Menntamál - 01.08.1972, Blaðsíða 30

ekki liaft mannafla til að sinna þörfum þess.
Þegar deildin byrjaði sinnti hún skyldunáminu
öllu, því að þá héldum við verkefnin minni en
þau reyndust. Þegar til kom, þótti þó skynsam-
legra að beina kröftunum að barnastiginu, ef
starf þar mætti verða meira fyrirbyggjandi. Á
unglingastigi koma fram rnörg ný vandamál ann-
ars eðlis en á barnastigi. Þau spretta að nokkru
af breyttum aðstæðum og vinnuaðferðum í skóla,
tilfinningaróti gelgjuskeiðsins, valmöguleikum í
námi og starfi, sundurleitari kennaramenntun
unglingastigsins og mörgu fleiru. Hér er fyrst og
fremst þörf leiðbeinandi viðtala við nemendurna,
en ýtarleg sálfræðileg rannsókn yrði sjaldgæfari,
þótt hennar geti verið þörf stundum, t.d. prófun
í sambandi við náms- og starfsval. En sálfræð-
ingur unglinga- og gagnfræðastigs þarf að vera
mikið í skólanum sjálfum, ræða við kennara,
liafa áhrif á starfið í skólanum og tryggja sam-
starf kennara við lausn vandkvæða, án þess mun
starf með einstaka unglinga oft verða árangurs-
lítið.
Vonandi verður þess stutt að bíða, að liægt
verði að byggja upp sálfræðiþjónustu á ungl-
inga- og gagnfræðastigi.
VII. Menntun starfsmanna
Sálfræðiþjónusta nær ekki tilgangi sínum,
nema hún hafi á að skipa vel menntuðu og færu
starfsliði, en erfitt hefur verið að fá það og halda
því undanfarin ár. Tvennt veldur mestu um það:
Launajöfnuður er svo mikill orðinn, að lítil tök
eru á að launa betur þá, sem reyndir eru eða sér-
lega hæfir í starfi, þeir geta því eins farið annað
eða í störf, þar sem þjálfunar þeirra er ekki þörf,
og hafa þar léttara eins vel launað verkefni. Þá
virðist mikil tilhneyging hjá háskólanemum nú
á tímum að hætta sem fyrst námi og leita sér
starfa með minnstu mögulega menntun. Það er
eins og fólk þoli nú verr en áður að búa við tak-
mörkuð kjör námsmanna 2—3 árum lengur.
Þessu veldur hið rnikla lífsgæða- og neyzlukapp-
hlaup síðustu ára. Ljúka því fáir nárni.
Lágmarksmenntun skólasálfræðinga tel ég vera
5—6 ára háskólanám, auk einhverrar hagnýtrar
reynslu. Hið nýja sálfræðinám við Háskóla ís-
lands gæti vakið vonir urn meiri starfskrafta á
þessu sviði. Þetta er þó aðeins fyrri hluti eða
þriggja ára nám með aukagreinum. Þeir sem
ljúka því, þurfa þá að fara utan og bæta við sig
2—3 árurn í háskóla til að Ijúka fullgildu al-
mennu sálfræðinámi. Að því búnu þurfa þeir
minnst 2ja ára starfsþjálfun undir handleiðslu
reyndra starfsmanna lil að ráða sæmilega við
hlutverk skólasálfræðinga á eigin spýtur.
Starfsþjálfun væri að einhverju leyti hægt að
fá hér heima á Sálfræðideild skóla og Geðdeild
barnaspítala, en þjálfun við góðar stofnanir er-
lendis er auðvitað æskileg, því að þar kynnast
menn fjölbreyttari viðfangsefnum, og við góðar
stofnanir erlendis er völ meiri kennslu og leið-
beiningar.
Menntun skólaráðgjafa í unglinga- og fram-
haldsskólum, sem nú er oft rætt um og ráð fyrir
gert í frumvarpi að grunnskólalögum, þarf í heild
að vera ámóta mikil og menntun skólasálfræð-
inga, en mætti vera nokkuð annars eðlis og helst
fjölbreyttari. Skólaráðgjafi á m.a. að leiðbeina
um náms- og starfsval og námstækni, en auk þess
sinna einstaklingsbundnum vandamálum nem-
enda, sem sálfræðingur þeirra. Hann þarf því,
auk undirstöðumenntunar í sálfræði eða félags-
ráðgjöf, að þekkja vel námsbrautir og atvinnu-
líf, en einnig vera þjálfaður leiðbeinandi og hafa
haft reynslu af því að meðhöndla margvísleg
vandamál fólks. Æskilegast mun vera, að skóla-
ráðgjafi liafi áður starfað við sálfræðideild.
Menntun þessa fólks þarf að undirbúa og
skipuleggja sem allra fyrst. Gæti hún að ein-
hverju leyti farið fram hér á landi.
VIII. Ályktanir að lokum
Ég hef rætt hér nokkur hagnýt atriði varðandi
skipulag og framkvæmd sálfræðiþjónustu aðal-
lega út frá eigin reynslu og sjónarmiðum. Mér
finnst öll þau ár, sem ég hef unnið að þessum
málum, hafi ég verið að læra eitthvða nýtt og vil
því segja öðrum frá einhverju af þessu. Nú virð-
ist augljóst, að ]jað fellur í hlut þeirrar kynsléjð-
ar sálfræðinga, sem útskrifast á 8. áratug aldar-
MENNTAMÁL
168