Vikan - 19.01.1967, Blaðsíða 10

|y|argir íslendingar þykjast hafa
illan bifur á stjórnmálamönn-
um. Eigi að síður skila þeir sér
velflestum öðrum þjóðum betur
að kjörborði við kosningar, og
ýmsir kjósendur myndu fúslega
þiggja þingmennsku, ef þeir ættu
hennar kost. Hér er því senni-
lega um látalæti að ræða.
fslenzkir stjórnmálamenn
sæta almennri gagnrýni milli
kosninga. Hins vegar er erfitt
að skilgreina þá afstöðu. Hún er
um margt ósanngjörn. Sumir
stjórnmálamenn okkar munu vel
menntir og prýðilega starfs-
hæfir. Þeir þola í því efni vafa-
laust samanburð við forustu-
menn annarra þjóða. Þar fyrir
þarf ekki gagnrýnin að vera til-
efnislaus. En hún ætti fremur að
beinast að einstökum stjórn-
málamönnum en raun er á, svo
og flokkunum, mannvali þeirra,
skipulagi og starfsháttum. Og
kjósendur ættu að reyna að gera
sér þess nokkra grein, hvaða eig-
inleikum stjórnmálamenn þurfa
að vera gæddir. Slíkt mat skiptir
vissulega miklu. Þess vegna ættu
hugleiðingar um stjórnmála-
menn okkar að kallast tímabær-
ar. Viðleitnin er virðingarverð.
Jslenzkt þjóðfélag hefur tekið
miklum breytingum undan-
farna áratugi og eigi sízt, hvað
stjórnmál varðar. Forðum daga
völdust flestir fulltrúar á al-
þingi íslendinga úr hópi bænda
og embættismanna, en þeir voru
einkum prestar og sýslumenn.
Nú er þetta gerbreytt. Landbún-
aðurinn er ekki lengur aðalat-
vinnuvegur þjóðarinnar, og
bændur mega sín ólíkt minna
um völd og áhrif en áður var.
Sama er að segja um embættis-
mennina. Gömlu litlu kjördæmin
eru úr sögu. Flokkaskipun er
allt önnur en fyrir hálfri öld,
þó að það áraskeið sé skammur
tími í þjóðarævi. Þéttbýlið í
bæjunum hefur raskað gömlum
hlutföllum um stjórnmálaflokka
og fylgi þeirra. Þetta á ekki að-
eins við um Reykjavík, þó að
viðhorfin í höfuðstaðnum séu
mest á orði höfð. Svipuð breyt-
ing kennist í kjördæmunum úti
á landi. Og nú annast flokk-
arnir uppeldi ungra stjórnmála-
manna, en gallar þess virðast
augljósir. Ég vík strax að því
atriði.
gtjórnmálamönnum er nauðsyn
að þekkja landshagi, atvinnu-
10 VIKAN 3-tbl-