Vikan - 19.01.1967, Blaðsíða 20

■ ••; '; ,
-
, , , ■

'••'• ••• •" .

/'•• v-V';
n,'-
;
;V:. .' ,?r '4 '
,
u ss®
'•'■CKitíSf'i
I
gJF'isfy '
Pt

#• /' •/:/:'/'l
, J
■
>7
/ !
iiaapMp
ÉÉfHBSIÍ
A
V, ■ '
: : • :• '
imiiámk
:
m I
■< /.
'J

;

'
; / /■' : ./'': .
,41, ■'C/
y . frjT':.

:h,' .
//••föy&í
MOIDIi Á
JÚLIÍISI SfSAR
óvin, sem var máttarminni og liðfærri en
hann sjálfur: hann kærði sig ekkert um að
eyða lífum hermanna sinna til að öðlast
sigur, sem var vís hvort eð var. En þegar
hann sjálfur var í verri aðstöðu en óvinur-
inn — þegar her hans var fámennur og upp-
gefinn eftir langar göngur, matarlaus og
langt frá bækistöðvum og átti við að etja
sterkan, kjarkmikinn og vel víggirtan óvin
— þá gerði hann tlltaf áhlaup. Hann gerði
það sökum þess að óvinurinn átti þess þá
sízt von.
Sesar gat snúið skoðunum almennings,
senatora, erlendra höfðingja og hermanna
sinna á sitt band með vel uppbyggðum og
málskrúðugum ræðum, fáeinum reiðilegum
setningum eða einungis návist sinni í þögn.
Einu sinni kæfði hann uppþot sinna beztu
hermanna, garpanna í Tíundu legíóninni,
með einu orði: hann ávarpaði þá í fyrirlitn-
ingartón með orðinu: „Borgarar.“ „Við erum
ekki borgarar,“, æptu þeir á móti, „við erum
hermenn þínir.“ Og jafnskjótt gerðu þeir
sér ljóst, að sem hermenn hans urðu þeir
að hlýða honum.
Menn voru æstir í að deyja fyr:r hann af
engri annarri ástæðu en þeirri r.* hann var
hann. „Þeir sem í vcn/uiegum æiðangri
voru aðeins veniuleeir menn, sýndu ósigr-
andi hugrekki.. þegar dýrð Sesars var ann-
orsvegar", skrifaði Plútark. Einu sinni bar
svo við í Afríku, að Skipíó hertók eitt af
skipum Sesars, og var á því meðal annarra
Graníus Petró, sem nýlega hafði verið skip-
aður gjaldkeri. Skipíó gaf aðra farþega á
vald hermönnum sínum, en taldi vel við
eiga að bjóða gjaldkeranum líf. Graníus
Petró sagði, að hermönnum Sesars hæfði
ekki að þiggja grið, heldur veita þau, og
hafandi svo mælt lét hann fallast á sverð
sitt og réð sér þannig bana.“
Mörgum sinnum kom það fyrir í þeim æð-
isgengnu orrustum, þar sem Sesar kaus að
treysta á hamingju sína, að hann bjargaði
málinu með því að þjóta fram þangað, sem
hermenn hans voru komnir á undanhald. í
einni af fyrri herferðum hans í Gallíu gerðu
Nervar á þá óvænta og grimmilega skyndi-
árás. í Commentaries sínum segir Sesar að
hann „hafi þurft að gera allt í einu“: hefja
upp fánann, blása herblástur, ná í mennina,
sem voru að grafa v'ggrafir, og gefa skipan-
ir. Síðan þaut hann þangað sem Tólfta leg-
íónin var á skipulagslausu undanhaldi. Hann
þreif skjöld frá einum hermannanna, ruddi
sér leið fram í víglínuna, kallaði á hundraðs-
höfðingja með nafni og blés síðan til áhlaups.
Þetta d«a#i tfl þess að menn hans áttuðu
sig og ruddust nú aftur fram. Þegar deginum
lauk, höfðu Nervar verið höggnir í spað.
„Þessi viðureign“, segir Sesar þurrlega í
endurminningum sínum, „gerði þjóð og nafn
Nerva nálega að engu.“
Nálægð Sesars færði honum einnig sigur-
inn í síðustu orrustunni sem hann háði, ár-
ið 45 fyrir Krists burð við Munda á Spáni,
gegn Gneusi syni Pompejusar. Menn Sesars
voru orðnir hræddir og höfðu tekið til fót-
anna. Þegar hann sá ringulreiðina og ofboð-
Teikningin sýnir rómverskt fótgöngulið í bar-
daga við Galla. Á henni sést rómversk her-
eining, sem kölluð var centuria, sækja fram.
f hverri centuriu voru upprunalega hundrað
menn, en urðu síðar aðeins áttatíu. Sex cen-
turiur mynduðu stærri herdeild, skor (co-
hort) og í hverri Légíón voru tíu skorir. Hver
hermaður er vopnaður tveimur spjótum,
stuttu sverði og rýtingi og hefur sér til hlífðar
skjöld, bronshjálm og bronsslegna brjósthlíf.
Til vinstri á teikningunni stendur centurion
(hundraðshöfðingi, yfirmaður centuriunnar)
og hjálmur hans er auðkenndur með kambi.
Næst honum stendur lúðurþe.ytari og skammt
frá er merkisberinn, sem notar hermerkið til
að koma skipunum hundraðshöfðingjans á
framfæri. Merki allrar Legíónarinnar — öm
úr silfri — er heilagt og því borið fyrir hers-
20 VIKAN
3. tbl.