Vikan - 05.05.1966, Blaðsíða 4

Brúðhjónin í fullum skrúða.
Aðeins nokkur skref frá tyrk-
nesku bösurunum í Skoplje, höf-
uðborg Makedóníu (júgóslav-
neska hlutanum), er borgarhluti
Sígaunanna. Þar hafa þeir sitt
eigið samfélag, sem fáir gefa
gaum, jafnvel ekki túristarnir.
Þessi litla borg í borginni er
samt sem áður mjög merkileg,
því Sígaunarnir hafa sína eigin
menningu og eigin siði og hætti.
Þessi sérkennilegi þjóðstofn, um
hvers uppruna lærdómsmenn
eru enn ósammála, á sér engar
bókmenntir og hefur því ekki í
rituðu máli getað mótmælt þeim
lýsingum á sér, sem algengast
er að heyra. í þeim er Sígaun-
um lýst sem tóngefnum trúðum,
þjófum og ræningjum, sem hika
jafnvel ekki við að stela börn-
um, og konur þeirra kváðu vinna
fyrri sér með því að dansa og
spá í lófa fyrir hjátrúarfullt
fólk.
í borgarhluta Sígaunanna, þar
sem úir og grúir af börnum, og
þrengslin eru óvenju mikil sök-
um þess að brúðkaup stendur
fyrir dyrum, verður maimi
fljótt fyrir að vísa þessum skoð-
unum á bug. Komumönnum er
þarna tekið af framúrskarandi
alúð og gestrisni. Unga fólkið
sýnir því eldra virðingu, og þrátt
fyrir þrengslin er peningaveskið
jafn öruggt í jakkavasanum og
í sænskum smábæ. Jafnvel betl-
arar sjást ekki, en dyr allra hinna
smáu húsa opnast fyrir okkur,
og allt er eins hreint og fágað og
hægt er að ætlast til í hverfi,
þar sem sorprennan er í miðri
götu, og gatan úr harðtroðnum
leir.
Okkur er boðið inn á heimili
brúðarinnar, þótt það sé gagn-
stætt öllum siðareglum. Það er
nefnilega talið óviðeigandi að
hafa brúðina til sýnis. Sígaun-
arnir, sem hvorki hafa presta
eða hringjara og játa engin á-
kveðin trúarbrögð, heldur hafa
vinsað það bezta úr þeim öll-
um — það segja þeir að
minnsta kosti sjálfir — hafa
tekið það upp úr íslam, að brúð-
iu-in eigi að vera hulin slæðu
og að aðeins konur megi um-
gangast hana á brúðkaupsdag-
inn. En það er strax gerð undan-
tekning á þessari reglu okkar
vegna, og við stígum inn í brúð-
arherbergið, þar sem ekkert hús-
gagn er. Motta þekur gólfið, og
í einu horninu stendur Jasa
Latíf, ein hin fegursta brúður,
sem hægt er að hugsa sér, stolt
og grönn og beinvaxin, klædd
fallegum, hvítum brúðarkjól og
með gagnsæja slæðu íyrir and-
litinu. Á enni hennar og kinnar
hefur verið klínt nokkrum glitr-
andi dýramyndum, og bendir
það til að Sígaunar hafi ein-
hverntíma iðkað húðflúr. Frá
hárinu og niður kjólinn liggja
tvö glitrandi bönd úr sama efni
og við notum til að skreyta meS
jólatré. Utan yfir hvítum hanzka
ber hún stóran, skrautlegan
hring. Allt þetta glingur ber
brúðurin án þess að virðast hið
minnsta spaugileg, heldur hefur
hún yfir sér reisn höfðingskonu
og stelur alveg senunni af brúð-
gumanum, sem er í bláum jakka-
fötum og hrágúmmískóm. Hon-
um virðist leiðast og hann hverf-
ur á brott við fyrsta tækifæri til
að taka þátt í langdansinum, sem
stiginn er á götunni fyrir utan.
Brúðurin verður hinsvegar að
vera um kyrrt inni á mottunni og
lofa kvenfólkinu að horfa á sig.
Það er leiðinlegt fyrir hana,
því úti er líf og fjör. Þetta verð-
ur svakaball, og stórir og smáir,
^ VIKAN 18. tbL