Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 6

Fögruklettar í Fljótsdal: Ábúendur á Egilsstöðum gáfust upp við að hafa beitarhús sín þarna, vegna þess að þar kom svo mikið af
vansköpuðum lömbum. Tók strax fyrir þessa galla, þegar beitarhúsin voru flutt út fyrir lœk, fjœr klettunum. Veggjarústir þeirra sjast
greinilega vinstra megin á myndinni. Mynd: OHT.
Sýnir þetta að veðrið í hulduheimum er ekki alltaf mjög
frábrugðið því sem gerist hérna megin.
Hér má enn nefna það, að huldufólk hefur oft sést á ferð
á almannavegum, og virðist þá fylgja nákvæmlega okkar
landslagi, t.d. hverfa ofan í gil og bakvið hæðir.
Þegar alkunnir huldufólksstaðir eru merktir inn á kort,
kemur oft í ljós að þeir eru misjafnlega þéttir, og mynda
þyrpingar á ákveðnum stöðum, einnig virðast þeir oft liggja
á nokkuð beinum línum á kortinu, og verður ekki annað
séð en hvorttveggja, þéttleikinn og röðin, ráðist allmikið af
því landslagi sem þar er að finna. Reyndar á þetta við um
mörg önnur „dulræn“ fyrirbæri, og sýnir það e.t.v. skyld-
leika hinna mismunandi flokka af dularverum. (sbr. kenn-
ingu dulspekinga, sem sagt er frá síðar í greininni).
Því verður sem sagt trauðlega neitað, að „hulduheimur-
inn“, hver sem hann er í eðli sínu, er nátengdur hinum
raunverulega heimi okkar, og líklegt að þessir tveir heimar
hafi mikil gagnkvæm áhrif hver á annan, eins og íbúar
þeirra virðast einnig hafa hverjir á aðra. Virðist því eðlileg-
ast að álykta, að þessir tveir heimar séu báðir hér og nú, þótt
það sé ofvaxið okkar skilningi að skýra, á hvern hátt það
getur átt sér stað.
Ég vil að lokum tilfæra hér lýsingu Hafsteins miðils, á
„hulduheimasýn“ hans í Skagafirði vorið 1925. Hafsteinn
var þá 11 ára, einn við fjárgæslu suður á Borgarey í Hér-
aðsvötnum, en þar höfðu foreldrar hans áður búið um
tíma. Það er snemma morguns, að hann vaknar eftir að
hafa sofið úti á bæjarþekjunni og fer að hitta „vin sinn í
Grundarnesinu“, en svo kallaði hann huldukarl er þar bjó:
„Allt í einu bendir hann í áttina til Blönduhlíðar. Ég
fylgdi bendingu hans með augunum og sá alla bæi, sem þar
áttu að vera. En ég sá um leið, að þar voru miklu fleiri bæir
að þessu sinni, en þar sáust daglega. Ég hafði fyrr séð
huldufólksbæinn norðan við Réttarholt, en nú sá ég að það
var einnig bær fyrir framan Hjaltastaði og líka var bær á
milli Flugumýrar og Flugumýrarhvamms. Einnig voru
huldufólksbæir meðfram fjallinu, í áttina að Djúpadal.
Gamli maðurinn leit til mín, og ég gat lesið úr huga hans,
að svona væri byggt meðfram allri Blönduhlíðinni. Ég virti
undrandi fyrir mér alla þessa miklu huldufólksbyggð, en
jafnframt sá ég, eins og í gegnum þokumistur, alla hina
raunverulegu bústaði mennskra manna.
(Sögur úr safni Hafsteins miðils, bls. 74-75).
HULDUFÓLK OG DRAUMAR
Þetta leiðir hugann að þeirri spurningu, í hvaða ástandi
menn séu þegar þeir sjá slíkar sýnir. Því verður ekki neitað,
að í mörgum tilfellum eru menn í einhverju annarlegu
ástandi, sem ef til vill má líkja við svefn, og ættu sýnirnar þá
að vera eins konar vakandi draumar, en þær verða að
sjálfsögðu mun raunverulegri en draumreynsla, vegna þess
að maðurinn er vakandi a.m.k. að einhverju leyti.
Það er varla hending, hve margar huldufólkssögur gerast
að kvöldi eða nóttu til, einkum á björtum sumarnóttum,
eða á hinum fornu vökunóttum Jólanótt og Nýjársnótt. Það
er líka vel kunnugt, að föstur og vökur geta haft þau áhrif
að menn sjái ýmsar sýnir. (Þar með er ekki sagt að sýnirnar
stafi af föstum eða vökum, eins og sálfræðingar nútímans
virðast halda, heldur auka þær næmi manna á þessi fyrir-
bæri).
Hinar svonefndu leiðslur eru náskylt fyrirbæri, ef ekki
það sama, en stutt er á milli þeirra og draumleiðslna eða
venjulegra skýrra drauma. Líklega eru samskipti manna og
huldufólks algengust í svefni og draumum, eins og fjöl-
margar sögur og frásagnir vitna. í elztu álfasögu á Islandi,
sögunni af Kötlu á Reykhólum, segir að Katla hafi sofið í
fjögur dægur án þess að verða vakin, en allan þann tíma
dvaldi hún í álfheimum og varð þar meðal annars barns-
hafandi.
Eiríkur Sigurðsson skólastjóri spurði Margréti frá
Öxnafelli, hvort hún teldi að hún hefði farið inn í hýbýli
huldufólksins í „efnislíkamanum", þegar hún lék sér við
huldubörnin í fjallinu fyrir ofan Öxnafell. Hún svaraði því
þannig:
„Þegar ég hugsa um þetta atriði, þá man ég, að oft settist
ég á stein við húsið, áður en ég fór inn til barnanna, og þá
sótti að mér svefn. Sennilega hef ég ekki farið þar inn í efn-
islíkamanum, þótt mér fyndist það. En annars finnst mér
ekki hægt að skýra þetta.“
(Skyggna konan /., bls. 30).
Merkilegt er að Margrét sá líf og starf huldufólksins í
klettum langt uppi í fjallinu, jafnvel í nokkurra km fjar-
lægð, heiman frá bænum, eins greinilega og það væri rétt
hjá henni. Segist hún ekki geta skýrt þetta og bætir við:
326 Heima er bezt