Vikan - 28.12.1992, Page 8

VOLVU-
SPÁIN
1993
„Markaösverö á áli hækkar í 1.600 dollara
tonniö.”
„Viöræöur hefjast um samvinnu - síöar
sameiningu”
gengt hækkun á orkusölu
sinni en viðamikil rannsókn
fer fram á rekstri þessarar
stofnunar snemma ársins.
Olía og bensín mun enn
hækka f verði og verðhækk-
anir verða ekki stöðvaðar
vegna vaxtaþróunarinnar eins
og það verður orðað en hún
mun að sjálfsögðu eiga stóran
þátt í hvernig mál æxlast á
viðskiptasviðinu.
SKULDIR EÐA
SKYNSEMI?
■ í öllum efnahagssamdrætt-
inum bíður fólk þó eftir öðrum
boðskap en þeim að verið sé
að stefna sjálfstæði okkar,
efnahagslegu og stjórnmála-
legu, í tvísýnu. Því miður
verður samt að segja að er-
lendar skuldir íslensku þjóðar-
innar verða orðnar það miklar
í lok hins nýja árs að tæplega
40 prósent af útflutningstekj-
um þjóðarinnar fara þá í af-
borganir og vexti af erlendum
lánum einum.
■ Þetta mun vekja ráðamenn
okkar til þess að hvetja lands-
menn til að sameinast um
„sparnað fyrir sjálfstæðinu".
Sérstökum skatti verður bætt
á landslýð, svokölluðum gjald-
eyrisskatti sem lagður verður
á allar vörur aðrar en matvör-
ur. Einnig verður á nýju ári
tekinn upp á skattur á gjald-
eyri til ferðalaga og hann nær
einnig til greiðslna erlendis
með greiðslukortum. Kjör
landsmanna munu nefnilega
ráðast af þvf hvenær erlend
skuldaaukning verður tak-
mörkuð eða hvenær hún
verður stöðvuð að fullu.
Þessu máli hlýtur þjóðin að
ráða fram úr ein og óstudd og
þá fyrst verður skynsemi
hennar marktæk þegar sýnt
er hvernig til tekst.
PERSÓNUVÆDDAR
LÍFEYRISGREIÐSLUR
■ Fram eftir árinu gerast kröf-
ur háværar um breytingar á líf-
eyrissjóðakerfinu. Verða þessi
mál til umfjöllunar innan
stjórna lífeyrissjóðanna sjálfra
og einnig fær umræðan pláss
inni á Alþingi, bæði fyrir lok yf-
irstandandi þings og svo aftur
á nýbyrjuðu þingi næsta haust.
Kröfur verða gerðar til þess að
félagsmenn einstakra sjóða
eigi kost á því að gera upp við
sinn sjóð, fá inneign útborgaða
gegn því að gera upp hugsan-
lega skuld viðkomandi.
Þetta mun auðvitað mæta
andstöðu lífeyrissjóðsstjórna
en að því kemur að áhrifa-
menn á þessu sviði koma
með hugmynd um að „per-
sónuvæða" lífeyrisgreiðslur
og nýjar reglur verða kynntar.
Og til að halda þessum fjár-
munum inni í bankakerfinu
verður launþegum gefinn
kostur á að fá sinn hlut
greiddan út en hann lagður
inn á einkareikning innláns-
stofnana þar sem hann verður
óhreyfður en verðtryggður þar
til launþeginn yfirgefur vinnu-
markaðinn. Ný aldursmörk
verða einnig sett sem skilyrði
fyrir úttekt af reikningum þess-
um og miðað við sextíu ár.
LANDIÐ OG MIDIN
■ Gengið verður fellt að nýju
eftir mikið þóf milli aðstand-
enda sjávarútvegs og stjórn-
valda. Þetta verður rökstutt
með því að segja að óverjandi
sé að fiskvinnslan verði rekin
með tapi allt árið 1993 og at-
vinnuástandið megi ekki við
því að fleiri fyrirtækjum í þess-
ari grein verði lokað I bráð.
■ Fiskvinnslustöðvar, einkum
hér sunnanlands, munu fara
inn á nýja braut I sölumálum
og taka upp þann hátt að
senda fersk fiskflök á markaði
erlendis, fyrst í stað beint með
flugi en síðar með skipum
sem hafa fyrstu viðkomu sfna
í þeirri höfn sem skila á farm-
inum. Að sama skapi dregur
úr siglingum íslenskra fiski-
skipa með fisk á erlenda
markaði.
■ Markaðsverð á áli og öðr-
um málmtegundum heldur á-
fram að hækka á næsta ári,
einkum vegna samdráttar í
álframleiðslu víða í heiminum.
Mun álverð fljótlega komast í
það horf sem fullnægjandi
þykir til að standa undir fram-
leiðslukostnaði eða fara jafn-
vel yfir þau mörk. Tonnið
verður selt á um eða yfir 1600
dollara, að minnsta kosti fyrri
hluta nýs árs.
■ Eitt mesta áhyggjuefni
stjórnvalda verður hve skuldir
heimilanna hækka ört og þykir
það alvarleg þróun þegar fjár-
sparnaður heimila er orðinn
neikvæður svo milljörðum
króna skiptir á ári. Mér sýnist
að skuldir af þessu tagi aukist
enn verulega á nýju ári. Eitt-
hvað mun þetta snúast við
þegar innlánsvextir verða
hækkaðir og kannski hefur
þetta þróast í rétta átt undir
árslok.
■ Fyrirtæki hér á landi verða
þó ekki verr sett en á sfðasta
ári og hjálpar afnám aðstöðu-
gjalds þar talsvert til. Þó eru
stór fyrirtæki sem eiga munu í
verulegum erfiðleikum og að
minnsta tvö stór fyrirtæki á
höfuðborgarsvæðinu munu
óska eftir gjaldþrotaskiptum
fljótlega á nýja árinu.
É Fjárfestingarfélög hér verða
með miklu minni umsvif en á
síðasta ári og sum leggja nið-
ur starfsemi sfna. Margir munu
eiga undir högg að sækja
vegna þessarar þróunar.
■ Markaðssetning sú sem
hófst víða af fullum krafti í ná-
lægum löndum, eins og til
dæmis í Danmörku, til að ná í
erlenda fjárfesta á ekki upp á
pallborðið hér á landi fremur
en fyrri daginn. Þrátt fyrir aug-
Ijósan árangur Dana, sem
hafa fengið hljómgrunn meðal
annars í Bandaríkjunum þar
sem tugir bandarískra fyrir-
tækja hafa teygt starfsemi
sína yfir Atlantsála til danskra,
vinnufúsra handa, ætlar okkur
að reynast þessi leið afar tor-
sótt. Virðist mér þetta að
mestu stafa af þekkingarskorti
samhliða litlum áhuga en líka
af landlægum ótta við fullveld-
isafsal í kjölfarið, sem er nátt-
úrlega hreinn barnaskapur.
Eins og ég sagði í upphafi
verður óvænt innlegg í þessi
mál um eða eftir mitt árið.
■ Það verður heldur ekki fyrr
en þá sem lánstraust okkar á
erlendum fjármagnsmörkuð-
um fer upp á við að nýju eftir
allhraða niðursveiflu sem hef-
ur komið íslendingum í næst
neðsta sæti 25 þjóða sam-
kvæmt mati virts fjármála-
tímarits. En þetta fer svo auð-
vitað eftir stöðugleika í stjórn-
málum hér heima og því hve
hratt við ráðumst á erlendu
skuldirnar. Og eins og ég
sagði fyrr I spjallinu er það er-
lend skuldastaða sem við
þurfum að takast á við um-
fram allt annað.
■ Sæstrengsmálið svonefnda
er í umræðunni strax í janúar-
mánuði, þegar Landsvirkjun
hefur farið yfir þær rannsóknir
sem ítalir í samvinnu við
breska aðila munu hafa skilað
hingað. ítalskir aðilar frá fyrir-
tækinu Pirelli munu veita
fréttamönnum hér mikilsverð-
ar upplýsingar sem ekki hafa
verið kunngerðar Landsvirkj-
un af sænskum ráðgjöfum
hennar. Þetta veldur hama-
gangi i fjölmiðlunum og stjórn-
málamenn munu þykjast
þurfa að láta í Ijós sina skoð-
un á málunum.
STJÓRNMÁL OG
STERALYF
■ Talsverður skjálfti verður
síðari hluta ársins þegar und-
irbúningur fyrir borgarstjórnar-
kosningar hefst en strax
næsta haust örlar á nýjum
framboðum í borgarstjórn,
8 VIKAN 26.TBL. 1992