Heima er bezt - 01.08.1963, Blaðsíða 21

og smátt varð Rauður rólegri. Hann titraði minna og
fór að nasa ofan í mosaþúfumar. Ég stóð enn hjá hon-
um, lagði annan handlegginn yfir herðakambinn og
strauk honum um brjóstið og bógana, og þá fór hann
að hreyfa fæturna, mjög varlega, og fetaði sig af stað
á leið heim að bænum. Hann fór ákaflega hægt og rið-
aði í hverju spori. Hann stanzaði oft og nasaði ofan í
gróðurlausar mosaþúfurnar, en á því var lítið að
græða. /
Ferðin gekk ákaflega hægt, en alltaf þokaðist í átt-
ina. En nú sá fólkið heima, að eitthvað myndi vera að,
og komu bræður mínir, sem heima voru, hlaupandi á
móti mér. Þeir voru alveg undrandi að sjá hestinn svona
útlítandi, en ég sagði þeim, hvað skeð hafði. Einn þeirra
hljóp heim eftir töðutuggu og vatni í fötu. Þegar Rauð-
ur hafði gripið í töðuna og drukkið úr fötunni, var
eins og í hann færðist nýtt líf. Gangurinn varð hrað-
ari og öruggari, og eftir litla stund var hann kominn
inn í hlýtt hesthús og stóð nú við troðfullan stallinn
af grænu, ilmandi valllendisheyi með vatnsfötuna við
hlið sér.------
Rauður hresstist undra fljótt, en aldrei held ég að
fjör hans og skap hafi orðið aftur líkt og áður var.
Hann hafði aldrei verið viðbrigðinn eða fælinn, sem
svo er nefnt, en nú brá svo við, að hann varð mjög
varasamur, — viðbrigðinn og fælinn. Vitanlega var hest-
urinn allur marinn og bólginn eftir leguna í móunum,
en allt batnaði þetta, nema mar á annarri síðunni, rétt
aftan við herðakambinn. Þar hafði verið undir klaka-
hnjótur og allstór blettur marinn og dauður. — Um
vorið datt þama upp úr allstórt stykki og opið sárið
stóð eftir. Það skinnaði fljótt, en aldrei holdfylltist það
alveg. Seinna var þarna hvít skella.
Rauður varð ekki gamall hestur og aldrei var lagður
á hann reiðingur, eins og stundum var gert með gamla
reiðhesta. Hann var felldur í fullu fjöri innan við tví-
tugt. Hann náði aldrei aftur sinni léttu lund og varð
keppinn og stífur í samreið, en ekki fjörléttur eins og
fyrr. Hinar löngu nætur, afvelta, skorðaður í skorn-
ingi milli klakaþúfna höfðu sett mark sitt á hestinn.
Hann hafði misst gleði sína.
Þessir frásöguþættir um þau ævintýr, sem oft ger-
ast í sambandi við smalastörfin, verða ekki lengri að
sinni. Starf smalans og smalastúlkunnar er erfitt enn,
eins og það hefur ætíð verið, en þó hefur aðstaða smal-
ans verið verri um aldamótin síðustu en hún er nú, og
ber þar margt til. Enn gerast þó ævintýr við smala-
störfin, og enn fagnar smalinn og gleðst, ef hann er
svo lánsamur að geta bjargað skepnu úr lífshættu, en
hryggist yfir óbætanlegum óhöppum. Og margur mað-
urinn hefur lagt sig í lífsháska, við að bjarga lífi þeirra,
sem kallaðar eru skynlausar skepnur.
Lífið er dásamlegt og öll góð ungmenni vilja vinna í
þjónustu lífsins, hvort sem þau eru í strjálbýlinu á
smalaþúfunni eða í fjölmenninu á götum borganna. —
Ekki er að efa það, að ævintýraheimur unglinga er
margbreytilegri við smalastörf í strjálbýlinu en við
leik og störf í þéttbýlinu. — Við smalastörf í sveit-
inni reynir líka meira á sjálfstæða hugsun, skapandi
gáfur, þor og þrek og hugkvæmni, heldur en í þétt-
býlinu. Úr mörgu vandamáli verður unglingurinn í
sveitinni að ráða fram úr, án þess að geta leitað ráða
annarra. Smalastörfin eru því ungmennunum góður
skóli.
Og að lokum þetta:
Ungmenni! Drengir og stúlkur, konur og menn, sem
þessa þætti lesa. Eigið þið ekki í fórum ykkar margar
slíkar minningar? Skrifið upp sannar minningar ykkar
frá smalastörfum og fleiru og sendið mér. Ég mun svo
birta smátt og smátt í þætti æskunnar í Heima er bezt
það, sem ég tel til þess hæft.
Að lokum vil ég taka það fram, að allt, sem ég hef
sagt í þessum þáttum frá mínum smalaárum eru sönn
atvik, en ekki skáldskapur.
Stefán Jónsson.
®**^®^*'}-®'^*«$-®->-*>>-©'i'*'>-©->-*'í-©'»-*»>-©'>-*«>-®'>-**©-MtW-«
* é
| Ljóðaþáttur !
| EIÐAMANNA |
Fyrir nokkru var ég staddur austur á Eiðum. Fékk
ég þá að líta yfir gömul skólablöð, er gefin höfðu ver-
ið út handrituð allt frá árunum 1920 til 1962. — Ég
birti hér ofurlítið sýnishorn af Ijóðagerð Eiðamanna
frá þessum árum, en í næsta blaði mun birtast í þessum
þætti ágrip af sögu þessarar merku stofnunar Austur-
lands og ofurlítið sýnishorn af ritsmíðum Eiðamanna
frá liðnum árum. En á þessu árabili hafa dvalizt í skól-
anum margir nemendur, sem síðar hafa orðið lands-
þekktir fyrir ritstörf, skáldskap og önnur störf í þágu
ættjarðarinnar.
Hér birtist þá fyrst ofurlítið sýnishorn ljóðagerðar
frá árinu 1926. Er þá fyrst lítið ljóð frá því ári sem
nefnist:
DALURINN MINN.
Alltaf vaknar ástarþrá,
er ég heilsa dalnum mínum.
Fagur himinn, fjöllin blá,
fannir, skriður, björgin há,
hvar sem dvel ég hér í frá
hugur skrifar mjúkum línum.
— Alltaf vaknar ástarþrá,
er ég heilsa dalnum mínum.
Höfundur nefnir sig Dalbúa.
Heima er bezt 281