Menntamál - 01.08.1972, Blaðsíða 36

Að mínu viti er nauðsynlegt að veita foreldr-
um, sem sjálfir vilja taka þátt í að þjálfa upp
veiku hliðarnar hjá barninu sínu, aðstoð. Fái
foreldrar vitneskju um, að þeir geti gert eitthvað
jákvætt fyrir barn sitt, verkar það vel á báða
aðila. Sú er reynslan erlendis, þar sem slík starf-
semi hefur verið upp tekin.
Árið 1963 var komið á fót í Stokkhólmi svo-
kölluðu Lekoteki, og hafði deild úr sænsku
skátahreyfingunni forgöngu um það. Hlutverk
Lekoteksins er að lána foreldrum þroskalieftra
Irarna leikföng við hæfi og kenna þeim meðferð
þeirra, jafnframt er leita/t við að veita þeim hvers
kyns upplýsingar og uppeldisráðgjöf. Starfið var
í byrjun kostað með gjafafé, en frá árinu 1971
hefur Stokkhólmsborg veitt Lekotekinu öflugan
fjársítuðning. Forráðamennirnir telja nú, að
þess verði ekki langt að bíða, að hið opinbera
taki algerlega við rekstrinum. Víða um lönd hef-
ur verið komið upp síðan Lekotekum með svip-
uðu sniði, ýmist af foreldrafélögum, líknarfél-
<)gum eða opinberum aðilum.
Mín skoðun er sú, að nauðsynlegt sé að koma
upp hér á landi vísi að ráðgjafarþjónustu, þang-
að sem foreldrar hvaðanæva af landinu gætu
leitað aðstoðar um uppeldi og meðferð þroska-
hcftra barna. Starfinu á slíkri ráðgjafastöð mætti
liaga á líkan hátt og gert er á Lekotekunum, sem
er í stórum dráttum á þessa leið í Blockhusudden
í Stokkhólmi:
Eitt barn kernur í einu með foreldrum sínum
í Lekotekið, og starfsfólkið gefur sér góðan tíma
til að sinna gestunum. Ef annað l)arn er í fjöl-
skyldunni, fær j)að gjarnan að koma með, leika
sér og fá lánuð leikföng, til þess að koma í veg
fyrir afbrýðissemi. Athyglin beinist auðvitað
fyrst og freinst að þroskahefta barninu. Það fær
tækifæri til að kynnast og leika sér að ýmsum
nýstárlegum leiktækjum. Fóstran sýnir foreldr-
unum, hvernig með þau skal fara, og skýrir til-
ganginn með hverju og einu. Meðan fóstran
leikur sér við barnið, fá foreldrarnir tækifæri til
að tala við aðra starfsmenn um vandamálin, sem
foreldrarnir leita lausnar á. Þeim eru gjarnan lán-
uð úr bókasafninu hentug fræðirit og gefnir
upplýsinga- og leiðbeiningabæklingar við hæfi. í
MENNTAMÁL
174
samvinnu við foreltlrana er síðan reynt að setja
saman áætlun um daglegar leik- og þjálfunar-
stundir með barninu og velja leikföngin, sem
lánuð eru heim. Loks er ákveðinn næsti lieim-
sóknartími. Tíminn milli heimsókna á Lekotekið
og útlánstími leikfanganna er breytilegur eftir
aðstæðum, en venjulegasti tíminn er 3—4 vikur.
Heimsóknir á heimilin er nauðsynlegur liður í
starfinu, og þá geta fóstrurnar gengið úr skugga
um, hvernig börnin spjara sig lieima. Efnt er
til umræðu- og fræðslufunda fyrir foreldrana, elt-
ir því sem við verður komið og eru þá fengnir til
fyrirlestrahalds sérfræðingar á ýmsum sviðum.
Lekotekið á Blockhusudden sækja 250 foreldr-
ar, og er fast starfslið þar 2 sérhæfðar fóstrur og
skrifstofustúlka í fullu starfi, en auk þess tal-
kennari og sjúkraþjálfari í hálfu starfi.
Sums staðar, þar sem tekin hefur verið upp
þessi starfsemi, er starfið mjög einfalt í sniðum
í byrjun. Hójrur foreldra barna með þroska-
afbrigði kemur sér upp aðstöðu, safnar pening-
um og kaupir stofn leikfanga. Foreldrarnir koma
síðan saman með ákveðnu millibili, skiptast á
leikföngum, ræða s<'imeiginleg vandamál og fá
stundum á lundi með sér sérfræðinga á ýmsum
sviðum. Það er ótrúlega mikill stuðningur að
því fyrir foreldra að blanda geði við aðra, sem
eiga við svipuð vandamál að etja.
Hér á landi þyrfti ekki í upphafi að byrja
með fjölmennu starfsliði á slíkri stofnun, sem
ég hefi hér reynt að lýsa lauslega. Nokkra fjárhæð
þarf þó auðvitað að leggja í kaup á völdum upp-
eldisleikföngum, en góð leikföng eru mjög dýr
og vandfengin. Ef hið opinbera telur sér ekki fært
að hefja svona starf, gætu samtök foreldra eða
einhver líknarfélög hrundið málinu af stað. Ég
er sannfærð um, að jafnvel vísir að slíku Lekoteki
gæti létt mjög undir mcð foreldrum og stuðlað
að því að búa þroskaheftum börnum belri upp-
eldisskilyrði en þau hafa nú.