Vikan - 21.11.1968, Qupperneq 37

Philip Morris vekur athygli
á mest seldu
amerísku filtersigarettunni
í Evrópu.
Reynið pakka af Marlboro og þér sannreynið hvað kallað er
raunverulegur tóbakskeimur.
Keimur, réttur keimur. Fullþroskað fyrsta flokks tóbak gefur Marlboro
þennan góða keim. Er þetta ekki það sem þér leitið að í filtersigarettunni?
„FILTER“ • RÉTTUR KEIMUR • „FLIP TOP“ PAKKI.
einræðisherra, en færa má fram
honum til afsökunar að valda-
taka hans hefur trúlega hindrað
tilkomu annarra dólga miklu
verri og í samanburði við flesta
aðra einræðisherra álfunnar var
hann næsta mannúðlegur og
mildur stjórnandi.
Sem nærri má geta miðuðu
Lettar utanríkisstefnu sína frá
upphafi við að tryggja sig gegn
ágengni Rússa, sem þeir af langri
reynslu vissu að von var á, enda
urðu nágrannarnir austur frá
sízt dælli viðskiptis eftir að þeir
höfðu afskræmt vestrænan
marxisma í austrænan bolsévis-
ma og gert hann að hugsjóna-
legu og pólitísku áróðursvopni
fyrir heimsveldissíefnu sína.
Fyrsti utanríkisráðherra Letta,
Zigfrids Meierovics, reyndi í
samræmi við þetta að koma á
varnarbandalagi með aðild Finn-
lands, Eistlands, Lettlands, Lit-
háens og Póllands. Það tókst
ekki, meðfram vegna þess að
Finnar kusu að hallast að sam-
starfi við hin Norðurlöndin en
forðast að binda sig örlögum ná-
grannanna sunnan Kirjálabotns.
Fjandskapur Pólverja og Litháa
bætti heldur ekki hér úr skák.
1920 sýndu Pólverjar af sér þann
dónaskap að hertaka Vilnu, hina
fcrnu höfuðborg Litháa, og héldu
henni til síðari heimsstyrjaldar.
Heldur en ekki gerðu Lettar og
Eistar með sér varnarbandalag
1923.
Meðan Litvinof var utanríkis-
ráðherra Sovétmanna leituðust
þeir við að tryggja sig gegn
Þjóðverjum og Japönum með
því að leita samstarfs við Vest-
urveldin. í þeim tilgangi gerðu
þrir líka 1932 ekkiárásarsátt-
má!a við Eistrasaltsríkin þrjú og
fleiri nágrannaríki. Var hann
síðar framlengdur til ársins
1945.
FÓRNARDÝR GL.KPAVELDA
Þetta varð þó allt til lítils eft-
ir að Stalín ákvað að semja
fremur við Hitler en Vestur-
veldin. Til að geðjast nasistum
rak hann Litvinof, sem var Gyð-
ingur, en skipaði Mólotof í stað-
inn. Þegar svo hinn frægi vin-
áttusamningur Hitlers og Stalíns
var gerður, samþykkti Hitler að
Eystrasaltsríkin þrjú og Finn-
land skyldu teljast sovézk áhrifa-
svæði.
Eftir að hafa tryggt sér vin-
áttu og stuðning Stalíns var Hitl-
er ekkert að vanbúnaði að hefja
styrjöldina. Allt til loka Finn-
landsstríðsins að minnsta kosti
tóku Rússar virkan þátt í henni
sem bandamenn hans.
Pólland varð fyrsta fórnardýr
glæpaveldanna tveggja, Eistland
annað. Síðla í september voru
Eistlendingar neyddir til að
hleypa sovézku herliði inn í
landið. Fáum dögum síðar, eða
fimmta október, varð Lettland
að ganga að sams konar úrslita-
kostum, og Litháen skömmu
síðar. Þannig lauk hinu skamm-
vinna frelsistímabili þessara
þriggja smáþjóða. Til vopnaðrar
andstöðu af hálfu ríkjanna kom
ekki, enda vonlaust fyrir þau að
etja kappi við ofurefli Rauða
hersins og engin von um hjálp
neins staðar frá.
Þeir Stalín og Mólotof lofuðu
að vísu hátíðlega að virða sjálf-
stæði ríkjanna og héldu dýrleg-
ar veizlur leiðtogum þeirra, sem
þeir þá þegar höfðu ákveðið að
drepa eða senda í þrælabúðir.
Og eftir ófarir Frakka á vestur-
vígstöðvunum í maí 1940 nennti
Stalín ekki að vera með nein
látalæti lengur. Innlimaði hann
nú ríkin þrjú í snatri, Litháen
fyrst en Lettland og Eistland
seytjánda júní. Að afloknum
málamyndakosningum í sovézk-
um stíl voru ríkin innlimuð í
Sovétrikin sem sérstök sovétlýð-
veldi, og hefur það fyrirkomu-
lag haldizt til þessa dags, sem
kunnugt er.
VISJINSKÝ — MORÐINGI
LETTLANDS
Til að gera þjóðirnar að góðu
sovétfólki ákvað Stalín að drepa
eða setja í fangabúðir alla þá
landsmenn, sem hugsanlegt var
að gætu haft nokkra forustu
fyrir löndum sínum. Stimpluðu
hin nýju yfirvöld þá „óvini al-
þýðunnar". Þeirra á meðal voru
allir meðlimir stjórnmálaflokka
annarra en kommúnista, liðsfor-
ingjar, lögreglumenn, dómarar,
hærri embættismenn, prestar og
munkar allra trúarbragða, stór-
jarðeigendur, kaupsýslumenn,
bankastjórar, verksmiðjueigend-
ur og allt fólk sem haft hafði
nokkur sambönd við útlönd, þar
á meðal skátar. Fór rússneska
hernámsliðið og leynilögreglan
þá þekkt undir skammstöfun-
inni NKVD — hamförum gegn
fólki þessu, og yfirumsjónar-
maður slátrunarinnar var Andr-
ei Visjinský, sem þekktur varð
síðar sem einn helzti framámað-
ur í utanríkisþjónustu Sovét-
manna og aðalfulltrúi þeirra hjá
Sameinuðu þjóðunum. Fram að
hernámi Þjóðverja lét hann
myrða hartnær þúsund Letta,
sem ekki voru honum að skapi.
Þegar fjöldagrafirnar með líkum
þeirra voru opnaðar á hernáms-
tíð Þjóðverja, kom í ljós að
margir þeirra höfðu verið pynd-
aðir svo hroðalega undir andlát-
ið að líkin voru nánast óþekkj-
anleg.
Á sama tímabili voru að
minnsta kosti þrjátíu og fimm
þúsund Lettar herleiddir til fjar-
lægra héraða í Sovétríkjunum.
Að fornum sið rússneskum var
öll fjölskyldan, þar á meðal
46. tbl. vikAN 37