Vikan - 24.05.1999, Blaðsíða 53

irgefið hana skyndilega. Hún var
jafn harmi slegin yfir þessu atviki
og þegar móðir hennar gekk und-
ir erfiðan hjartauppskurð
nokkrum vikum fyrr. Allt sem ger-
ist hjá henni er jafn umfangsmikið
og það er aldrei nein lognmolla í
lífi hennar."
Hvers vegna láta þær
svona?
Hvers vegna eru þessar konur
háðar því að líf þeirra sé stöðug
ringlureið og örvænting? Jú,
átakanlegir og dramatískir at-
burðir vekja athygli og drama-
drottningar virðast hafa sjúklega
þörf fyrir umhyggju og athygli.
Að vera miðpunktur
Munchausen-mæður
Ýktasta mynd krísufíkilsins sem þráir athygli framar öllu er sú þegar móðir þjáist af hinu svokallaða Munchausen syndrom. Þessi
persónuleikatruflun lýsir sér í því að móðirin gerir barn sitt veikt með ýmsum hætti. Hún leitar síðan aðstoðar á spítala undir því yfir-
skini að vesalings barnið hennar sé fárveikt, þegar hún er í raun á sinn sjúklega hátt að tryggja sér meðaumkun og athygli. Þess-
ar konur eitra fyrir börnunum sínum, svelta þau, nudda skaðlegum efnum á húð þeirra eða taka fyrir vit þeirra þar til þau missa
meðvitund og flýta sér þá með þau lífvana á spítala.
Hvers vegna misþyrma þessar mæður börnum sínum á þennan hroðalega máta? Munchausen-mæður eru taldar persónuleika-
truflaðar, þunglyndar, kvíðnar og veruleikafirrtar. Þær nærast á athyglinni sem þær fá; að vera aumingja konan með þetta lang-
veika barn. Á spítalanum er hin "umhyggjusama og fórnfúsa" móðir uppspretta samúðar og stuðnings starfsfólks. Hún nýtur
þess að eiga bágt, á kostnað heilsu eða jafnvel lífs barns síns.
Hvernig geta vinir og
fjölskylda hjálpað?
Viö sækjumst öll eftir athygli,
stuðningi og spennu í lífinu. Það
er manninum eðlilegt. En krísufík-
ill fer óeðlilegar leiðir til þess að
uppfylla tilfinningalegt tómarúm og
veit fátt betra en að gera úlfalda úr
mýflugu. Um leið eyðir slík mann-
eskja upp orku sinni og nær jafnvel
ekki að njóta raunverulegra hæfi-
leika sinna. Krísan heltekur allt í lífi
hennar og á endanum eru vinir og
vandamenn alveg við það að gef-
ast upp á samskiptunum við hana.
En hvernig á að fást við krísufíkil-
inn? Davidson segir að í fyrsta
lagi eigi maður ekki að láta neyða
sig til að hlusta á margra klukku-
tíma langa kveinstafi. Forðastu að
segja "guð minn góður!" og
varastu að sýna hluttekningu, því
slík viðbrögð virka sem hvatning á
krísufíkilinn og hann færist allur í
aukana. Sendu öðruvísi skila-
boð frá þér, t.d. "þetta er að gera
mig brjálaða, svo ég get rétt
ímyndað mér hvernig þér líður! Við
ættum kannski að tala um eitthvað
annað." Stundum er Ifka nauðsyn-
legt að setja ákveðin tímamörk:"
Ég hef aðeins fimm mínútur til að
spjaila, hvað er það sem þú vilt
ræða?"
Dramadrottningar geta vanið sig
af að þrífast á krísum, en það er
ekki auðvelt. Það sem skiptir
meginmáli er að hjálpa þeim til að
verða meira meðvitaðar um hegð-
un sína, svo þær hætti að nota
“óhöpp" til að sníkja sér athygli.
Vandamál geta gefið okkur tæki-
færi og aukið svigrúm til að
þroskast og einnig kennt okkur að
vera þakklát fyrir það sem við höf-
um. Heilbrigð manneskja nýtir sér
þess háttar tækifæri, drama-
drottning nýtur bara krísunnar.
athyglinnar er
mjög eftirsóknar-
vert í þeirra huga,
þótt það sé aðeins
um stundarsakir.
Dramadottningar eru
snillingar í að gera allt
að vandamálum
Joy Davidson sálfræðingur
segir að geðshræringin hjá þess-
um konum geti verið mjög
æsandi upplifun. "Þessi stöðugi
æsingur eykur streymi ákveðinna
heilaboðefna sem skapa tilfinn-
ingalega örvandi ástand. Til þess
að komast í þetta sæluástand
veldur krísufíkillinn sjálfur ýmsum
óhöppum, þó að það sé ekki
meðvitað. Þær "gleyma" tímanum
hjá tannlækninum eða foreldra-
fundinum. Þær stóla oft á drama
til að auka sjálfsöryggi sitt. "Ein
leiðin til að bæta úr lélegu sjálfs-
mati er að skapa sér erfiðar að-
stæður, því þá þarftu að leysa
hið tilbúna vandamál og þá kem-
ur þú klár og örugg fyrir sjónir"
segir Davidson.
Að sjálfsögðu eru ekki allir sem
lenda í erfiðleikum krísufíklar:
"Margir lenda í ýmsum áföllum
sem eru ekki ásköpuð", segir
Ruth Jaffe sem starfar sem sál-
könnuður í New York. "Fórnar-
lömb raunverulegrar sorgar og
áfalla þurfa virkilega á stuðningi
okkar að halda. Hjá drama-
drottningunum er hins vegar allt
annað uppi á teningnum; þær
skapa sínar krísur sjálfar. Sumar
þeirra eru meðvitaðar um hegðun
sína og viðurkenna að þær njóti
hennar. Þessar konur hunsa t.d.
reikningana sína vísvitandi og
þegar þær eru að drukkna í
gluggapósti, setja þær sig í stell-
ingar með símann til að leysa
málin. Það er dæmigerð tilbúin
krísa. Þær fá mikið "kikk" út úr
þessu og finnst þær kjarnakonur
að komast yfir svona erfiðleika.
Þeim finnst þær vera hetjur."
Vikan 53