Vikan


Vikan - 28.12.1992, Blaðsíða 19

Vikan - 28.12.1992, Blaðsíða 19
er rétt. Þetta gildir ekki um alla hópa en því miður um marga. Oft eru þetta líka glæfra- ferðir. Til dæmis í Súdan - þegar allir aðrir voru að draga sig út þar, þá héldu MSF (Læknar án landamæra) áfram í samvinnu við ASF eða Flugmenn án landamæra. Og það sama gerðist í Mósambik.“ EINS OG ENDALAUS ÚTILEGA - Myndast ekki dálítið sérkennilegt andlegt á- stand hjá fólki í svona starfi? „jú, það sagði mér geðlæknir að það væri ákveðin dauöaósk hjá fólki sem væri í svona vinnuferð. Ég ætla samt ekki að leggja neinn dóm á það.“ Ég var eina konan í karlasamfélagi og hitti nær aldrei aðra konu. Indverjarnir fóru inn í þorpin, drógu út nokkra þorpsbúa og skutu á staðnum. Það einkennir öll samtök á þessu sviði að alltaf er talað um magn en ekki gæði. Friðargæslusveitirnar drápu íbúa heils þorps, sjötíu manns, á einu bretti. - Hvernig er félagsskapurinn annars? Er andrúmsloftið í hópnum ekki dálítið sérstakt? „Jú, þetta er mjög sérstakt andrúmsloft. Ég segi oft að þetta sé eins og að vera í stans- lausri útilegu. Fólk býr saman, vaknar saman á morgnana, borðar saman, vinnur saman og eyðir kvöldunum saman. Það er því gífur- legt álag sem þessu fylgir. Maður kemst ekk- ert í burtu. Það eina sem maður getur gert er að draga sig í hlé ef maður hefur sitt eigið herbergi, sem er ekki alltaf. Þetta hefur mér fundist einna erfiðast - að eiga ekkert einka- líf.“ - Menn blanda ekki mikið geði við inn- fædda - er gamla stéttaskiptingin þarna við lýði? „Já, þetta er stundum kallað nútíma ný- lendustefna (neo-kolonialism). Þetta fer auð- vitað dálítið eftir starfinu og fólkinu sem er í vinnuhópnum. Það fer líka eftir þjóðum. Það er ekki auðvelt að blanda geði við allar þjóðir og sumar kæra sig ekki um að blanda geði við okkur. Og þegar maður er búinn að vera með innfæddum allan daginn þarf maður að komast heim og pústa." FRÁ ÚGANDA TIL PAKISTANS - Hvert fórstu svo eftir Úganda-dvölina? „Ég fór til Pakistans. Það var mjög skemmtileg ferð. Við vorum í dal sem er skammt frá landamærum Afganistans og Kína, nálægt Kasmír. Vegurinn þangað er lok- aður frá þvf í nóvember fram í maí eða júní og því er eingöngu um flugsamgöngur að ræða. Þær eru mjög strjálar því að dalurinn er í um 1500 metra hæð. Fjöllin í kring eru allt að 7500 metra há. í mars liðu til dæmis 22 dagar án þess að nokkur flugvél kæmi. Þetta er ein- angrað líf. Við vorum að vinna í afgönskum flóttamannabúðum við að endurskipuleggja heilbrigðisþjónustuna. Fleilsugæslustöðvarnar voru í tjöldum. Þarna veröur geysilega kalt en sólin er svo sterk á daginn að hún bræðir snjóinn, tjöldin verða blaut og frjósa svo um nóttina. Það er því óhuggulegt að koma að þessu á morgnana, þegar þetta er að byrja að bráðna. Starfsliðið var frá Pakistan og sinnti lítið sínum störfum. Það var ekkert eftirlit með því hvort fólk fór í vinnuna eða ekki. Hlutverk okkar var að endurskipuleggja bólusetningar- og berklaáætlunina og þjálfa starfsfólkið en margt af þessu fólki kunni lítið til verka. Og svo að byggja heilsugæslustöðv- ar. Enginn ofn var í tjöldunum og það var eitt af því fyrsta sem við gerðum að setja ofna í tjöldin. Á tveim stöðum voru reyndar lítil hús. Flóttamennirnir frá Afganistan bjuggu við sömu aðstæður, í tjöldum.“ VANÞAKKLÆTID SLÓ MIG „Það sem ég kalla vanþakklæti flóttamann- anna sló mig í fyrstu. Ég átti erfitt meö að sætta mig við viljaleysi þeirra og endalausar kröfur. Og þeir vildu ákveða hvaða meðferð þeir fengju. Þeir vildu sprautur, ekki töflur. Og þeir vildu marglitar töflur, ekki bara einhverjar hvítar. Og alls konar svona hluti þurftum við að berjast við. Það voru mjög fáar flótta- mannabúðir sem höfðu kamra. Vatnið í brunnunum var uppurið þannig að nota varð vatnið úr ánni. Við prófuðum það og það reyndist eins mengað og hugsast gat. Það var mikið um niðurgangspestir, mikið um lungna- bólgu og berkla og fleira vegna þess að fólkið bjó svo þétt og það var svo kalt. Við höfðum samband við samtökin sem grófu brunnana upphaflega til að athuga hvort eitthvað væri hægt að gera. Þau sögðu okkur að grafa brunnana dýpri og við báðum flótta- mennina um að gera það, snerum okkur að hópi karlmanna sem var að leika sér að kasta steinum, voru í nokkurs konar kúluvarpi. En þeir sögðu bara: Hver ætlar að borga okkur fyrir þetta? Ég skil þetta kannski núna en það var afar erfitt að skilja þetta á staðnum. Ég held að ástæða þessa sé meðal annars sú að það lendir alltaf á þeim sömu að vinna sjálf- boðaliðastörfin í búðunum og þeir verða þreyttir á því. Eitt vandamálið var líka að þeir sem eiga að sjá um innkaup, viðgerðir og fleira eru strákar' sem hafa bara verið í skóla en aldrei unnið. Margir hverjir eru atvinnulausir Frakkar og þeir kunna ekki til verka. Ég óskaði þess oft að við hefðum svona ekta íslendinga þarna, „altmulig- menn“ sem hafa verið í byggingarvinnu á sumrin og vita hvað það er að vinna. Svo má líka nefna vanda fólksins sem býr á svæðinu þar sem flóttafólk kemur inn. í Pakistan er tii dæmis verið að reyna að byggja upp skóginn vegna þess að hann hef- ur verið höggvinn miskunnarlaust. En það var ekki hægt þvi að eldsneytið, sem flóttamönn- unum var úthlutað til að elda og halda á sér hita, var svo lítið að þeir urðu að ná sér i við. Á nóttunni fóru þeir því á stjá og hjuggu í eld- inn. Það er erfitt að ráða við þetta. Annað er það að heilsugæsla er mjög léleg þarna. Og allt í einu spretta upp nýjar heilsu- gæslustöðvar, bólusetningarprógrömm og allt mögulegt fyrir flóttafólkið. Flóttamennirnir fengu smávegis peningagreiðslu á hverri viku en jafnframt tóku þeir vinnu frá staðarfólki vegna þess að þeim var leyft að fara inn í bæ- inn og þá undirbuðu þeir fólkið á staðnum þannig að laun lækkuðu. Það myndaðist því mikil spenna þarna á milli. Samt er mér sagt að spennan þarna á milli sé mun minni en á mörgum öðrum stöðum. Það er vegna þess að þetta er í raun sama þjóðin. Skiptingin á milli Afganistan og Pakistan, sem Englendingar gerðu á sínum tíma, er tilbúin og oft er þjóðflokkum skipt niður í tvennt." TIL AFGANISTANS - Hvenær varstu í Pakistan? „Það var 1987-88. Ég var þarna í sex mán- uði og vildi síðan fara yfir til Afganistans og sjá hvernig þeir væru þeim megin. Ég vildi ekki fara burt og vera svona ósátt við Afgan- ana. Ég fór fyrst til Pessjavar í Norður-Pakist- an, þar sem hóparnir eru búnir undir hjálpar- starfið. Við þurftum fyrst að læra að sitja hest. Ég hef alltaf veriö sveitarskömm af því að ég var svo geysilega hrædd við hesta. Þetta var því rosalega erfitt fyrir mig. Afganskir hestar eru stórir og slægir. Þeir bíta hver annan og slást þegar þeir koma saman og mér fannst Stórverslun í rúst eftir að kveikt haföi veriö í henni. Þetta er í þorpinu á Sri Lanka sem ind- versku „friöargæsluliöarnir" lögöu í rúst og stráfelldu sjötíu þorpsbúa. 26. TBL. 1992 VIKAN 19
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84

x

Vikan

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Vikan
https://timarit.is/publication/368

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.