Vikan - 21.11.1968, Blaðsíða 36

DANISH
GOLF
Nýr stór! gódur
smávindill
Smávindill í réttri stærd, fullkominn smávindill, fram-
leiddur úr gædatóbaki. DANISH GOLF, nýr, stór!
Smávindilljsem ánægja er ad kynnast.DANISH GOLF
er framleiddur af stærstu tóbaksverksmidju Skandina-
viu, og hefir í mörg ár verid hinn leidandi danski
smávindill.
Kaupid í dag DANISH GOLF í þægilega 3 stk.pakkanum.
SCANDINAVIAN TOBACCO COMPANY
DENMARK
sjö prósent landsmanna, nutu
fullkomins jafnréttis við Letta
í einu og öllu; fengu og ríkis-
styrk til að halda uppi eigin
skólum og menntalifi. Af fólki
af erlendum uppruna í landinu
voru Rússar sem fyrr fjölmenm
astir, hinir flestir Gyðingar,
Þjóðverjar og Pólverjar. Þegar
ieið fram að annarri heimsstyrj-
öld var íbúafjöldi landsins aftur
kominn upp í um tvær milljónir.
ÞRUMUKROSSMENN OG
LAPPÓLIÐAR
Þrátt fyrir góðan vilja var lýð-
ræðisreynsla Letta lítil, og kom
það þeim illa í koll. Kosninga-
lögin voru svo yfirmáta frjáls-
leg að svo aumur smáflokkur
skaut naumast upp kollinum
hjá þeim að hann kæmi ekki
manni á þineið, sem þar í landi
hét Saeima. Var þetta haft þann-
ig sumpart af tillitssemi við
þióðernisminnihlutana. Afleið-
ingin varð sú að þingflokkarnir
urðu óhóflega margir og smáir
að sama skapi. Um þingmeiri-
hluta eins flokks var ekki að
ræða, og varð því að mynda
samsteypustjórnir, sem urðu
skammlífar. Á tímabilinu 1918—
1934 sátu þannig að völdum í
Lettlandi átján stjórnir. Þróun-
in í stiórnmálunum þessi árin
var til hæeri, bannig að bænda-
flokki Ulmanis jókst fylgi á
kostnað sósíaldemókrata og ann-
arra vinstri flokka. Átti upp-
gangurinn í landbúnaðinum
mestan þátt í því.
En flokkafjöldinn og skamm-
lífi stjórnanna leiddi af sér vissa
stjórnmálalega ringulreið, sem
hafði aftur í för með sér fylgis-
aukningu fasískra afla í landinu.
Það lá í hlutarins eðli: milli-
stríðsárin voru tímabil fasis-
mans. 1926 tóku hálf- eða alfas-
ískir einræðisherrar völdin í ft-
alíu, Póllandi og Litháen. 1933
kom Hitler til valda í Þýzka-
landi. í Finnlandi lét Lappó-
hreyfingin svokallaða mikið að
sér kveða, og náðu áhrif hennar
einnig verulega til bræðraþjóð-
arinnar Eistlendinga. Notaði for-
seti Eistlands, Konstantin Pats,
sér þetta til að taka sér einræð-
isvald 1934. Sama ár kom Doll-
fuss fasísku skipulagi á í Aust-
urríki. Næstu árin komust ein-
ræðisstjórnir til valda í Búlgar-
íu, Grikklandi, Rúmeníu og
Spáni. Um 1930 tóku fasísk sam-
tök, er nefndu sig Perkonkrusts
(Þrumukrossinn) að láta að sér
kveða í Lettlandi. Önnur fasísk
hreyfing í landinu var Baltneska
bræðralagið (Baltischer Briider-
schaft), sem þýzki þjóðernis-
minnihlutinn í landinu stóð að
og náði einnig til nágrannaland-
anna; markmið þeirra samtaka
var að sjálfsögðu sameining við
Stór-Þýzkaland. Kommúnistar
færðust einnig töluvert í aukana
á þessum árum og höfðu nokkur
áhrif í verkalýðsfélögum, þótt a'ð
í þingkosningum fengju þeir
aldrei yfir sjö prósent atkvæða.
GRIÐASÁTTMÁLAR
1934 leiddi glumrugangur of-
beldisflokka þessara til þess að
Karlis Ulmanis, sem þá var for-
sætisráðherra, tók sér einræðis-
vald með tilstyrk heimavarnar-
liðsins, sem hafði innan sinna
vébanda bæði karla, konur og
unglinga. Bændaflokkurinn
fylgdi leiðtoga sínum einnig að
málum í þessu tiltæki. Leiðtog-
ar andstöðuflokkanna voru hand-
teknir, sumir dæmdir í fangelsi
eða vísað úr landi. Fáeinir líf-
látsdómar voru einnig kveðnir
upp að tilhlutan stjórnarinnar.
Efnahags- og framleiðslukerfi
landsins var breytt í samræmi
við fyrirmyndir frá nasistum og
fasistum. Það má því með nokkr-
um rétti kalla Ulmanis fasískan
/-------------------------N
HIIAR ER
ÖIKIN HANS
NÓA?
Það er alltaf sami leikur-
inn í henni Yndisfríð okk-
ar. Hún hefur falið örkina
hans Nóa einhvers staðar í
blaðinu og heitir góðum
verðlaunum handa þeim,
sem getur fundið örkina.
Verðlaunin eru stór kon-
fektkassi, fullur af bezta
konfekti, og framleiðand-
inn er auðvitað Sælgætis-
gerðin Nói.
Síðast er dregið var hlaut verð-
launin:
Ilörður Magnússon, Mosa-
barði 11, Hafnarfirði.
Nafn
Heimili
Örkin er á bls.
Vinninganna má vitja í skrif-
stofu Vikunnar. 46.
V_____________________________/
36 VIKAN 46- tbl-