Vikan - 16.04.1992, Síða 25

Við erum stödd í íþrótta-
húsi Seltjarnarness og
síðustu sýningu Lak-
ota Sioux indíánanna er senn
að Ijúka. Undirtektir hafa verið
frábærar og meðal sýningar-
gesta má sjá Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráð-
herra og Bryndísi Schram,
eiginkonu hans. Kynnir sýn-
ingarinnar, Guðrún G. Berg-
mann, kynnir hvern meðlim
hópsins fyrir sig og þeir hljóta
lofsamlegt lófaklapp frá áhorf-
endum. Þegar allur hópurinn
hefur verið kynntur biður
Guðrún um að fá að ávarpa
hann.
„Fyrir mína hönd og eigin-
manns míns, Guðlaugs
Bergmann, vil ég þakka ykkur
fyrir að hafa heimsótt ísland.
Við erum mjög stolt af því að
hafa verið framkvæmdaaðilar
þessarar heimsóknar og gert
ykkur mögulegt að kynna
menningu ykkar hérna og von-
um að þið hafið notið dvalar-
innar hér. Eins og með svo
margt annað þá varö upphafið
að heimsókninni fyrst til í
draumi, draumi sem mér
fannst svo fjarstæöukenndur
að ég sagði engum frá honum
til að byrja með. Þegar ég svo
sagði eiginmanni mínum frá
honum og að mig langaði til að
gera hann að raunveruleika
var hann boðinn og búinn að
aðstoða mig.
Þegar ég fastaði samkvæmt
ykkar hefð á Bear Butte fjallinu
í fyrra fékk ég skilaboð frá ein-
um af forfeðrum ykkar. Ég
stóð fyrir utan svitahofið, til-
búin að leggja á fjallið, þegar
hann kom til mín og sagði: „Þú
átt að tengja mína þjóð og
þína." Ég skildi ekki þá hvern-
ig það átti að eiga sér stað en
með þessari heimsókn held ég
að sú „tenging“ hafi átt sér
stað og ég vona að hin ósýni-
legu bönd, sem nú liggja á milli
þjóða okkar, eigi eftir að verða
sterk og að (gegnum þau get-
um við liðsinnt hvert öðru.
Takk fyrir.“
Ræðunni er fagnað með
dúndrandi lófaklappi á meðan
meðlimir hópsins ganga til
Guörúnar og taka í hönd
hennar. Það er greinilegt að
þarna hefur átt sér stað teng-
ing sem er sterkari en orð fá
lýst og augu greint. Hópurinn
dansar síðasta dansinn að
sinni í sínum skrautlegu bún-
ingum. Lakota Sioux indíán-
arnir eru stolt, lítil þjóð eins og
við íslendingar. Eftir sýning-
una gefst forsvarsmanni hóps-
ins kostur á að eiga óformleg-
ar viðræður við Jón Baldvin
Hannibalsson utanríkisráð-
herra. Marcell Bull Beargreinir
Jóni frá stöðu mála á Pine
Ridge verndarsvæðinu sem
hann kemur frá, frá þeirri kúg-
un sem þjóðin hefur búið við,
frá fátæktinni, menntunar-
skortinum, atvinnuleysinu og
fleiru. Hann greinir frá því
hvernig þjóðin er nú að snúa
vörn í sókn með því að
mennta sig og tileinka sér nýja
siði en jafnframt með því að
vernda eigin menningu og
gæta þess að hún deyi ekki út.
HVAR VÆRUÐ ÞIÐ
EF ÞIÐ HEFÐUÐ EKKI
BÚIÐ Á EYJU?
„Þegar við vorum rekin á mis-
munandi verndarsvæði í Suð-
ur-Dakóta eftir fjöldamorðin
við Wounded Knee, þá vorum
við gersigraöir. Þetta var árið
1890 og við vorum ekki einu
sinni viðurkenndir sem
mannverur eða þjóðfélags-
þegnar fyrr en árið 1924. Allt
frá þessum tíma hefur Banda-
rfkjastjórn ráðskast með
okkur. Það var ekki nóg að við
værum gersigraðir heldur vor-
um við einnig lítillækkaðir með
ýmsu móti. Börn þjóðarinnar
voru tekin og neydd til að fara
í heimavistarskóla því það átti
að „mennta" okkur. í skólun-
um var börnunum bannaö að
tala eigin tungu og iðka and-
lega hlið lífsins gegnum dansa
og trúarathafnir. Margt eldra
fólk meðal þjóðarinnar er í dag
með hnýttar og ónýtar hendur
af því að þegar það var börn
lömdu kennararnir þau með
prikum ef þau töluðu málið sitt.
Með þessari sífelldu herferð
var gengið mjög nærri tungu-
máli okkar og fyrir rúmum ára-
tug var svo komiö að aðeins
örfáir töluðu það. Hið sama
má segja um dansana og aðra
A Marcell
Bull Bear
afhendir
forseta
íslands, frú
Vigdísl
Finnboga-
dóttur, gjöf
frá hópn-
um. „Það
hefur ekki
áður átt sér
stað að
þjóðhöfð-
ingi við-
komandi
lands hafi
tekið á móti
okkur.“
Það var
föngulegur
hópur Lak-
ota Sioux
indíána
sem kom
fram á
skemmtun-
inni. T
andlega iðkun. Við fengum
styrk okkar í gegnum þessar
athafnir og því voru þær bann-
aðar. Þaö var ekki fyrr en áriö
1978 að okkur var leyft með
lagasetningu að stunda and-
lega iðkun okkar. Dansinn var
hluti af henni, jafnframt því
sem hann var hluti af lífsmáta
okkar.“
Það er greinilegt að Marcell
er mikið niðri fyrir og Jón hlust-
ar af athygli á hluti sem hann
hefur ekki vitað um áður. Ein-
hvers staðar blandast inn í
umræðuna að í raun séu Lak-
ota Sioux indíánarnir á svip-
uðu stigi og við (slendingar
vorum fyrir um þaö bil 150-
200 árum, þegar við vorum að
glata tungu okkar og menn-
ingu vegna áhrifa frá Dönum.
Þá má segja að það hafi bjarg-
að okkur að við vorum eyþjóð;
sjórinn og einangrunin var
okkar stærsta vörn. „Hvar
væri menning ykkar i dag ef
þið hefðuð verið eins og við,
lítil þjóð á stóru meginlandi,
beitt þvingunum frá yfirráða-
þjóðinni?" spyr Marcell. Spurn-
ing sem fá svör fást við en
vekur marga til umhugsunar.
HEIÐUR AÐ FÁ
AÐ HEIMSÆKJA
FORSETANN YKKAR
Þegar allir eru búnir að skipta
um föt og orðnir að venjuleg-
um Ameríku-indíánum dags-
ins í dag gefst Vikunni tæki-
færi til að ræða betur við Guð-
rúnu, Marcell Bull Bear og
Jonathan Long Soldier. Fyrsta
spurningin er auðvitað hvernig
þeim hafi litist á landið.
„Mér finnst ísland mjög líkt
Wyoming-fylki í Bandaríkjun-
um,“ segir Jonathan og Guð-
rún tekur undir það og segir að
þau hjónin hafi einmitt talað