Heima er bezt - 01.04.1961, Blaðsíða 12

vexti. Var því ákveðið að ferja sauðina á Ámundahyl
hjá Syðri-Löngumýri. Coghill taldi sig mjög tímanaum-
an, enda var ætlan hans að halda markað á Svínavatni
sama dag. Höfðu því nokkrir bændur á fremstu bæj-
unum rekið sauðina að Finnstungu um kvöldið, og
skyldi teldð til við kaupin þegar er morgnaði. Hafði
Coghill og keypt sauði Jónasar í Finnstungu um kvöld-
ið, og þeir reknir að Syðra-Tungukoti þá þegar, svo
þeir yrðu tækir til ferjunar þegar birta leyfði. Meðal
þeirra Framdæla, var bóndinn í Sellandi, Halldór Hall-
dórsson, fátækur maður, enda býlið örreitiskot. Var
hann aðeins með 9 sauði.
Á þessum árum herjaði bráðapest mjög á sauðfé
bænda þar í dalnum og reyndist þeim hin argasta plága.
Þegar sauðanna var vitjað þennan morgun þar í Finns-
tungu, voru þrír dauðir úr pestinni. Kom í ljós þegar
þeir voru athugaðir, að þeir voru allir með marki Hall-
dórs í Sellandi. Þóttu þetta hin verstu tíðindi og hon-
um þó þyngst. Létu menn mjög í Ijósi samúð sína, en
við það sat. Coghill lagði ekkert til þessara mála, en fór
þess á leit við Halldór, að hann ræki hina keyptu sauði
til Borðeyrar. Hét hann því.
Þegar lagt var af stað frá Finnstungu, vildi Pétur á
Stóru-Borg láta Coghill fara fram á ferju, en við það
var ekki komandi. Kvaðst hann mundi senda þangað
koffortahestinn. Hann reið smágerðum hesti, sokkótt-
um, og iét einhver þau orð falla, að vafamál væri hvort
niðri næði á Tunguvaði, sem þá var þrautavað á Blöndu.
Halldór átti hest þann er Jötunn hét, flestum hestum
meiri og hinn vaskasti, þaulvanur glímunni við ána.
Halldór bauð Jötunn yfir ána, og þekktist Coghill boð-
ið. Lögðu þeir félagar í Blöndu. Reyndist Jötunn svo,
að hann hnökraði alla leið, en hestur Péturs fékk langt
og mjög erfitt sund.
Halldór tók koffortahest Coghills og fór með hann
að ferjunni og flutti koffortin á henni. Skilaði hann
hestinum í hendur þeirra félaga á Svínavatni, og tók
Jötunn þar. Ekki varð hann þess var, að Coghill væri
þakklátur fyrir greiðann. Segir ekki af för þeirra fé-
laga vestur. Þegar þangað kom varð ljóst, að för skips-
ins seinkaði. Varð því að gæta sauðanna um hríð, og
óskaði Coghill mjög eindregið eftir, að Halldór yrði í
hópi gæzlumanna. Lét hann tilleiðast.
Þegar sauðirnir voru komnir á skipsfjöl, voru rekstr-
ar- og vöku-mönnum greidd umsamin laun, Halldóri
sem öðrum. Þegar þeim skilum var að fullu lokið, félck
Coghill honum 6 pund í gulli og mælti þá: „Þetta er
fyrir andskota Jötunn.“ Varð hann þess þá var að ein-
hverjum fannst greiðslan meiri en í hófi. Hann svaraði
þá hvasst: „Ég hefði farið til andskotann á Péturmerin.“
Sögn Jónasar Jónssonar bónda í Finnstungu og Hall-
dórs yngra Halldórssonar frá Sellandi.
STEINÁRMARKIÐ.
Sauðamarkaður hafði verið ákveðinn í Bólstaðarhlíð.
Þangað komu Svartdælingar með sauði sína. Þá bjó á
Steiná Magnús Andrésson og þá við aldur, enda fór
Konráð sonur hans með umboð þeirra feðga við sauða-
kaupin. Konráð beitti sér fyrir því, að allir Svartdæl-
ingar gengju í félag um söluna, og freistuðu þess á
þann hátt, að fá ögn hærra verð en ella mundi. Skyldi
Konráð fara með umboð þeirra. Coghíll gerðist úfinn,
og aftók að eiga slík skipti við þá. Ef bændur vildu
ekki eiga við sig skipti að viðteknum hætti, kvaðst
hann fara, og sýndi á sér fararsnið. Gliðnuðu þá sam-
tök þeirra, og tók hver sína sauði. Stóð þá ekkert fyrir
skiptum af Coghills hálfu, unz kom að Steinársauðun-
um. Þá strandaði enn. Þeir voru taldir vænstir þeirra
sauða, sem þangað komu í það sinn. Játaði Coghill það,
og bauð nokkru hærra en meðalverð, þó Konráð teldi
það ekki viðunandi. Sló í kappmæli um verðið, og var
Coghill hinn þverasti. Stóð sú rimma skamma hríð, því
hann tók hesta sína og reið burt styggur.
Næsta dag skyldi haldinn markaður á Geitaskarði.
Þangað sóttu Langdælir og var Jón Guðmundsson
bóndi á Strjúgi þar með. Konráð rak sína sauði þang-
að, og bað Jón að selja þá fyrir sig. Var það auðsótt,
og rak Jón sauðina ásamt með sínum að Geitaskarði.
Þegar Coghill sá sauði Jóns mælti hann og kenndi nokk-
urrar glettni: „Jón á Strjúgur með andskota Steinár-
mark, sýlt og blaðstýft. Seldu Konráð. Hann kaupir
dýrt.“ Alörk þeirra Steinárfeðga voru: Sýlt hægra og
blaðstýft framan vinstra hjá öðrum, en sýlt hægra og
blaðstýft aftan vinstra hjá hinum. Vildi Coghill ekkert
ræða meira við Jón um verzlun. Þótti honum horfa
þunglega um sín mál og fór þess á leit við Jón Guð-
mundsson á Holtastöðum, að hann reyndi að greiða
götu sína, en það kom fyrir ekki. Stóð svo, unz hópur
Jóns á Strjúgi stóð einn eftir. Þá kvaðst Coghill skyldi
kaupa sauði hans, en frá yrði hann að taka Steinársauð-
ina. Varð svo að vera og gengu kaup þeirra saman.
Þegar sauðirnir höfðu verið aðskildir, kom enn í ljós
að Steinársauðirnir báru af. Bauðst Coghill þá til að
taka þá fyrir sama verð, sem hann hafði boðið daginn
áður. Var það nokkru hærra en það verð var, sem Jón
fékk fyrir sína sauði, enda sjónarmunur á vænleika. Það
tilboð samþykkti Jón tregðulaust.
Sögn þeirra Halldórs yngra Halldórssonar frá Sel-
landi og Jónasar Illugasonar frá Brattahlíð.
Hjarta Indlands
Framhald. af bls. 118. --------------------------
ekki. Hinsvegar sjá krókódílar og hákarlar um að þeir
stífli ekki fljótið!
Hindúar segja að sjálfsögðu heilagleik fljótsins valda
því að sýklar þrífist þar ekki. Hitt er þó miklu senni-
legra að frumbyggjarnir hafi með einhverjum hætti
orðið áskynja um hina óvenjulegu eiginleika vatnsins í
Ganga og af þeim sökum lýst það heilagt. Annars kvað
þetta einkennilega fyrirbæri ekki vera óþekkt annars-
staðar í heiminum, en um skýringu á því veit ég ekki,
sé hún til.
120 Heima er bezt