Vikan - 15.05.1975, Síða 49

r r
Eggjahvlta.
Úr eggjahvituefnum fáum viö
orku og lifsþrótt. An þeirra gæt-
um viö einfaldlega ekki lifaö. Viö
þurfum daglega á eggjahvitu aö
halda, og reiknaö er meö einu
grammi á hvert kiló likamsþung-
ans sem dagsþörf.
Eggjahvituskortur
veldur þreytu, minna mótstööu-
afli og dregur úr vexti. Hvað útlit-
ið snertir, veldur þaö veiklulegri
húö og slökum andlitsvöövum. >á
veldur þaö þvi einnig, aö hár og
neglur vaxa hægt.
Mikið af eggjahvitu er i:
kjöti, fiski, fuglakjöti, mjólk, ost-
um og eggjum. Þá eru baunir
einnig eggjahviturikar, einkum
þó soyabaunir. Kornmatur hefur
einnig inni aö halda eggjahvitu-
efni. Eftir eggjahviturika máltið
er fólk lengur mett en eftir mál-
tiö, sem einkum byggist á kol-
vetnum. Takiö eftir þvi, hve
miklu seinna þiö veröiö svöng, ef
þiö snæöiö egg, mjólk og brauð
meö osti I morgunverö i stað
kaffis og brauös meö marmelaöi.
Kolvetni
eru nauösynleg til þess að likam-
inn geti unniö úr öörum fæöuteg-
undum. Venjulega neytum viö
meira en nægilegs magns af kol-
vetnum. Og i staö þess aö fyllast
orku, veröum viö þreytt, löt og
svöng aftur af þvi aö boröa sykur,
kökur og brauö og ávexti I óhófi
milli máltiöa.
Allir, sem eiga vanda til aö
þyngjast meira en góðu hófi
gegnir, ættu að hafa gott auga
meö kolvetnunum og hreyfa sig
mikiö.
Mikiö af kolvetnum er i:
brauöi, hrisgrjónum, spaghetti,
makkarónum, kartöflum, rótará-
vöxtum, sykri.hunangi, banönum
og þurrkuöum ávöxtum.
Steinefni
þurfum viö til aö halda okkur
sprækum og hressum. Kalk og
járn eru þau mikilvægustu. Af
þeim báöum ættum viö aö fá nóg,
ef viö gætum þess aö boröa fjöl-
breytta fæöu.
Kaikskortur
hefur meöal annars áhrif á starf-
semi taugakerfisins og storknun-
areiginleika blóösins. Allar mæö-
Margir verða svo undarlega slappir og
latir á vorin, þegar sólin f er aö skina dag-
langt og likaminn að jafna sig eftir lang-
an vetur. Það er auðvelt að vinna gegn
þessu vorsleni með réttu mataræði, og
hér á eftir fara nokkur holl ráð til að bæta
heilsuna, útiitið og skapið.
ur ættu aö vita, að kalk er nauö-
synlegt til aö fá sterkar tennur og
bein og góðar neglur.
Mikið af Kalki er i:
mjólkurvörum, fiski, blaðgræn-
meti og grófu brauöi.
Járnskortur
er einkum algengur hjá konum.
Einkenni hans eru einkum þreyta
og leiöi. Stundum er nauðsynlegt
að taka járntöflur, en einnig verö-
ur aö gæta þess að borða járnauö-
ugan mat.
Mikið af járni er i:
lifur, nýrum, mögru kjöti, grófu
brauði, baunum, spinati, kakói,
þurrkuöum aprikósum, plómum,
fikjum, berjum og steinselju, aö
ógleymdum blóðmörnum.
Vitamln
þurfum viö á hverjum degi tit þess
aö halda okkur vel friskum. Hvert
vitamin fyrir sig er gætt sérstök-
um eiginleikum og er aö finna i
mismunandi fæöutegundum. B og
c vitamin leysast upp i vatni, og
þau veröum viö að fá á hverjum
degi. A, d og e vitamin geta
geymst I likamanum lengur en
hin tvö.
A vitaminskortur
veldur þvi, aö húöin veröur þurr
og neglurnar stökkar. Þá veldur
hann einnig náttblindu.
Mikið af a vitamini er i:
lifur, einnig fisklifur, mjólk,
smjöri, osti og eggjum. Þá inni-
halda gulrætur, tómatar, næpur
og þurrkaðir ávextir einnig mikiö
af a vitaminum.
B vitaminskortur
gerir vart viö sig meö mörgum
hætti. B vitaminhópurinn er stór,
og viö þurfum á öllum tegundum
hans aö halda.
Þreyta, svefnleysi og taugaó-
styrkur stafa oft af skorti á bl
vitamini (tiamini). Munnangur
getur stafaö af skorti á b2 vita-
mini (riboflavini). Niacin, sem er
enn ein grein b vitaminanna, er
nauösynlegt fyrir húöina, og pyri-
doxin (b6) er nauösynlegt, meöal
annars til aö brjóta eggjahvitu-
efnin i likamanum.
Mikið af b vitaminum er i:
lifur, ölgeri og grófu brauöi. B1 er
einnig i mögru svinakjöti, mjólk
og innmat, b2 I eggjarauðum og
þorskahrognum. Lax og túnfiskur
eru auöugir af niacini og eggja-
rauöur og jurtaoliur af pyridox-
ini.
C vitaminskortur
veldur þvi, að fólki hættir viö
kvefi og er næmara fyrir um-
ga.ngspestum. Mikill skortur á c
vitamini veldur skyrbjúg.
Mikiö af c vitaminum er i:
öllum ávöxtum, næpum, sólberj-
um, kartöflum og alls konar káli,
tómötum og blaögrænmeti. Ljós
og loft eyöa c vitamini fljótt úr
fæðunni. Búið þvi ávaxtasalöt
ekki til, fyrr en rétt áöur en þeirra
er neytt, og sjóöið kartöflurnar
meö hýöinu.
n vitaminskortur
veldur meiri hættu á tann-
skemmdum og kemur i veg fyrir,
aö likaminn geti unniö úr þvi kalk-
og fosfórmagni, sem honum er
nauðsynlegt.
Mikið af d vitaminum er i:
feitum fiski, eins og til dæmis
sild, makril og ál, fisklifur, og
eggjarauöum. D vitamin er
stundum kallað sólarvitaminiö,
þvi aö sólargeislarnir breyta efni
i húöinni I d vitamin. Þegar konur
eiga von á barni, eöa hafa barn á
brjósti, þurfa þær aukaskammt
af d vítamini.
E vitaminskortur
veldur þvi oft, aö húöin þornar.
Óþægindi, sem konur veröa fyrir
á breytingaskeiöinu, eru af sum-
um talin stafa aö nokkru leyti af
skorti á e vitamini, þótt ekki séu
allir visindamenn sammála um
þaö. E vitamin eru fóstrinu ákaf-
lega mikilvæg.
Mikið af e vitaminum eru f:
baunum, korni, hveitikimi og
salati.
Borðið þetta á hverjum degi og
þið verðiö spræk og hress:
nýtt grænmeti
nýja ávexti
kartöflur
gróft brauö
mjólk og súrmjólk
eitt egg á dag
ost, siöur feitan
smjör i hófi
kjöt og fisk
lifur eöa blóömör einu sinni i
viku.
20. TBL. VIKAN 49