Vikan - 07.05.1998, Síða 52

7U Huiii 'iiajiiuiii
Xíá-Jjiii* ii‘í ■J3Í1Í1
- Sigríður Hafstað segir frá hinum
svarfdœlsku Freyjum sem halda teinu og
kaffinu heitu
Texti: Þröstur Haraldsson
Myndir: Björn Gíslason og Kristján Hjartarson
„Sigríður Hafstað á Tjörn í Svarfaðardal”
ær kalla fyrirtækið
sitt Tehettuna
Freyju eftir helstu
framleiðsluvöru sinni, eyfirsku
handverkskonurnar þrjár sem
koma reglulega saman í Svarf-
aðardalnum. Freyjurnar, sem
þær byrjuðu að framleiða fyrir
þremur árum, eru myndarleg-
ar búkonur og heita íslenskum
nöfnum eins og Rannveig í
Hvammi og Elísabet í Hruna.
Þær gegna því göfuga hlut-
verki að halda heitu tei og
kaffi. Síðan hafa bæst við
prestar og nú síðast eru
Bakkabræður og aðrir Svarf-
dælingar farnir að gera sig
gildandi.
Ein þessara þriggja hand-
verkskvenna er Sigríður
Hafstað á Tjörn í Svarfaðar-
dal. Vikan hitti hana að máli
og bað hana að segja lesend-
um frá því hvað varð til þess
að hún lagði fyrir sig hand-
verk og minjagripagerð.
-Það æxlaðist nú þannig að
undir vorið 1995 kom Valva
Gísladóttir til mín en hún var
þá nýflutt frá Dalvík hingað í
nágrenni við mig. Hún var
með litla kerlingu sem líktist
íslenskri peysufatakonu.
Hún vissi að ég var að fást
við að sauma hatta og hafði
kennt handmennt í Húsa-
bakkaskóla hér í sveitinni.
Hún bauð mér að vera með í
því að framleiða svona kerl-
ingar og stakk upp á því að
við fengjum þriðju konuna
til liðs við okkur. Það varð
úr, Sigurbjörg Snorradóttir
frá Krossum á Árskógs-
strönd bættist í hópinn og
síðan höfum við verið að.”
Margt til lista lagt
Þessi hópur er að mörgu
leyti dæmigerður fyrir þá
þróun sem víða er að verða í
sveitum landsins. Þar eru
margar hagleikskonur að
uppgötva hæfileika sína og
farnar að beita þeim til að
auka tekjur sínar með hand-
verki. Þarna má segja að ræt-
ist hið fornkveðna að neyðin
kenni naktri konu að spinna
því samdrátturinn í landbún-
aði hefur ýtt undir þessa þró-
un. Og þegar að er gáð leyn-
ast ýmsar hæfileikakonur hér
og þar.
Tökum þær Freyjur sem
dæmi. Auk saumanna fást
þær við ýmislegt, Valva hefur
kennt tónlist og leikur lista-
vel á flautu, auk þess sem
hún hefur haldið málverka-
sýningar á Dalvík og Akur-
eyri. Sigurbjörg hefur starfað
sem matráðskona í Árskóga-
skóla með þvílíkum myndar-
brag að sögur fara af. Og við-
mælandi blaðsins, Sigríður á
Tjörn, er hreppstjóri, veður-
athugunarmaður, fram-
kvæmdastjóri héraðsblaðs,
sem hefur komið út mánað-
arlega í tuttugu ár, og nú er
hún í yfirkjörstjórn fyrir
sveitarstjórnarkosningar, að
því ógleymdu að hún syngur
í Samkór Svarfdæla.
Framleiðum eftirpöntun
En hvernig haga þær fram-
leiðslunni?
-Við komum okkur strax
upp ákveðinni verkaskipt-
ingu. Við hittumst einu sinni
í viku til að setja kerlingarn-
ar saman og höfum ágætis fé-
la^sskap af þessu.
I fyrstu voru kerlingarnar
heldur ófríðar, það finnst
okkur núna, en þær hafa
þróast og eru orðnar miklu
fríðari. Við gerum líka kerl-
ingar eftir pöntun, fólk kem-
ur þá gjarnan með mynd af
þeim sem á að fá tehettu að
gjöf og við reynum að líkja
eftir þiggjandanum. Þegar
það spurðist út að við ynnum
svona var farið að biðja okk-
ur um karla líka, en þá vand-
aðist málið því það er aðeins
ein starfsstétt karla sem
gengur í pilsi. Þeir eru orðnir
Hannyrðir við eldhúsborðið á Tjörn. F.v.: Valva Gísladóttir, Sigríður Hafstað,
Sigurbjörg Snorradóttir. Stöllurnar hittast einu sinni i viku og setja saman
Freyjurnar, hnetufólkið, felupúkana og aðrar framleiðsluvörur sínar.
52