Menntamál - 01.08.1972, Blaðsíða 23

þá þróun að áhuginn sem ríkti á sjöunda
áratugnum á „tilvalgsskolcn“ í merkingunni
„den eftir evner og anlæg specialiserede
skole“, hefur orðið að víkja fyrir viðleitni
til að skapa sem bezta sameiginlega mennt-
un í vissum kjarna.
3. Aukin hjálparkennsla. Forsendur fyrir fram-
kvæmd hugmyndarinnar um samfelldan
skóla er aukin og virkari aðstoð við seinfæra
nemendur hvort sem vandamál þeirra eru
félagslegs eða andlegs eðlis. Er hér ekki ein-
ungis um að ræða að koma á einstaklings-
bundinni kennslu, heldur þarf einnig að
vera unnt að leita að róturn vandamálanna.1)
Er samhengi milli
uppeldisfræðilegra rannsókna og
endurskoðunar námsskránna?
Séu Svíar undanskildir, voru þessari spurn-
ingu gerð lítil skil, e.t.v. vegna þess að í hinum
þremur löndunum skortir á þetta samhengi og
rannsóknarskilyrðin yfirleitt.
Frá Finnlandi er það að frétta að ekki liafi
verið gerðar miklar rannsóknir í þessu skyni og
aðeins varðandi fá afmörkuð efni. í Noregi hefur
all umfangsmikil rannsóknarstarfsemi farið
fram áður en námsskrárnar voru samdar, en ekki
er minnzt á kerfisbundnar uppeldisfræðilegar
rannsóknir þar. í Danmörku cr bent á að tengsl-
unr við slíkar rannsóknir sé kornið á með því
að Kennaraháskóli Danmerkur eigi l'ulltrúa í
námsskrárnefndinni. í öllum löndunum þremur
er þess getið — eins og í afsökunartón — að vís-
indamenn með uppeldisfræðilega menntun hafi
alltaf tekið þátt í starfinu.
Frá Svíþjóð er aftur á móti hægt að segja frá
u.þ.b. 30 ára vísindalegum rannsóknum oft gerð-
um að frumkvæði námsskrárnefnda. Nelnd eru
nokkur dæmi um rannsóknir á grundvallarvanda-
1) Greinin er samin áðtir en fvrrnefnd námsskrár-
nefnd birti: Notat om grundlag for gennemlbrelse af
en reform af de grundlæggende skoleuddannelser,
þar sem gerð er nánari grein i'yrir þessum sjónarmið-
um. (Atlis. þýð.)
málum, og fram kemur að rannsókna- og endur-
nýjunarstarfið á seinni árum hefur verið unnið
með samstarfi einstakra rannsóknaraðila, kenn-
araháskólans og háskólanna — og að fræðsluyfir-
völclin ltafa síðan 1963 rekið sérstaka rannsókna-
deild, senr bæði skal samrænra lrinar ýnrsu rann-
sóknaráætlanir og hafa frunrkvæði að nýjunr.
A seinni árum liefur athyglin beinzt mjög að
kennslutækninni.
Hafa kennarar haft áhrif
á samningu námsskránna,
og hversu háðir eru þeir þeim?
í öllunr löndunum hafa staðið fjörugar unrræður
unr nánrsskrárnar, bæði í hópi loreidra og kenn-
ara, innan bæjar- og sveitarfélaga, og í fjölmiðl-
unr. Frá Finnlandi er þess getið að venjulega fari
ekki fram umræður um opinberar sanrþykktir
fyrr en þær liggi fyrir, en í þessu tilviki hafi verið
gerð undantekning.
Einnig kemur skýrt franr að kennarar í öllunr
fjórum löndunum lrafa með ýnrsu nróti halt áhrif
á samningu námsskránna. Kennarar hafa átt full-
trúa í námsskrárnefndununr, ýmist skipaða af
samtökum þeirra eða fræðsluyfirvöldum. Eins
eiga kennarar vitaskuld fulltrúa í þeinr nefnd-
um senr sífellt fjalla um einstakar greinar. Einn-
ig ber að minnast þess að námsskrárnar opna
ýnrsa valmöguleika, þannig að kennarar (og nem-
endur) hafa nokkuð frjálsar lrendur við val á
viðfangsefnum og vinnuaðferðunr.
Þetta þýðingarmikla atriði er alls staðar ein-
kennandi, og þar nreð er konrið að síðustu spurn-
ingunni: Að hve miklu leyti eru kennarar bundn-
ir af námsskránum?
Þess er áður getið að í Dannrörku er eiginlega
ekki um opinbera námsskrá að ræða, heldur til-
lögu senr ætluð cr til leiðbeiningar. Afstaða kenn-
arans, lrversu bundinn hann telur sig, bygg-
ist að nriklu leyti á siðl'erðilegu nrati, og eina
eftirlitið eru hin opinberu lokapróf. Ef þau
væru afnumin, yrði það e.t.v. strangara.
Af lrálfu Svía er getið unrnræla Ingvars Carls-
son, menntamálaráðherra, senr taka af allan efa
MENNTAMÁL
161