Vikan - 05.04.1973, Blaðsíða 8

Tugir þúsunda af gresjuhestum
hafa veriS veiddir til
Af þeim urmul af gresju-
hestum, líklega allt að 2 millj-
ónum, sem reikuðu um Vestr-
ið (vesturhéruð Bandaríkjanna)
fyrir svo sem einni öld síðan,
eru nú aðeins sorglega fáir eft-
ir. Ef til vill tekst manninum
aldrei með miskunnarlausri of-
sókn sinni að útrýma þeim að
fullu, en hann hefur komizt
átakanlega nálægt því.
Allir hestar Norður-Ameríku
eru afkomendur arabiska
stofnsins, sem Spánverjar fluttu
inn til Ameríku fyrir mörgum
öldum síðan. Nokkrir þeirra
sluppu úr haldi og hafa getið
af sér hinar miklu hjarðir, sem
urðu einn þáttur í sögu Vest-
ursins.
Það er aðeins hægt að geta
sér til um tölu þeirra, sem eft-
ir eru, því að hóparnir eru svo
smáir, dreifðir og styggir.
Heildartala villtra hesta í Al-
bertafylki er ef til vill nálægt
2000. Þeir halda sig í hæðar-
drögunum við rætur Kletta-
fjallanna að austanverðu. Þar
er að finna síðustu leifar villtra
hesta álfunnar, sem teljandi
,eru, enda þótt stöku sinnum
heyrist að smá hópur hafi sézt
á saltsléttum Nevada. (Villtir
hestar eru til í Brezku Colum-
biu, en staðaryfirvöldin gefa
þeim engan gaum, og vilja jafn-
vel ekki viðurkenna að þeir
séu raunverulega villtir, held-
ur vitna aðeins til þeirra sem
„gagnslausra strokuhesta").
Ákærurnar, sem bornar eru
fram gegn gresjuhestunum í
Alberta eru þessar: Þeir spilla
haglendinu fyrir öðrum (verð-
mætari) veiðidýrum, fyrst og
fremst elgsdýrum; matarlyst
villihestanna tefur fyrir end-
urnýjun skóganna; og umfram
allt, bændur í leit að ódýrum
sumarhögum á leigu fyrir hinn
vaxandi nautgripastofn sinn,
krefjast þess að hestarnir víki.
Ríkisstjórnin er svo mjög hlið-
holl bændunum, að hún leyfir
að smala þeim saman í stór-
hópum „samkvæmt 136. kafla
landbúnaðarlaganna", sem
kveður á um hegningu fyrir að
nota opinbera úthaga án þess
að greiðsla komi fyrir. Og þeg-
ar um villta hesta er að ræða,
er hegningin fólgin í handtöku
þeirra og slátrun í hundafæðu-
verksmiðjum.
Þessir villtu hestar hafa fáa
eðliskosti til að bera, sem geri
þá eftirsóknarverða fyrir okk-
ar háþróuðu hagspeki. Það er
ekki auðvelt að temja þá til
heimilisstarfa. Þeir fara sér
jafnvel fremur að voða. Þeir
eru heldur ekki eins fagrar og
tígulegar skepnur eins og sum-
ar villihestaskáldsögur lýsa
þeim .
-En víkjum nú að veiðiför-
inni eða smalamennskunni, sem
ég tók þátt í og hófst í tjald-
búðum okkar á hálendi Al-
berta, fast við landamæri
Brezku Columbíu. Á öðrum
degi leggjum við upp í dögun.
Fyrstu 3—4 mílurnar látum við
hesta okkar fara fetið, enda er
á fótinn að sækja upp á hæð-
arbrúnirnar. Enginn mælir orð
af vörum. Við erum 8 saman
og allir hafa nána aðgát á
merkjum um hesta. Þá snar-
stanzar foringinn skyndilega
og bendir til jarðár. Nýlegt
hrossatað stráð á stuttan spöl,
sem sýnir að villihestarnir hafa
talið sig svo örugga, að ekki
væri þörf á neinum asa.
Nú er haldin fimm mínútna
ráðstefna og liðinu skipað.
Fjórir reiðmenn mynda hálf-
hring að baki hópsins og beina
honum í áttina að girðingunni
á sléttunni. Hinir mynda hlið-
ararma, til þess að koma í veg
fyrir að villihestarnir geti skot-
izt upp einhvern gilskorning.
Tveir tímar líða áður en við
komum út úr skóginum. Fram-
undan okkur liggur grösug
dæld, sem liggur upp að kletta-
belti. En þar eru engir hestar.
Eina lifandi veran sem sést er
örn, sem svífur eins og kross á
himninum.
„Hestar ættu að vera ein- /
hvers staðar í nánd við slíkt
graslendi," segir einn veiði-
maðurinn. Við drögum okkur
til baka undan vindinum og
gætum þess vandlega að hafa
skóginn hlémegin við okkur, er
við förum hægt yfir grasdæld-
ina. Þegar hrosshófur rekst í
lausa steinvölu, hljómar það
eins og skot. Æsingin gerir allt
stærra. Jafnvel reiðskjótinn
þinn finnur það. Það er líkt og
að sitja á svo háspenntri fjöð-
ur, að hún hljóti brátt að
bresta.
Og á næsta andartaki koma
þeir í ljós. Það eru 25 gresju-
hestar. Þeir eru á beit með-
fram ofurlítilli tjörn og kroppa
toppkalið gras. Þig furðar á,
hve litlir þeir eru. Enginn
þeirra nær 900 punda þunga.
8 VIKAN 14. TBL.