Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 41

skelltu í góm með fyrirlitningu og spurði, hvort áttirnar
væru kannski ekki þær sömu.
„Jú, auðvitað. En þar snýr allt öfugt við það, sem hér er,“
anzaði Danni.
„Nú, hvernig þá? Ertu ekki að meina, að það, sem er
suður hér, sé norður þar?“
Hann hristi höfuðið, hissa á þessum bjálfahætti, og sýndi
viðkomandi þetta á kortinu, en sá hinn sami þóttist ekki
skilja, þrátt fyrir það. Og hann gafst upp. Þetta fólk vissi
víst varla, hvor endinn sneri upp eða niður á því sjálfu. Það
var dálítið einkennilegt, hvað sumt fólk var lokað fyrir
staðreyndum og ógerningur að koma því á rétta leið. Því
var svipað farið og manni, sem villist. Hann trúir því ekki,
að gagnstæða áttin sé sú rétta og gengur gjarnan í eintóma
hringi.
Túnasláttur var langt kominn, og nú þurfti ekki að sækja
þá Skjóna og Gamla Jarp suður í girðingu á morgnana,
leggja á þá aktygi og spenna fyrir sláttuvél eða rakstrarvél.
Nei. Nú var bara setzt upp í traktorinn og ekið út á túnið til
starfa. Það var svo sem ágætt að hestagreyin fengju frí.
Þetta var argasta púl fyrir þá, ekki síst að draga drekk-
hlaðinn meiðasleða af heyi heim að hlöðu, en nú var kom-
inn stór hjólavagn í hans stað. Gamli sleðinn lá utan við
fjósvegg og beið þess að fúinn ynni á honum.
Sláttuvélin og rakstrarvélin stóðu meðfram kúagötunni
út túnið eins og nokkurs konar minnisvarðar liðins tima.
Traktorinn hafði komið haustið áður, en helzti ókostur-
inn við hann var sá, að hann þótti hávaðasamur um of en
slíkt vandist fljótt. Allir tóku honum vel strax í byrjun nema
hundarnir. Þeir geltu heil ósköp um leið og hann kom heim
á hlaðið, trítluðu tindilfættir umhverfis þetta furðuverk og
lyftu löpp utan í hvert hjól. En sú tíð var liðin. Nú var meira
gaman að fá að sitja í spotta og spotta.
Iðjagrænt töðugrasið féll í sífellu fyrir stórvirkri sláttu-
vélargreiðunni og beið þess að sólin þurrkaði það.
Danni lauk við að slá flötina. Þetta var síðasti óslegni
bletturinn á túninu það sumarið. Einhvern næstu daga yrði
farið á engjarnar, sem voru alllangt í burtu, í hinum enda
hreppsins. Það var svo sem engin tilhlökkun að sullast í
slíku foræði, nokkuð af því svo blautt að slá varð með orfi
og bera upp í fanginu.
Þurrkurinn hélzt óbreyttur næstu viku, en á fimmtudags-
kvöldið var auðséð, að einhver breyting væri í vændum.
„Það er bara uppsláttur,“ hélt Guðríður húsfreyja.
„Uppsláttur? Nei. Það er sko enginn uppsláttur. Nú fer
að rigna svo um munar, skal ég segja þér,“ anzaði bóndinn.
„Hvað ætli þú vitir um það? Ertu kannski með inn-
byggða veðurstofu, eða hvað?“ spurði hún.
„Alltaf getur þú verið með einhvern skæting. Það er svo
sem ekki að sökum að spyrja: Segi ég eitthvað, þá skalt þú
taka því svona.“ Og bóndi strunsaði út og skellti á eftir sér
hurðinni.
Það gat orðið þreytandi að umgangast svona fólk til
lengdar, en erfiðast var það í í fjósinu kvölds og morgna. Þá
var oft rifizt hressilega, og einstaka sinnum kom það fyrir
að Guðríður húsfreyja fleygði mjaltafötunni frá sér í bræði
og rauk eitthvað út í buskann.
Bæði vildu ráða, og þá kom oft fyrir að fyrirskipanir
stönguðust á. Auðvitað var svona lagað ákaflega leiðinlegt,
því að þetta var nú einu sinni hans fólk, og Danni heyrði
utan að sér út í frá, að sumir höfðu þetta í flimtingum. Þeir
voru margir, er litu þau hálfgerðu hornauga, og það bitnaði
líka á honum, þótt hann stæði algerlega utan við það. Hann
var bara eins og hvert annað unglingsgrey og hugsunar-
háttur hans á allt öðru sviði. Hann þráði að sjá sig um,
kynnast jafnöldrum sínum og skemmta sér eins og annað
ungt fólk, en húsbóndinn var á allt öðru máli. Þetta ballflan
í fólki orsakaði vinnutap fram eftir vikunni, — farið jafnvel
á föstudagskvöldi og keyrt um og slarkað allan laugardag-
inn.
„Nú, hvað er athugavert við það?“ spurði Danni.
„Athugavert? Heldur þú kannski, að ekkert sé athuga-
vert við það, þegar legið er í brennivini á almannafæri? Ha,
— kúldrast í drullunni eins og hundar? Hvernig eiga svo-
leiðis aumingjar að geta unnið alla vikuna? Nei, góði minn.
Þú veizt það sjálfur. Hvernig er það með hann Sigga í Koti?
Honum nægir ekki sunnudagurinn til að jafna sig, ekki
mánudagurinn heldur, og það hefur víst komið upp á að
hann liti ekki til verks fyrr en í miðri viku, og svo er tekið til
aftur næstu helgi.“
Slíkt hafði víst komið fyrir, satt var það, en marga helg-
ina var Siggi greyið heima og bragðaði ekki vín.
„Ekki þakka ég honum það,“ sagði húsbóndinn. „Ann-
ars held ég, að fólk sé að verða vitlaust, og það á sennilega
eftir að versna,“ bætti hann við.
Já, svona gekk lífið, — en hvernig var það annars? Hafði
ekki alltaf eitthvað amað að á öllum tímum og það líka
þegar húsbóndinn var í sínum unglingsárum? Gæti ekki
verið, að einmitt þá hefði yngra fólkið sóst eftir því, sem
þeim eldri og reyndari þótti óþarfi og jafnvel guðlast? Það
var svo margt í þá daga, sem hét því óvirðulega nafni að
skemmta skrattanum. En svo var líka til í dæminu, að einn
og einn tæki sig út úr og bryti það stranga boðorð, er gilt
hafði um aldaraðir, sem sé með því að láta sér detta í hug að
ráða sínum ástamálum sjálfur, — en kannski er það ekki
alveg rétt túlkun á fyrirbærinu að kalla það því nafni.
Danni hafði heyrt, að í „den tid“ giftist fólk ekki, nema
viðkomandi ætti svo og svo margar krónur, nú, eða forláta
jarðeign og helzt góða áhöfn líka. Svo var enginn afslagur,
ef sá útvaldi var af einhverri stóreflis ætt, og eiginlega skipti
það meginmáli. Auðvitað voru það foreldrarnir, er réðu
þessu sem öðru. Það skipti engu máli, hvað unga fólkið
vildi sjálft. Það kunni ekki ráða sér, enn sem komið var, —
það varð að kenna því.
Jú, margir höfðu líka lært sínar lexiur. Sambúðin í gegn
um árin hafði orðið þeim hreinasta víti. Hugurinn stóð til
annars í upphafi, en örlögin breyttu því öllu, eða svo sögðu
þeir reyndari. En voru það ekki tilbúin örlög, sem hægt
hefði verið að komast hjá, ef vilji allra haslaði sér völl í
réttlætiskenndinni. Var ekki öllum slíkum hvötum varpað
fyrir róða ágirndar, metnaðar og ættarhroka? Nei. Blessað
ætternið hafði ekki komið í veg fyrir ógæfuna, og hvers
Heimaerbezt 361