Vikan

Issue

Vikan - 21.10.1965, Page 41

Vikan - 21.10.1965, Page 41
legur kubbur kenndur við Hala í Suðursveit, sá sem myrti rómantík- ina á íslandi en endurnýjaði ritmál þjóðarinnar, orðasafnari, speking- ur og yogi, uppreisnarmaður og kálæta. Hitt skáldið var öllu yngra, heimsborgari úr Mosfellssveit, lat- [numaður og gáfnaljós, hann hafði verið „á grenjandi túr ! evrópskri menningu" snúist til kaþólskrar trú- ar og var kominn í Flatey til að liggja í þanginu og hlusta á fugla- kliðinn. Þessi skáld þrjú bjuggu öll á loftinu hjá séra Halldóri Kolbeins, þessi merkisklerkur kunni að velja sér hirð við hæfi og var þá enginn þessara manna orðinn viðurkennd- ur af þjóðinni. Og það var eitt sinn að kona er úti við á Jónsmessunótt og er að þvo þvott. Verður henni þá litið inn í Skólabrekku og sá tvo engla ganga eftir grundinni. Konunni varð svo mikið um þessa dýrðar- sýn að hún hljóp inn í bæ og lof- aði guð og kallaði á fleira fólk til að skoða englana. Þegar nánar var aðgætt fóru þar ekki aðrir englar en þeir Halldór og Þórbergur alls- berir og höfðu laugað sig nakta í dögginni á Jónsmessunótt eftir fornri þjóðtrú. Þótt hús ! Flatey væru tví- og þrí- setin fór þar allt fram í sátt og samlyndi. Unglingarnir voru látnir vinna, vaktir klukkan sex að morgni til að breiða fisk, þá gengu fjórar skútur úr Flatey. Ekki var síður líf í tuskunum þegar fiskitökuskipin komu, þá var fiskurinn pakkaður inn og, síðan varð að bera hann um fjöru langa leið að bringingabátn- um og stundum urðu unglingarnir að fara um borð í skipin og niður ! lest og stúfa fiskinn. En þá voru líka góð böll í salt- fiskpakkhúsinu. Þar var fólk frá Stykkishólmi, Olafsvík og Sandi. Þarna ! saltfiskpakkhúsi voru færð- ir upp sjónleikir, Henrik og Pene- lope, Nei-ið, Piltur og stúlka og Tengdamamma, Hrekkjabrögð Scap- ins. Það var slegið upp palli til að leika á og svo voru númeraðir bekkir. Og á eftir dunaði dansinn þar til sól reis. Fyrst var einföld harmónika en hljóðfærið varð full- komnara eftir því sem árin liðu. Það voru dansaðir gömlu dansarnir og sumir höfðu með sér dálitla hýru, annars sást ekki vín á nokkr- um manni. Og dansinn gat orðið fjörugur þótt dansað væri á peysu- fötum „ein þeirra missti svuntuna og þá var nú hlegið", sagði mér gömul kona, Og það voru upplestr- ar og karlakárinn Gamli Nói lét til sín taka og kvenfélagið Gleym-mér- ei, þorrablót voru framin og grímu- dansleikir. A öskudag gekk grímu- klædd fylking um allar götur og kom í hvert hús, þar voru blóma- rósir uppáfærðar ! karlmannsföt með rauða rós í hnappagatinu og fræknir formenn og sjógarpar klæddust peysufötum. Og það þurfti hvorki stórar hátíðir né mik- ið umstang til að hafa ofan af fyr- ir unga fólkinu í Flatey. Magnús spilaði oft klukkustundum saman á munnhörpu og var þá setinn bekk- urinn í kjallaranum hjá seglasaum- aranum. Hefurðu komið í þessi yfirgefnu hús í Flatey, hljóðu, auðu hús? Jafnvel þótt sól skíni glatt á tún og sund, þá er einlægt rökkur inni í þessum húsum. Gólfið stynur þungan undan fótataki þínu og hurðirnar kveinka sér þegar þú opnar inn í stofu eða kames. Undir vegg er ef til villi stórt og þungt koffort, harðlæst, ef til vill er eng- inn í veröldinni lengur á lífi sem veit hvað það geymir. í stofunni hefur orðið eftir stórt og vandað stofuborð, það má draga það út og dekka fyrir tólft. En stóll er eft- ir; þetta er heldri manna stóll með haglega útskornu baki og fótum. í gluggakistunni er hrúga af dauð- um flugum. Þær liggja flestar upp í loft og sólin skín á þær. Á gólf- inu liggur rifrildi af markaskrá ell- egar er það húspostilla, snældu- snúður í einu horni, spönsk tví- hleypa hallast upp að skáp og stór- ir haugar af þýskum og enskum skáldsögum frá fyrri t!ð í opnum kassa, Kristmynd úr gipsi horfir angurværum augum yfir herbergið. Veggfóðrið er flosnað af veggjun- um víða svo glyttir í ævaforn dag- blöð innanundir. Þarna hangir enn- þá uppi spegill í fallegum ramma flúruðum og þú forðast að líta í þann spegil, hver veit hvað hann kann að sýna. Og allt í einu ber- ast ofan af lofti mjóslegnir tónar, það er lítið lag sem lætur kunnug- lega í eyrum: Ach, du lieber Aug- ustin, Augustin, Augustin ... Þú hiustar um stund og loks kemur samferðamaður þinn niður stigann og heldur á skrautlegri spiladós, það teygist á tónunum því lengra sem liður á lagið og loks endar það í daufum smelli og það verður þögn á ný í húsinu. Þú andar að þér djúpt þegar út er komið, angan grængresis og lykt af þangi; sólbreiskja, fuglatfst, l!f. Æðarkollan kúrir á eggjum eins og fyrir þúsund árum áður en Þrándur mjóbeinn nam hér land fyrstur manna og átti þó hvorki spiladós né spegil og því síður mynd af Jesú Kristi og tvílembing- arnir fylgja móður sinni ofan tún- ið hátíðlegir ! bragði og stíga létti- lega á þessari nýju jörð, þessu túni sem nú er að spretta í þúsundasta sinn. Hver mun bera á þennan völl að ári? Fólkið er á förum. Þessar fáu sálir sem eftir eru, þær eru í raun- inni ferðbúnar. Þó það fari ekki suður, þá fær það ekki umflúið annað ferðalag sem allir eiga í vændum. í kirkjunni sem trónir á háhrygg eyjarinnar, helguð heilögum Jóni guðspjallamanni, hefur ekkert barn verið vatni ausið árum saman. Hins vegar hefur presturinn nokkrum sinnum verið kallaður ti! að jarð- syngja. Austast í kirkjugarðinum eru nýorpnar grafir, regnið hefur enn FJÖLBREYTT ÚRVAL AF KARLMANNAFÖTUM Saumum eftir máli. VeljiS sjálfir snið og efni. SÍMAR: 22206 22207 llltima 22208 K ) ö R G A R Ð I . LAUGAVEGI 59 Osta-og smjörsalan VIKAN 42. tbl. ^

x

Vikan

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.