Vikan - 02.09.1965, Síða 4

Vatnsdropinn hefur haldð vöku fyrir mörg-
um, jafnvel þótt hann sé ekki í flokki með
þeim tækjum, sem hóvaðasömust eru.
Flestir hafa reynt það einhverntíma á
ævinni, að geta ekki sofnað vegna
vatnskrana, sem lak í dropatali ofan
í vaskinn. Varla er þó hægt að segja
að hávaðinn af slíku sé það mikill,
að ekki sé svefnfriður þessvegna. Samt
hefur hljóðið einhver slík óróaáhrif á taug-
arnar, að manni verður ekki svefnsamt.
Flestir kannast líka við, hve þægilegt get-
ur verið að sofna við lækjarnið, eða jafn-
Blaðamaður VIKUNNAR þurfti
fyrir skömmu að staldra við
um stund inni í blikksmiðju.
Honum varð svo mikið um háv-
aðann þar inni, að minnstu
munaði að hann tapaði sér. Það
má kannske segja að oft hafi
farið fé betra, - en eitt hafð-
ist samt upp úr þessari heim-
sókn: Hann tók sarnan þessa
grein um hávaða, áhrif hans á
mennska menn og hvort líkindi
séu fyrir því að þeir tapi sér
alveg í hávaðasömu umhverfi.
Grein: Guðmundur Karlsson.
Myndir: Kristjón Magnússon.
vel þungan fossnið, — en ef klósettkassi lekur
í næsta herbergi og myndar svipaðan nið, þá
reynist oft tilgangslaust að leggja sig nema
skrúfa alveg fyrir vatnið fyrst.
Á þessu verður manni Ijóst að það er ekki
ávallt aðalatriðið hve hávaðinn er mikill, held-
ur einnig hvers eðlis hann er, eða hver hljóð-
valdurinn er. Það þýðir, að sálarleg áhrif
hljóðs hafa töluvert að segja. Jafnvel þótt um
mikinn hávaða sé að ræða, er ekki sama hvers
Járnsmiður við vinnu sína, finnur ekki eins fyrir þeim háv-
aða, sem hann framkallar sjálfur, eins og frá náunganum
við hlið hans. Það er oft óvænti hávaðinn, sem verstur er.
eðlis hann er, og það jafnvel þótt hann sé svo mikill að
hann gæti haft skaðleg áhrif á sjálfa heyrnina. Það er
t.d. vafalaust að maður, sem þolir ekki með nokkru móti
hávaðann í skellinöðru fyrir utan gluggann sinn, getur
með bezta móti notið tónlistar, sem mælist jafn hávaða-
söm eða jafnvel hávaðasamari.
Um hávaða, skaðsemi hans, mælingar, sálarleg áhrif,
heyrnarmissi og ótal margt annað í sambandi við hann,
hafa ótal bækur verið skrifaðar, og satt bezt að segja
kemur ekki öllum saman um viðfangsefnið. Sumir álíta
hávaða á vinnustað skaðlegan, ef hann fer upp fyrir
viss mörk, en aðrir fullyrða að hann geti verið kostur. Þeir
álíta að hann geri það að verkum að maðurinn geti ein-
beitt sér betur við verkið, því önnur hljóð verki þá ekki
eins truflandi og samræður geti t.d. vart átt sér stað. Öll-
um ber þó saman um, að þegar hávaði fer uppfyrir viss
mörk, geti hann verið skaðlegur fyrir heyrnina, og á því
er enginn vafi, að þegar enn hærra er farið, er heyrnar-
missir á einhverju stigi óhjákvæmilegur.
VIKAN gerði það lesendum til fróðleiks, að fara með
sérfræðing á nokkra vinnustaði hér á landi. í förinni var
nákvæmur og viðurkenndur hávaðamælir, og var honum
brugðið upp víða. Niðurstöður þessara mælinga eru birt-
ar hér nokkru síðar. En áður er rétt að skýra nokkuð frá
ýmsum atriðum í sambandi við hávaða, sem VIKAN hefur
aflað sér upplýsinga um hjá starfsmönnum Borgarlæknis
Reykjavíkur, en þeir hafa unnið að ýmsum rannsóknum í
sambandi við þetta vandamál undanfarin tvö ár, og fara
þær athuganir sífellt vaxandi.
Hljómur er mældur á tvennan hátt, eða eftir tíðni og
styrkleika. Tíðnin segir til um hve margar hljómbylgjur
berast frá hljómvakanum á hverrri sekúndu, og er sú
mælieining nefnd „sekúndurið". Hár tónn hefur þannig
fleiri sekúndurið en lágur tónn, jafnvel þótt báðir hafi
sama styrkleika. Styrkleikinn er mældur í einingum, sem
nefndar eru „Decibels", en það er aðeins viðmiðunarein-
ing, sem segir til um hlutfallið milli tveggja hljóðstyrk-
leika.
Mannseyrað heyrir að jafnaði alla hljómtíðni á milli
16 og 16.000 sveiflur á sekúndu, og víst er að tíðnin
sjálf hefur ekki skaðleg áhrif á eyrað. Það er aftur á
móti styrkleikinn, sem getur verið skaðlegur, ef hann fer
yfir viss mörk. Þessvegna höfum við aðallega áhyggjur
af honum að þessu sinni.
*>
£ VIKAN 35. tbl.