Vikan - 13.10.1966, Blaðsíða 14

omxð saman í leyndarhúsinu eftir
hálftíma, segir einhver einkaritarinn
í bandaríska sendiráðinu í Moskvu
og lítur á klukkvma.
Með þessu er ekki átt við að hittast
á salerninu, heldur er „leyndarhúsið"
sérstakt smáherbergi sem er hægt að setja
saman í flýti og taka þá sérstakir kunnáttu-
menn hlutana í það út úr geymsluhólfum
sendiráðsins. „Herbergið" rúmast inni í einni
af viðræðustofum sendiherrans, og þegar
búið er að setja það saman, fjóra veggi, hólf
og gólf, heyrist ekkert, hvorki inn í það né
út úr því, því að hljóðeinangrunin er í
bezta lagi. Ennfremur eru í þessum útveggj-
um sérstök millilög, sem varna því að út-
varpsöldur komist í gegn.
Með þeirri rafeindatækni sem nú ríkir er
varla nokkur sá staður sem menn geti tal-
azt við án þess að eiga á hættu að tal þeirra
sé hlerað nema í „leyndarhúsinu“. Það eru
engar ýkjur að við séum óðum að nálgast
það stig tækninnar, sem eitt sinn var sett
fram sem martröð framtíðarinnar af Ge-
orge Orwell í sögunni „1984“, en þar var
alræðisherrann Stóri Bróðir látinn geta séð
og heyrt hvað sem hann vildi með leyni-
hljóðnemum og sjónvarpsmyndavélum.
„Kalda stríðið" hefur hraðað þessari fram-
þróun. „Ófögnuðurinn“ — en það er sam-
heiti sem menn nota um öll hin tæknilegu
hjálpargögn við þessar aðferðir — hefur
dreifzt um allan jarðarhnöttinn. Það er
orðið mikið um ófögnuð í stjórnmálum —
eða öllu heldur óþrif. Orðið sem notað er
um þetta er enska orðið um veggjalús —
bögg. Það er „böggurinn" í sínum marg-
víslegu og marghundraðföldu gerðum sem
snuðrararnir hagnýta sér út í yztu æsar bæði
fyrir austan og vestan. Það má líklega segja
að Bandaríkin séu þarna nokkuð á undan
Rússum, því að í Bandaríkjunum er rafeinda-
tæknin komin lengst.
RÚSSNESKI ÖRNINN
Fyrir fimmtán árum var annað uppi á ten-
ingnum. Þá komust Bandaríkjamenn í kynni
við það sem nægði þeim í bili. Sendiráð
þeirra í Moskvu hafði fengið að stríði loknu
árið 1945 gjöf frá samherjunum, sem var
örninn í ameríska skjaldarmerkinu, útskor-
inn í tré. Örninn hékk uppi í einkaskrif-
stofu sendiherrans sjálfs — í sjö ár. Þrír
sendiherrar, sem tóku hver við af öðrum,
hættu aldrei að undrast það þennan tíma,
hvað Stalín gat fylgzt vel með hverju því
sem stjórnmálamönnum þótti máli skipta.
Einhverntíma voru tveir amerískir gagn-
njósnarar að aka um götur Moskvu í bíl
sínum. í bílnum vor opið útvarpstæki. Þeir
óku framhjá ameríska sendiráðinu. ... og
skyndilega heyrðist rödd sendiherrans í út-
varpinu! Líklega hefur húsrannsóknin sem
þeir gerðu hjá sér á eftir verið hin nákvæm-
asta sem gerð hefur verið nokkru sinni.
Hverjum smáhlut var snúið við eða tek-
inn í sundur. En aftan á erninum rússneska
fundu þeir málmþynnu sem var næm fyrir
hljóðöldum og bærðist eftir því sem talað
var þarna inni. Rússneskir tæknimenn í
næsta húsi beindu rafhlöðum að erninum
velheyrandi og þannig gat málmþynnan orð-
ið að hljóðnema.
Síðan var örninn með málmþynnu-hljóð-
nemann sýndur í Öryggisráði SÞ, og gerði
það hinn bandaríski sendiherra Cabot Lodge.
En hann hafði ekki hátt um vandlætingu
sína. Þegar njósnir eru annars vegar, leyfa
stórveldin sér sitt af hverju og þykir ekki
tiltökumál. Hinsvegar var arnarmálinu ó-
spart haldið á loft í áróðursskyni á móti
14 VIKAN