Vikan - 19.01.1967, Side 41

í HÖTEL SÖGU VAR EINGÖNGU NOTAÐ THERMOPANE
EINANGRUNARGLER
Lne/imnp.ane
ÞÉR FÁIÐ EKKI ANNAÐ BETRA
EOOERT KIIISTJANSSOM CO. HF.
SÍMI 11400
en Sesar hafði meiri áhuga á því
að verða frægur en framgangi
réttlætisins. Málsnilld hins irnga
lögfræðings vakti mikla athygli
og hópur fylgismanna tók að
safnast að honum. Hann ákvað
að mennta sig betur og sigldi til
Ródos.
Á leiðinni þangað var hann
handsamaður af sjóræningjum,
sem hann umgekkst eins og væru
þeir þjónar hans. Þegar hann
vildi fá sér blund, skipaði hann
hinum hávaðasömu fangavörðum
sínum að þegja, hann tók þátt í
leikjum þeirra, reyndi málsnilld
sína á þeim, kallaði þá ólæsa
barbara og lofaði þeim að láta
krossfesta þá alla. Þeir dáðu
hann og létu flest eftir honum,
skynjuðu í honum foringjann.
Sex vikum seinna, þegar lausn-
arféð hafði borizt og honum var
sleppt, leigði hann sér nokkrar
galeiður, kom sjóræningjunum á
óvart í bæli þeirra og krossfesti
þá alla eins og hann hafði lofað.
Hann fór aftur til Rómar,
keypti sér vini í stórum stíl og
komst í skuldir. Hann hélt op-
ið hús, og eftir því sem Plútark
sagði, jók íburðarlifnaður hans
pólitísk áhrif hans.“ Andstæð-
inga hans grunaði ekki hver á-
form hans voru. Þeir töldu hann
aðeins venjulegan léttúðugan
ungan mann, sem sóaði fé i
skemmtanir og vaxandi áhrif
hans myndu hverfa um leið og
lánstraustið þryti. Aðeins Síseró,
sem sjálfur var utan af landi,
hafði komizt vel áfram í Róm og
vissi hve erfitt það var, sá hjá
honum fyrstu merkin um ó-
slökkvandi þorsta í völd. „En“,
sagði Síseró, „þegar ég sé hversu
vandað er til hárgreiðslu hans
og hvernig hann hagræðir lokk-
unum með einum fingri, þá get
ég ekki ímyndað mér að slíkum
manni geti dottið í hug að hafa
endaskipti á rómverska ríkinu.“
Lánsféð gekk skjótlega til
þurrðar og skuldir Sesars urðu
svo eindæmaháar, að mennirnir
á bak við hann, menn sem fóru
með töluverð völd, fóru að hafa
áhyggjur af gangi málanna. Ses-
ar hlýtur að gera ráð fyrir, að
einhver skuldunauta hans myndi
sjá honum fyrir herstjórn í von
um að fá peningana til baka.
Þetta var hið mikla tromp á
hendi hans — á þennan hátt ætl-
aði hann að ryðjast inn í hring
hinna ríku og voldugu.
„Hann eyddi peningum kæru-
leysislega“, sagði Plútark, „og
margir héldu að hann væri að
kaupa sér skamma frægð á ó-
heyrilegu verði, þegar hann í
rauninni var að kaupa sér æðstu
stöðu í heimi og hirti þá ekki
um verðið. Þegar hann varð ed-
ill (eftirlitsmaður með opinber-
um skemmtunum og fleiru),
eyddi hann stórfé úr eigin vasa;
hann útvegaði slíkan fjölda
skilmingamanna að hann gat
skemmt fólkinu með þrjú hundr-
uð og tuttugu einvígjum, auk
leiksýninga, skrúðgangna og
veizluhalda fyrir almenning....
Allir voru ákafir í að útvega
honum ný embætti og ný virð-
ingartákn að launum fyrir ör-
læti hans.“
Hann bauð sig fram til kosn-
inga um hin og þessi minnihátt-
ar embætti og hækkaði stöðugt í
tign. 61 fyrir Krist, fjórtán árum
eftir heimkomuna frá Ródos,
þegar skuldirnar voru í þann
veginn að kæfa hann, var hon-
um í fyrsta sinn veitt sæmileg
gróðavænleg staða: hann var
skipaður skattlandsstjóri á Spáni
í þeim tilgangi að hann tuskaði
til nokkra uppreisnargjarna þar-
lenda þjóðflokka. En á síðustu
stimdu var ekki annað sýnna, en
allar hans fyrirætlanir um fljót-
tekinn gróða á Spáni færu út um
þúfur, því nokkrir lánardrottna
hans heimtuðu, að hann borgaði
að minnsta kosti eitthvað af því,
sem hann skuldaði þeim, áður
en hann færi, og til að tryggja
það tóku þeir traustataki far-
angur hans, kerrur og hesta.
Sesar sneri sér til þess eina
manns, er gat bjargað honum —
Krassusar. Krassus var ríkasti
maðurinn í Róm, þekktur undir
auknefninu hinn auðgi, og líkt
og margir auðjöfrar á þessum
tímum stjórnleysis og ringulreið-
ar, svo taugaóstyrkur að hann
lék stöðugt mörgum skjöldum.
Ríkir menn, jafnvel þeir, sem
skiptu sér ekkert af stjórnmál-
um og gættu þess að taka af-
stöðu með báðum aðilum í
hverju máli, áttu það stöðugt á
hættu að vera myrtir, auðæfum
þeirra ruplað og þeim skipt á
milli þeirra, sem ofan á ui'ðu í
bráðina. Maríus hafði þannig
rekið föður Krassusar til sjálfs-
morðs. Krassus hafði til dæmis
ástæðu til að kvíða þeim degi er
Pompejus hinn mikli kæmi að
austan með sinn geysifjölmenna
her, risastóra flota og alla þá
austrænu fjársjóði, sem hann
hafði tekið traustataki, og tæki
völdin í sínar hendur. Krassus
hafði þörf á eins mörgum öflug-
um vinum og hann gat náð í: ó-
fyrirleitnum, djörfum, metnað-
argjörnum og gáfuðum mönnum.
Fjárþurfi máttu þeir vera, en
lýðhylli urðu þeir að hafa.
Niðurstaðan varð því sú, að
Krassus borgaði mest allar
skuldir Sesars og tók að sér að
kosta leiðangur hins unga skatt-
landsstjóra. Þegar Sesar var
kominn til Spánar, „gerði hann
ekki einungis að betla peninga
upp í skuldir sínar, heldur rupl-
aði grægðislega nokkrar spænsk-
ar borgir", segir Svetóníus, og
tók svo að beygja undir sig þar-
lenda þjóðflokka með leiftur-
sókn. „Hann sótti fram allt til
úthafsins og sigraði þjóðflokka,
sem aldrei áður höfðu lotið
Rómverjum“, segir Plútark, og
höfðu í samræmi við það aldrei
verið rændir áður, svo nokkru
næmi. Sesar sendi sumt af ráns-
feng sínum í rómversku ríkis-
fjárhirsluna, borgaði hermönn-
um sínum ríflegar mála en þeir
áttu að venjast og hófst jafn-
framt handa um að verða rík-
ur sjálfur. Hann var reiðubúinn
að leita eftir ríkulegu herfangi.
Það var ekki allt með felldu
í Róm í þá daga, kringum 60 fyr-
ir Krist. Fámannaveldi hafði
ríkt í ríkinu í tuttugu ár. Smá-
uppreisnir, sem gusu upp öðru
hvoru sýndu hug fólksins. Al-
þýðuflokkurinn var enn lamaður
eftir ofsóknir Súllu; leiðtogar
hans niðurbrotnir, kjarklausir og
máttlausir. Sesar hinn ungi
vakti samúð, en í bráðina gat
hann lítið gert. Hann örvaði á-
róðursstarf meðal almennings,
hvatti jafnvel til uppreisnar,
en með mjög takmörkuðum ár-
angri. Hann miðaði undurróðus-
starf sitt við það, að það kæmi
fámannavaldinu til að óttast
hann mátulega og reyna að
kaupa hann sér til liðs, en hætti
3. tbi. VIKAN 41