Menntamál - 01.08.1972, Blaðsíða 27

kennurum ætti sálfræðiþjónusta að geta orðið að
einhverju liði í starfi þeirra, en er þó ekki aðal-
atriði, hvort svo sé, því sá aðili gleymist, sem
mestu máli skiptir, þegar svona er spurt, en það
er barnið sjálft. Þegar starf okkar verður barn-
inu til lieilla, er auðvitað ekki alltaf víst, að kenn-
ara eða foreldri finnist starf sitt verða léttara eða
árangursríkara. Að vísu ætti svo oftast að verða.
Þó getur stundum verið, að verk kennara eða
foreldris verði erfiðara frá því, sem áður var, ef
takast á að liðsinna nemanda að lokinni athug-
un á Sálfræðideild, því að þessir aðilar þurfa þá
oft einhverju að breyta eða leggja sig betur fram,
en oftast ættu þá að vera vonir um betri árangur,
þótt iiann sé misjafn á þessu sviði sem öðrum.
Lítum við nánar á tilgang skólans, þá er liann
til barnanna vegna. Þessu er eins varið með Sál-
fræðiþjónustu. Tilvist hennar er aðeins réttlæt-
anleg barnanna vegna, hún er að þessu leyti
stofnun hliðstæð skólanum og á að vinna að svip-
uðu markmiði og hann, þótt með öðrum aðferð-
um sé. Það ræður af líkum, að það markmið er
ekki alltaf að stuðla að aukinni þekkingu nem-
andans, heldur andlegri lieiil hans á víðtækara
sviði, svo að honum geti betur notazt af hæfi-
leikum sínum og iiafi meir líkur til að njóta
sín í starfi og þátttöku í samfélagi annarra. Þetta
getur svo einnig leitt til betri námsárangurs.
Það eru þannig fjórir aðilar, sem eiga að hafa
gagn af þessu starfi. Skólinn. Það auðveldar hon-
um fyrst og fremst skipulagningu að finna hverj-
ir eru skólaþroska, þurfa visi í sérskóla eða hjálp-
arkennslu, hvernig kennari þarf að vinna með
erfiðan nemanda o.s.frv. Foreldrarnir. Þau þurfa
oft uppeldislegar feiðbeiningar, og athugun á
barninu er ætlað að auka skilning þeirra á því,
svo að þeim veitist auðveldara að vinna með það.
Barnið. Það á að geta fengið lientugri með-
ltöndlun foreldra og skóla að athugun lokinni,
oftast er líka hægt að auka skilning þess á sjálfu
sér, svo að það sjái betur, livað það þarf að gera,
og geti hjálpað til. Þetta á mest við um eldri
börn. Þjóðfélagið. En í þágu þess er allt vel
heppnað uppeldis- og fræðslustarf. Ef þetta tekst
vel, er von til að misheppnaðir þegnar verði
íærri en ella, eins og áður er vikið að.
V. Verkefni
Verkefni sálfræðideildar með fámennt starfs-
lið hafa hér ákvarðast af aðkallandi nauðsyn
frekar en kenningum um, hvað slík stofnun ætti
að gera. í umræðum um verkefni sálfræðiþjón-
ustu liefur einkum verið deilt um tvennt. Fyrsta.
Hvort skólasálfræðingar ættu að liafa kennara-
menntun og jafnvel kenna nokkra tíma á viku,
helzt hjálparbekkjum. Þær þjóðir, sem þetta
hafa reynt, svo sem Danir, hafa að mestu gefist
upp við það, einfaldlega af því að aldrei verður
vcil á teljandi fjölda vel færra reyndra kennara,
sem jafnframt hafa aflað sér fullgildrar sálfræði-
menntunar, slíkt heyrir meir til undantekninga.
Auk þess er slík tvískipling verkefna fáum fær.
Það þarf afburðamann til að valda því hlut-
verki að kenna svo vel sé og jafnframt vera starf-
andi sálfræðingur. Annað hvort verkefnið hlýtur
að bíða tjón við þetta, og oftast situr þá sál-
fræðingslilutverkið á hakanum, svo að maðurinn
verður aðeins greindarprófari, en getur ekki hald-
ið sér í þjálfun við margvísleg verk sálfræðings
eða aukið þekkingu sína í greininni, sem vera
ber.
í öðru lagi, hvort eða hversu mikið skólasál-
fræðingar ættn að gera geðverndarstarf að hlut-
verki sínu eða sinna viðtölum í lækningaskyni
eða til andlegrar heilsubótar og leiðbeiningar.
Sums staðar hefur fyrst og fremst verið reynt
að gera sálfræðideildir skóla að geðverndardeild-
um fyrir börn, þannig var það t.d. í Osló til að
byrja með, en var þó síðar breytt. Því hefur líka
verið haldið fram, að geðdeildir barna ættu að
annast sálfræðiþjónustu skólanna. Þetta hefur
]>() ekki reynzt haganlegt og jafnvel ekki mögu-
legt. Stafar það af því, að mörg þeirra vanda-
mála, sem skólabörn mæta, eru annars eðlis og
krefjast annarra aðgerða en starfstilhögun og
sjónarmið geðdeilda eru byggð á. Auk þess þurfa
skólasálfræðingar að vera mjög kunnugir skóla-
starfinu, eiga nána samvinnu \ ið kennarana og
vera þátttakendur í að móta úrræði skólans, þeg-
ar afbrigðileg eða vanheil börn eiga í hlut. Samt
sem áður þarf Sálfræðideild að geta að nokkru
MENNTAMÁL
165