Vikan - 02.09.1965, Síða 29

Við skulum ekki
hafa hátt
Framhald af bls. 11.
er því nauðsynlegt að framkvæma
reglubundnar heyrnarmælingar á
mönnum, sem vinna að jafnaði við
slíkan hávaða, og flytja þá til, sem
ekki þola hann.,
Þegar komið er upp í 90 — 95
decibel, er talið að allir hljóti skaða
af, og að þá sé beinlínis bráðnauð-
synlegt að gera gagnráðstafani.. —
og því meiri sem hávaðinn mælist
þar fyrir ofar, því nauðsynlegra er
að gera einhverja úrbót.
Starfsmenn Borgarlæknis hafa
víða farið til að mæla hávaða á
vinnustöðum hér á landi, og þá
auðvitað helzt í Reykjavík, nema
um annað sé beðið. Þeir hafa gert
tillögur til einhverra útbóta, þar
sem þess þykir þurfa, en það er mis-
munandi hvað hægt er að gera og
hæfir sín aðferðin hverium stað.
Það fyrsta, sem reynt er að gera,
er að draga úr hávaðanum, t.d.
með því að lagfæra vélar, sem eru
orðnar slitnar eða bilaðar, breyta
þeim eða fá aðrar hljóðbetri.
Reynist það ekki mögulegt eða
nægilegt, er reynt að einangra þær,
svo að hávaðinn frá þeim berist
ekki frá þeim, t.d. með bvf að
byggia utan um bær. setja undir
bær gúmmffætur eða bvílfkt. Stund-
um má færa vélar á betri stað, bar
sem hávaðans aætir ekki eins, eða
að færa má starfsfólk lenqra frá
vélunum. Hljóðdeyfar f lofti oq á
veagium minnka f sjálfu sér ekki
hávaðann mikið. en minnka eða
dreoa allt endurkast, sem verkar
truflandi og getur f sumum tilfell-
um aukið hávaðann nckkuð. Ef ekk-
ert af þessu revnist hafa tilætlaðan
áranaur, þá er starfsfólki oft ráð-
laat að fá sér sérstaka evrnataona
til að loka eyrunum oa útiloka
banniq hávaðann. Þessi tæki aeta
dreaið úr hávaðanum sem berst
inn f hevrnarsvæðið um 20 — 30
decibel á láatfðnisviðinu og 30 —
40 á hátíðnisviðinu.
Marqir hafa verið á móti evrna-
skiólum oq töppum á beim forsend-
um að bá heyri beir illa nauðsvn-
leaar fvrirskipanir. en betta er á
misskilninqi bvqat. Sannleikurinn
er sá, að með evrnatöoDum heyra
menn betur mælt mál f hávaða, en
ef beir væru ekki með taopa.
Annars ber að varast að láta
menn siálfa velia sér evrnataDpa,
sem til eru í þrem stærðum. Flestir
hafa tilhneiqingu til að velja tappa,
sem þeir finna Iftið fyrir í eyrun-
um, en bá aæti hann verið of rúm-
ur og hliáðbvrgiur farið fram hiá
honum. Of þrönqir mega þeir held-
ur ekki vera, bvf þó særa þeir hlust-
ina. Bezt er því að leita læknisað-
stoðar við valið.
Eins og áður er getið, er ekki
sama hver hávaðinn er, né hvaðan
hann kemur. Það hefur komið í
Ijós að hávaði, sem menn sjálfir
valda beint eða óbeint, hefur ekki
.eins slæm áhrif eins og ef sami háv-
.aðinn kæmi frá starfsmanni rétt hjá.
Járnsmiður, sem lemur hamri sín-
'um í járnplötu, finnur ekki mikið
fyrir hávaðanum, sem hann skapar.
En ef annar maður lemur í sömu
iplötuna með sama hamri, finnst
ihonum hávaðinn óbærilegur. Sama
>er að segja um óvæntan hávaða,
•að hann er ennþá skaðlegri en sá,
sem maður á von á og bíður eftir.
En hávaði hefur önnur og e.t.v.
víðtækari áhrif á mannslíkamann og
sálarlíf, en hér hefur verið getið,
■og það eru ekki ávallt beinu áhrif-
iin, sem eru verst. Hann getur hæg-
'lega valdið öðrum kvillum, eins og
of háum blóðþrýstingi, taugaspennu
■eða taugaveiklun, sem svo aftur
getur haft sínar alvarlegu afleið-
iingar.
Dæmi er til um mann hér í
Reykjavík, sem á hús alveg áfast
við stóra verksmiðju. Hávaðinn,
sem berst inn í íbúðina er mikill og
stöðugur næstum því allan sólar-
'hringinn. Inni hjá honum er aldrei
friður. Allir geta skilið hve hvim-
'leitt, óþægilegt eða jafnvel óbæri-
legt slíkt ástand er. En þegar það
er líka tekið með í reikninginn, hve
mikið markaðsverð húseignarinnar
rýrnar við þetta ástand, þá er
kannske skiljanlegt þótt maðurinn
yrði taugaveiklaður með tímanum
af andvökum og áhyggjum. Vafa-
laust er þetta ekki einsdæmi og
■margir geta sagt svipaða sögu. Það
befur t.d. tíðum verið rætt um það
■opinberalega hversu ónæðisamt sé
í sumum hverfum Reykjavíkur og
nágrennis, vegna flugvélagnýs. Sá
■starfsmaður Borgarlæknis, sem
starfað hefur að hávaðarannsókn-
um. þurfti fyrir skömmu að ganga
■undir uppskurð á Landsspftalanum
og liggja þar um tfma eftir það.
Sjálfur segir hann svo frá að gnýr-
inn frá flugvellinum sé vægast saqt
mjög slæmur og illþolandi fyrir
sæmilega hrausta menn, hvað þá
heldur fyrir fárveika og viðkvæma
sjúklinga, sem liggja milli heims og
helju á sjúkrahúsi.
Erlendis er vfðast hlutazt til um
að sjúkrahús séu ekki f næsta ná-
grenni við flugvelli. en jafnvel þótt
svo sé, þá séu víðast betri aðstæð-
ur þar en hér. Allar bygginaar milli
flugvallar og siúkrahúss draga úr
flutningi hávaðans, og trjágróður
hefur sömu áhrif.
Yfirleitt er mjög mikið tillit tekið
til allskyns hávaða víðast erlendis,
og reynt að draga úr honum eins
og hægt er, eða einangra hann.
Sumsstaðar er algjörlega bannað að
þeyta bílhorn f bæjum og borgum.
Háir bakkar byggðir meðfram fjöl-
förnum vegum, til að einangra háv-
aðann frá íbúðarhverfum, eða þétt-
ur trjágróður settur á milli. Vfða
er allt skipulag bæja miðað við það
að sem minnstur hávaði berist til
fbúðarhverfa, og verksmiðjur stað-
settar sem lengst frá þeim (Zoning-
laws). f Svfþjóð eru menn almennt
farnir að vakna til meðvitundar
um hve hættulegur allur hávaði get-
ur verið, og málaferli þar f sam-
Sérstaklega góð hárúðun. — Heldur
hárinu mjúku og snyrtilegu allan
dagnn. — Má nota eftir vild, án
þess að hárið verði stíft eða glans-
laust. — Takið eftir hinu sérstaka
verði.
EINKAUMBOÐ:
J. P. GUÐJÖNSSON
Skúlagötu 26 — Sími 117W
ÓUtí'. TUI ■ Wígjj
bandi við skaðabætur vegna háv-
aða algeng.
Eins og áður er sagt, eru rann-
sóknir hérlendis á þessum málum
aðeins skammt á veg komnar, en
starfmenn Borgarlæknis eru fúsir til
að veita þá aðstoð sem þeir geta
við hávaðamælingar, ráðleggingar
eða heyrnarmælingar.
Að lokum birtum við svo þær nið-
urstöður, sem við komumst að við
mælingarnar.
Sundhöllin. 60 — 80 dec.
Mjög óþægilegur glymjandi.
Bergmálskenndur og þvöglulegur
hávaði, sem stafar af endurkasti
milli veggja og lofts. Hávaðinn
þarna fer auðvitað alveg eftir því
hvaða gestir eru í lauginni og hve
hátt þeir hafa. Þegar mikið er af
krökkum, þá margfaldast hrópin
og endurkastast milli veggja, svo
af því verður samfelldur glymjandi,
mjög óþægilegur og hár, en hávað-
inn virðist samt ekki vera meiri en
60 — 80 að jafnaði, sem engum
finnst mikið ef um músik eða skilj-
anlegar samræður er að ræða.
Þungavinnuvélar. 90 — 100 dec.
Tækið, sem mælt var, nefnist vél-
skófla eða grafa, og stjórnandinn
sagði það sina skoðun að flestar
vinnuvélar af svipaðri stærð, hefðu
í frammi svipaðan hávaða og þessi.
Tækin eru knúin díselvélum og hafa
allhátt þegar þau eru látin ganga
af afli. Hávaðinn f vélinni var nokk-
uð jafn og oftast um 90 — 95 dec.,
en það var vélarhljóðið sjálft, sem
gerði þennan hávaða. Svo kom það
nokkrum sinnum fyrir að ískraði f
skóflunni þegar hún mokaði upp á
bíl, eða þegar hún skóf stóra steina.
Þá skaust mælirinn allt upp f 105
eða þar um bil. Þessi hávaði minnk-
ar niður í þægileqt mal, strax og
vélin hættir að erfiða og gengur
lausagang.
Síldarverksm. Klettur. Vélasalur.
94 — 98 dec.
Hávaðinn þar er mestur f suður-
hluta vélasalarins, þar sem allt
blandast saman, skrölt og glamur
í tveim geysistórum sívalningum,
þurrkurum, sem snúast í sífellu —
vélaglamur og hávaði frá tugum
skilvinda og annarra smærri véla
f salnum — og hvinur og þytur f
olíubrennurum, sem spúa sífellt
óskaplequm hita inn f þurrkarana.
Hávaðinn er þungur og jafn
bassaniður, auðvitað óþægilegur,
oq dálítið ógnvekjandi fyrir ókunn-
uga, ekki sízt vegna þess hvernig
umhorfs er þarna inni. Frekar
dimmt og drungalegt, nema þar
sem hvítglóandi logarnir sjást inni
í olíubrennurunum. Þaðan berst ó-
hugnanlegur loftþytur, sem gefur
manni hugmynd um óskaplegan
þrýsting, sem gæti skyndilega
sprengt af sér allar hömlur. Fyrir
ofan mann snúast risastórir sivaln-
ingar hægt og þunglamalega með
tannhjólaskrölti og glamri. Þeir
sjást ógreinilega í hálfrökkrinu á
bak við katlana. Hitinn frá kötlun-
VIKAN 35. tbl. 29