Vikan - 20.08.1970, Side 15

varð honum í fyrsta skipti ljóst,
að menn vinna sér ekki alltaf
frægð á því, sem þeir vildu lifa
og deyja fyrir.
Ungri stúlku, sem skrifaði
Jack og bað hann um uppörfun,
svaraði hann á þessa leið: „Ég
er orðinn fullorðinn maður og
það er sannfæring mín, að lifið
sé þess vert, að því sé lifað. Ég
hef lifað hamingjusömu lífi, ég
hef verið hamingjusamari en
mörg hundruð milljónir annarra
manna á minni tíð, og þótt ég
hafi þjáðst mikið hef ég líka
notið lífsins ríkulega og öðlast
það, sem ekki hefur fallið hvers-
dagsmanninum í skaut. Já, lifið
hefur sannarlega verið mikils
vert. Vinir mínir sanna það með
því að segja, að ég sé farinn að
gildna. Og það er í sjálfu sér
augljóst merki um andlegan sig-
ur.“
En honum fannst heiminum
vera farið aftur. „Heimur ævin-
týranna er að hverfa. Jafnvel
hinar blóðrauðu hafnir í höfn-
unum sjö eru orðnar hversdags-
legar.
Undir lokin átti þessi hrörn-
andi maður eftir að sýna risa-
átök. Hann samdi „Eins og Ar-
go fyrr á tímum“, sem er ein
bezta Alaskasaga hans, og „Prin-
sessuna", eina af ágætustu um-
renningasögunum, þar sem hann
endurlífgar minninguna um æv-
intýri æsku sinnar og fyrstu
sigra.
Hann gaf Forna skipanir um
að byggja nýja steinhlöðu. Hann
ætlaði að senda úrvals J.L.-
mjólk, -smjör og -ost til San
Francisco. Hann fór með Elizu
til Sacramento, til þess að taka
þátt í markaðinum mikla. Hann
pantaði bækur frá New York um
kynþáttafræði og hjónabands-
hamingju, „Snillinginn“ eftir
Dreiser og „Kongo“ eftir Stan-
ley, og margar bækur um grasa-
fræði, þróunarkenninguna, kali-
forniskar jurtir, apa og hol-
lenzku nýlenduna í New York.
Hann ákvað að ferðast til
Austurlanda og pantaði farseðla,
en afþakkaði þá svo aftur. Hann
ákvað að fara einn til New York,
en málið út af vatnsréttindunum
neyddi hann til að vera kyrran
í Glen Ellen. Síðasta daginn, sem
málið var fyrir réttinum, varð
hann að bera vitni í fjórar
klukkustundir. Forni skýrði frá
því, að þegar þeir hafi yfirgefið
réttarsalinn hafi Jack verið veik-
ur af þvageitrun og liðið mjög
illa.
Nokkrum dögum síðar bauð
hann til borðhalds öllum nábú-
unum. sem höfðu skrifað undir
áskorunina um að höfðað yrði
mál gegn honum. Þá var allt
annað hlióð í strokknum, og því
haldið fram, að aldrei hefði ver-
ið ætlunin að banna honum
vatnsafnotin.
Þriðjudaginn 21. nóvember
ákvað hann loks að fara til New
York daginn eftir. Hann sat hinn
rólegasti hjá Elizu þangað til
klukkan níu um kvöldið og
ræddi við hana ýmis áhugamál,
m. a. um skepnur, sem hann
ætlaði að festa kaup á í ferð-
inni. Hann sagði, að hver vinnu-
mannsfjölskylda ætti að fá svo-
lítinn landskika og byggja skyldi
hús handa þeim. Svo átti hún að
velja byggingarlóð fyrir skóla
handa þessu litla þjóðfélagi
þeirra og útvega kennara að
honum. Hún átti líka að sjá út
lóð fyrir mikla geymslubygg
ingu. Það var eitt af hans höfuð-
markmiðum, að ræktunin á bú-
garðinum yrði svo fjölbreytt, að
ekkert þyrfti að kaupa nema
mjöl og sykur.
Eliza lofaði þessu öllu saman
og sagði: „Svo sækjum við um
til stjórnarinnar að hafa hér
pósthús og ég set upp flaggstöng
og þá höfum við okkar eigin bæ
hérna og skýrum hann „Frels-
ið“. Jack lagði handlegginn um
öxl henni, þrýsti henni að sér og
sagði alvarlega: „Jæja, gamla
mín, nú yfirgef ég þig.“ Svo fór
hann í gegnum vinnustofuna og
inn í svefnherbergið. Og Eliza
fór að hátta.
Klukkan sjö morguninn eftir
kom Sekins, japanski þjónninn,
sem tekið hafði við starfi Na-
kata, hlaupandi inn í herbergi
Elizu dauðhræddur og sagði:
„Frú Shepard, flýtið yður! Hús-
bóndinn er svo undarlegur. Það
er alveg eins og hann sé drukk-
inn.“ Eliza sá strax, að Jack var
meðvitundarlaus og hringdi í
skyndi til Sanoma eftir lækni.
Þegar Allan Thomson kom lá
Jack í dái. Á gólfinu voru tvær
tómar meðalaflöskur, sem báru
áletrunina: ..Morfinsulphat og
Atropinsulphat". Á náttborðinu
fann hann skrifbók með útreikn-
ingum um, hve skammturinn
þyrfti að vera stór til þess að
vera banvænn.
Læknirinn símaði til lyfsalans
í Sonoma og bað hann um að út-
búa móteitur gegn morfíneitrun
og sendi aðstoðarlækni sínum,
Hayes, boð um að koma með
það. Þessir tveir læknar gerðu
nú allt, sem hægt var til að
reyna að lífga Jack við. Aðeins
einu sinni gaf hann frá sér lífs-
mark. Hann opnaði augun og
muldraði eitthvað, sem þeim
skildist helzt vera „halló“. Svo
varp hann öndinni og var alveg
meðvitundarlaus.
Thomson læknir segir frá því,
að veslings Eliza hafi stundað
hann, „en frú Charmian London
hafi sagt við sig um daginn, áð-
ur en Jack andaðist, að það væri
mjög áríðandi, að ekki yrði ann-
ars getið en hann hefði látizt af
þvageitrun. Ég sýndi henni fram
á að slíkt myndi erfitt vegna
símtalanna um morguninn og
sérhver tilkynning frá lyfsalan-
um, sem setti saman móteitrið
mundi benda í þá átt, að um
morfineitrun væri að ræða.“
Jack London dó klukkan rúm-
lega sjö þetta kvöld. Daginn eft-
ir var farið með líkið til Oak-
land og þar voru Flóra, Bessie
og dætur hans viðstaddar guðs-
þjónustuna. í Evrópu var skrif-
að meira um hann heldur en
Franz Joseph keisara Austurrík-
is, sem dó daginn áður.
Um kvöldið var líkið brennt
Framhald á bls. 46
Þessi mynd er tekln r.f Jack London nokkrum dögum áður en hann dó, 22.
nóvember 1916. H~.nn hafði alltaf haldið því fram, að hann vildi lifa stuttu en
hamingjusömu ií i, og r.5 hann vildi vera leiftrandi stiarna á himni samtíðar
sinnar.
34. tw. VIKAN 15