Heima er bezt - 01.11.1973, Page 31

er vagninn honum afar mikilvægur. Hann er heimili
hans á hjólum. Vafalaust hefur hann fæðst í vagninum
og í honum mun hann að öllum líkindum deyja. Sí-
gaunabarn hefur ferðast í honum þúsundir kílómetra,
áður en |iað lærir að ganga. Þannig lærist Sígaunanum
að jiekkja hvert hljóð í vagninum og hófaslög hestanna,
sem draga hann. Kynni Sígauna og hests hefjast því
snemma, og engin furða þótt flökkustrákurinn verði
glöggur á kosti og ókosti hestsins. — Honum lærist líka
fljótt að beita hnífi við að lóga skepnum, svo og að
tálga til með honum ýmis konar tréáhöld til daglegrar
notkunar. Sígaunastrákurinn kemst og fljótt að því,
hvernig best skuli farið að því að leggja gildrur fyrir
dýr og fugla, og hann verður hreinn meistari í því að
sníkja sér út matvæli.
Sígaunastrákurinn á ekki kost á langri skólagöngu,
og nemur því ekki mikið af bókum. En lífsbaráttan
sjálf verður honum góður skóli. Hann Iærir að sjálf-
sögðu Sígaunamálið, rornany, og einhverja þekkingu
fær hann í þjóðtungum þeirra landa, sem hann flakkar
um. A náttúrunni og umhverfinu fær hann miklu betri
þekkingu en jafnaldrar hans meðal gorgios-anna.
Þegar hann stækkar, giftist hann Sígaunastúlku, hon-
um er ekki leyfilegt að sækja kvonfangið til gorgios-
stúlknanna. Geri hann það, verður honum útskúfað frá
eigin kynflokki.
Kannski kaupir hann eða smíðar sér vagn og eignast
hesta. Þegar hann deyr verða föt hans brennd og sumt
annað af eigum hans. En fiðlan, og ámóta göfug lífs-
bjargartæki, lögð í gröfina með honum. Ef hinn látni
þótti vondur maður í lifanda lífi, verður kista hans
þakin rósaþyrnum. Það á að koma í veg fyrir, að hann
gangi aftur og haldi áfram upptekinni vonsku.
Ef hinn látni Sígauni, eða kona hans, er mikilsháttar
fólk innan þjóðflokksins, koma kynbræður hvaðanæva
að til að vera viðstaddir útförina, jafnvel þótt yfir höf
þurfi að fara. Kannski verður vagn hans brenndur, en
það er æðsti virðingarvottur látnum Sígauna.
Ef geta hefði leyft, hefði verið fróðlegt og gaman
að gera daglegu lífi Sígaunans og vandamálum hans
gleggri skil, sérstaklega þeim vandamálum, sem skapast
hafa á öld vélknúinna farartækja. En það verður að
bíða. E. E.
"jmrWWww w w*W*W
Aasmund Olavsson Vinje (1818—1870) var norskt skáld,
sem gerði það sér til ágætis að pára ritverk og ljóð á
nýnorsku, einna fyrstur manna. Eitt af ljóðum hans
fjallar um umhverfið við Rondane-fjöllin í Noregi. Tón-
skáldið fræga og landi hans, Edvard Grieg, hefur gert
fallegt lag við þetta ljóð, sem verið hefur eitt af eftir-
lætislögum mínum frá því fyrst ég heyrði það. Nú vill
svo vel til, að tveir stórir og víðíaðma ljóðaþýðendur
hafa þýtt umrætt ljóð á íslenzku, þeir Matthías Jochums-
son og Magnús Ásgeirsson. Mig langar nú til að birta
báðar þýðingarnar, jafnframt tveim fyrstu vísunum á
frumtextanum norska. Sagt er að orð í nýnorskunni séu
svo lík þeim í íslensku. Og til þess að fleiri en ég geti
raulað fallega lagið hans Griegs, birti ég nóturnar, ætl-
aðar til söngs án undirleiks. Þetta framtak mitt mætti
vel skoðast sem „innlegg til samnorrænnar menningar“,
eins og oft er japlað á í f jölmiðlum og við hátíðleg tæki-
færi. Færi betur á, að oftar fylgdi framkvæmd fögrum
orðum. Snúum okkur þá að ljóðinu Ved Rondane.
VED RONDANE
No ser eg atter slike fjell og dalar,
som dei eg i min fyrste ungdom ság,
og same vind den heite panna svalar;
og gullet ligg pá snp, som f0r det lág.
Det er eit barnemál som til meg talar
og gjer meg tankefull, men enda f jág.
Med ungdomsminne er den tala blanda;
det str0ymer pá meg, so eg knapt kan anda.
Ja, livet strpymer pá meg, sem det strpymde
nár under sn0 eg ság det gr0ne strá.
Eg dr0ymer no, som f0r eg altid dr0ymde
nár slike f jell eg ság i lufti blá.
Eg gl0ymer dagsens strid, som f0r eg gl0ymde
nár eg mot kveld av sol ein glimt fekk sjá.
Eg finner vel eit hus, som vil meg hysa,
nár soli heim til natti vil meg lysa.
UNDIR HNÚKUNUM
(Þýðing Matthíasar Jochumssonar)
Þar brosir aftur byggðin minna dala,
sem barn ég fyrst í þessum heimi sá,
og sömu vindar heitum hvörmum svala,
og hér er enn þá gullið snjónum á;
í brjósti mínu bernskuraddir hjala,
ég bundinn stend og horfi’ á land og sjá;
því minnið er svo munarsælt og fegið,
að mér er sem ég geti’ ei andann dregið.
Það líf og fjör! það streymir sem það streymdi,
er stóð ég barn og þetta leit og sá;
og þetta fjall mig dreymir, sem mig dreymdi
þá drifið gulli skein við loftin blá;
og stríði dagsins gleymi’ eg, sem ég gleymdi,
er gekk ég heim, er sólin huldi brá.
Og hún ég vona heim mér muni lýsa,
þótt hér sé enginn bær, sem vill mig hýsa.
Heima er bezt 407