu af
skyrbjúg.
Sumarið var notað til undir-
búning frekari aðgerða, en um
haustið lagði Scott af stað við
þriðja mann suður á jökulhálend-
ið. Höfðu þeir með sér nítján
hunda, er drógu sleða með vist-
um og öðrum útbúnaði. Sóttist
þeim ferðin vel framan af, en
færðin þyngdist heldur betur er
fyrir þeim varð fjöllótt land og
illfært yfirferðar. Liðu þeir
þungar þrautir á heimleiðinni,
hundarnir drápust og einn mann-
anna varð óliðfær af skyrbjúg.
Þó komust þeir allir lifandi til
vetrarstöðvanna þann 3. febrúar
1903, eftir 93 daga fjarveru.
Þegar hér var komið sögu, voru
menn heima í Englandi farnir að
óttast um Scott og þá félaga.
Keyptu þá nokkrir velunnarar
hans norskt hvalveiðiskip, er
Morgenen hét, létu endurbæta
það og sendu síðan suður í leit
að Discovery. Stýrði þessum
leiðangri maður sá er Colbeck
hét og hafði áður hlotið reynslu
í slíkum ferðum. Hafði hann að
lokum uppi á Discovery í Mc-
Murdosundi, þar sem það sat
fast í ísnum. Tókst þeim á Morg-
enen að koma vistum í land til
manna Scotts, en þar eð ekki
tókst að losa Discovery úr ísnum,
ákváðu þeir að taka sér þar vet-
urvist einu sinni enn. Fór Scott
þann vetur í nokkrar sleðaferð-
ir til frekari könnunar inn á jök-
ulhálendið, en í febrúar skall á
hvassviðri, sem kom slíku róti
á ísinn að Discovery losnaði.
Sigldi Scott þá enn víða um suð-
urhöf til rannsókna, áður hann
sneri heim á leið, en til Englands
kom hann , september 1904. Þótti
hann hafa vaxið eigi alllítið af
för þessari.
Næstu árin urðu margir til að
feta í fótspor hins djarfa Eng-
lendings um Antarktíkuferðir;
má af þeim telja landa hans
Shackleton, sem verið hafði með
Scott á Discovery, fylgt honum í
mestu svaðilförina suður á jök-
ulinn og verið þá hætt kominn
af skyrbjúgs völdum. Hann var
þó hvergi banginn við frekari
háskaferðir og 1909 munaði mjóu
Litlu siðar var Evans örendur á jökulbreiðunni — sá fyrsti var
failinn í valinn. Frostið var um 47 stig á Celcius.
Þeir héldu áfram för sinni og drógu með sér líkið af Evans á sleða. Svo týndu þeir
slóðinni og síðan tepptust þeir lcngi vcgna stórhríðar.