Vikan - 01.05.1996, Qupperneq 24

REYKJAVIKUR
Það er gaman að rifja það hér upp, að það mun hafa verið Vikan sem
gekkst fyrir fyrstu fegurðarsamkeppninni sem haldin var hér á landi.
Var það fyrir gott betur en hálfri öld. Kosin var ungfrú Reykjavík og
hlaut hún veglegan bikar. Svo veglegan að útgefendur Vikunnar
neyddust til að hækka verð blaðsins lítillega í fyrsta skipti til að öngla
saman fyrir gripnum. Nokkru fyrir keppni efndi Vikan til verðlauna-
samkeppni meðal lesenda blaðsins. Heitið var verðlaunum fyrir grein
um það sem blaðið kallaði „þjóðfélagsfyrirbrigðið Reykjavíkurstúlkan
1939“. Mikill fjöldi greina barst blaðinu og var ákveðið að skipta verð-
laununum milli pilts og stúlku; Karl Strand, síðar yfirlæknis á Klepp-
sspítala, og Gerðar Magnúsdóttur. Vikan endurbirtir hér til gamans
grein Karls.
Fyrir nokkrum dögum fór
ég í strætisvagni frá
Lækjartorgi vestur á
Sellandsstíg. í Aðalstræti
kom ung stúlka hlaupandi á
harðaspretti út úr snyrtistofu,
þvert yfir götuna, og heppn-
aðist með naumindum að
stökkva inn í vagninn um
leið og hann var að síga af
stað. Hún fleygði sér í aft-
asta sætið, lafmóð, og kast-
aði kveðju á tvær stallsystur
sínar, sem voru fyrir í vagn-
inum. Þær voru allar á aldr-
inum 18-20 ára.
Ég sat í næsta sæti, og á
þeim fimm mínútum, sem
vagninn var að fara vestur á
Sólvallagötuna, heyrði ég
viljandi og óviljandi, brot úr
æfisögu þessarar ungu dótt-
ur Reykjavíkur. Hún skrafaði
í hálfum hljóðum við stall-
systur sínar, sem hún virtist
ekki hafa hitt í nokkra daga.
Hún vann á saumastofu inni
í bæ. Á fimmtudagskvöldið
hafði hún verið heima hjá
mömmu, því hún þurfti að
slétta lín. Á föstudagskvöldið
fór hún í bíó og sá þar Dor-
orthy Lamour og John Hall í
kvikmyndinni Börn óveður-
ins. Hún var „agalega hrifin"
af Dorothy Lamour. ( kvöld
var búið að bjóða henni á
ball á Hótel Borg. Ég heyrði
ekki fyrir víst hver það var,
sem hafði boðið henni - ein-
hver, sem hún hafði farið
með á ball suður í Hafnar-
fjörð milli jóla og nýárs. Hin-
ar tvær vissu áreiðanlega
hver það var.
Unga stúlkan var í snotr-
ara lagi ásýndum, berhöfðuð
með hálfsítt, nýgreitt hár,
sem minnti á ákveðna kvik-
myndaleikkonu. Hún var
dökkhærð, með mjóar, litað-
ar augnabrúnir, og svertar
brár. Munnurinn var lítill am-
orsbogi, hárauður að lit.
Tennurnar voru ofurlítið
skemmdar en ekki áberandi.
Andlitsduftinu var sæmilega
nuggað inn í kinnarnar,
nema vinstra megin við nefið
var örlítill blettur, sem orðið
hafði útundan. Hún varfrem-
ur lítil vexti og hendurnar
smáar en seiglingslegar.
Neglurnar voru klipptar í
odda, lakkaðar og ofurlítlar
sorgarrendur undir þeim á
hægri hendinni. Á baugfingri
hægri handar bar hún silfr-
aðan hring með steini. Yfir
sér hafði hún dökkbrúna
kápu, vandaða, en sem dá-
lítið var farið að sjá á. Kápan
var óhneppt að framan, og
sá þar í rauðan kjól, ódýran
en snotran og nýlegan.
Sokkarnir voru móbrúnir,
hreinir og þokkalegir, en ut-
anvert á vinstra hné gægðist
lykkjufall við og við niður
undan kjólfaldinum. Hún
gekk í sokkunum úthverfum.
Saumarnir voru aftan á miðj-
um legg og beinir. Skórnir
voru a.m.k. þriggja mánaða,
hælaháir, sæmilega hirtir, en
ofurlítið snúnir.
Þar, sem Sól- og Brávalla-
götur mætast, hoppaði
þessa unga stúlka út úr
vagninum og sagði „bless"
við stallsystur sínar. Mér og
tveimur eða þremur öðrum
piltum, milli tvítugs og þrí-
tugs, gaf hún lauslega auga,
glaðlega og hispurslaust, en
án þess að láta nokkurt álit í
Ijós með svip sínum að svo
stöddu. Bifreið kom þvert í
veg fyrir hana, en hún vék
ekki til hliðar heldur hélt sínu
striki. Strætisvagninn hélt
áfram. Þetta var Reykja-
víkurstúlkan 1939.
Við fyrstu sýn er hún glað-
leg, dálítið ögrandi í augna-
ráði, kurteis, skjót í svörum
og verður ógjarnan orðfall.
Ef eitthvað broslegt er í útliti
þínu eða framkomu tekur
hún eftir því strax á fyrstu
fimm mínútunum og skopast
að því með miskunnarlausri
gagnrýni um leið og þú
snýrð að henni bakinu. Með-
an þið eruð ókunnug vill hún
helst tala um daginn og veg-
inn, kvikmyndir, dansleiki og
þessháttar. Ef þú minnist á
bækur eða æðri tónlist,
finnst henni að þú sért mont-
inn og viljir þú sveigja talið
að fjármálum eða stjórnmál-
um finnst henni þú drepleið-
inlegur. Um allt þetta vill hún
þó gjarnan tala við þig þegar
þið eruð tvö ein og þekkist
dálítið betur. Við fyrstu kynni
verður þú að segja brandara
aðra hverja mínútu, ef hún á
að telja það ómaksins vert
að kynnast þér meira. Segj-
um svo að þér takist þetta.
Þá heldur kynningin áfram.
Reykjavíkurstúlkan er
venjulega syfjuð á morgn-
ana þegar hún fer á fætur.
Samt er hún dugleg að
vinna. Þótt hún eigi efnaða
foreldra er henni ekkert um
það gefið að vera aðgerðar-
laus heimasæta. Nám sitt
miðar hún oftast við atvinnu-
von, en hefir lítinn áhuga á
vísindaiðkun. Hins vegar á
hún til að vera þrældugleg í
skóla og einkunnasjúk úr
hófi. Heimilisstörf eru henni
ekki að skapi, meðal annars
af því, að þá er hún kölluð
vinnukona og fær fríið sitt á
fimmtudegi. Helst vill hún
vinna á skrifstofu, í búð eða
verksmiðju. Annars kærir
hún sig kollótta þótt hún hafi
erfitt og jafnvel ógeðfellt
starf, ef hún fær það vel
borgað. Henni þykir gaman
að vinna fyrir miklum pening-
um, en er fljót að eyða þeim.
Hún kemur stundvíslega í
vinnuna ef húsbóndinn er
strangur, en annars á hún til
að slæpast 5-10 mínútur.
Helst vill hún vinna í skorp-
um og slæpast á eftir ef
hægt er. Ef henni er trúað
fyrir vandasömu verki leggur
hún sig fram um að gera það
vel. Fyrir það vill hún fá sér-
stakt hrós.
Komir þú í búðina eða á
skrifstofuna til hennar, er
hún hóflega þolinmóð við að
leysa úr erindum þínum, en
mætti gjarnan temja sér eðli-
legri kurteisi. Sértu ungur og
laglegur sveinn, er hún
elskuleg. Ef þú ert ókurteis
eða frekur á hún til að bíta
frá sér. Hún lætur ógjarnan
snúa á sig í peningasökum.
Sértu samstarfsmaður
hennar lætur hún reiði sína
bitna á þér, þegar viðskipta-
vinirnir gera henni gramt í
geði. En aftur á móti kippir
hún sér ekki upp við það,
þótt þú gjaldir í sömu mynt.
Á laugardögum er hún vís til
þess að kyssa þig á vangan
um leið og hún fer heim eftir
lokunina. Á mánudags-
morgnana er aftur ekki víst
að hún ansi, þótt þú bjóðir
góðan dag.
Á kvöldin vill Reykjavík-
urstúlkan hafa frí. Þá vill hún
skemmta sér. Þó hjálpar hún
mömmu sinni við heimilis-
störfin ef hún er beðin þess,
en er löt að stoppa í sína
eigin sokka. í versta tilfelli
gerir hún það á morgnana.
í stað þess að sitja heima,
býr hún sig í sínar bestu flfk-
ur og fer út. Henni er annt
um að vera vel til fara. Kjól-
ar, hattar og kápur eru henni
meira virði en fæði og hús-
næði. Hún fylgir tískunni
24 VIKAN 2. TBL. 1996