Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 22

sína, sem kölluð er Leníngrað-hljóm-
kviðan. Hún er að öðrum þræði vold-
ugur óður um baráttu við ógnlegar
hörmungar og að hinu leytinu um
ódrepandi sigurvilja. Hún var frum-
flutt í Leníngrað síðla vetrar 1942 að
loknum fyrri heila umsátursvetrinum.
Sjostakhovitsj andaðist fyrir nokkrum
árum og varð því ekki gamall maður,
en hróður hans er viðvarandi.
Síðla þetta kvöld, þegar við höfðum
arkað aftur til hótels, kom vinstúlka
okkar, Zínaída Bajkova, á vettvang að
beiðni okkar og boði, því að nú var að
renna upp brottfararstundin, og við
vildum kveðja hana með kurt og pí.
Pöntuðum við smárétt og flösku af
Rínarvíni með. Yfir þessum náttverði
röbbuðum við góða stund.
í Leníngrað er þó nokkuð um ljós-
hært fólk, og hefur sá háralitur líklega
verið við lýði þar um slóðir allt frá því
er norrænir menn tíðkuðu Bjarma-
landsferðir forðum daga. Þess vegna
má sem bezt gera ráð fyrir að Zínaída
Bajkova sé af norrænu bergi brotin í
ættir fram, svo ljós sem hún er yfirlit-
um, bæði á hár og hörund. Hún mun
vera háskólamenntuð og hafa lagt
fyrir sig heimspeki fyrst og fremst. Er
trúlegt að þar hafi kenningar Marx og
Leníns verið ofarlega á blaði. Ekki
hafði hún þó neinn kommúnista-
áróður í frammi við okkur — og sem
betur fór bar lítið sem ekkert á slíku í
ferðinni allri. Þegar hér var komið
ferðasögunni, áttum við eftir að
dveljast nokkra daga til viðbótar í
höfuðborginni og fara einnig allar
götur austur til Alma Ata í Kazakstan.
Þótt Zinaída væri viðfelldin mjög,
stendur mér hin leiðsögukonan í
Leníngrað skýrar fyrir hugskotssjón-
um, hún Sonja Zúbareva, enda þótt
við nytum ekki samfylgdar hennar
nema eina morgunstund, svo sem áð-
ur getur. Hún var sérlega aðlaðandi
kona, en hafði samt ekki jafn ljósleitt
yfirbragð sem hin — og þó fremur
ljóst en dökkt. En hún var glaðlegri í
tali og frjálsmannlegri, og bros hennar
og hlátur yljuðu um hjartarætur. Ég
tala hér um hana í þátíð, en vona
sannarlega að hún sé ennþá bráðlif-
andi og brosandi, þótt liðin séu 20 ár.
Við félagarnir vorum stundum að
klambra saman vísum um menn og
Fagrar og ógleymanlegar konur virtust á
hverju strái fyrir austan tjald. Þessa sá
Baldur álistasafni.
viðburði — aðallega þó um okkur
sjálfa. Þrátt fyrir mætur okkar á Zí-
naídu varð aldrei til viðhlítandi vísa
um hana, en aftur á móti gat ég ekki
orða bundizt um Sonju. Fram á var-
irnar kom vísukorn, öldungis að
áreynslulausu — og það reyndist þá
vera ástarvísa, hvorki meira né
minna:
Enginn þarf að efa
ást mína til þín,
Sonja Zúbareva, —
sólskinsstúlkan mín.
Þessar tvær stúlkur, Sonja og Zína-
ída, voru hinar einu, sem við kynnt-
umst lítið eitt i Leníngrað. En ég verð
að bæta við stuttri umsögn um aðrar
tvær.
Ég var áður búinn að geta um
veggfóðrið í hótelherbergi mínu og
myndskreytingar þess, — en ég átti
eftir að segja frá litprentuðu málverki,
sem hékk þar á hliðarvegg fyrir miðj-
um fótagafli rúmsins. Það var mynd
af konu. Andlitsfall, augnaráð og
svipur lýsti mildri alvöru og sálarró.
Þar að auki hefur fyrirmynd málarans
verið einkar fögur kona, ekki mjög
stásslega klædd, en allt fór henni vel,
ekki sízt dökkjarpt hárið, þar sem hún
sat og horfði fram fyrir sig hugsandi á
svip, og hallaðist höfuðið lítið eitt til
hægri. Ofan á þetta bættist svo sam-
ræmi í litum og línum, svo að óhætt
var að gera því skóna, að mikill
meistari hafi verið að verki við gerð
frummyndarinnar. En nafn hans fæ
ég víst aldrei að vita, nema ef svo
ólíklega vildi til að ég rækist ein-
hverntíma á myndina í bók. Ég yrði
þá fljótur að kannast við hana. Ég var
lítið inni við í herbergi mínu dvalar-
dagana þrjá í Leníngrað, en næturnar
tvær, sem ég gisti þar, voru mér ljúfari
fyrir tilstuðlan þessarar ókunnu konu,
sem horfði til mín frá þilinu and-
spænis síðast þegar ég slökkti á nátt-
lampanum og aftur strax, er ég vakn-
aði að morgni. Konan á myndinni var
gædd verndarkrafti — fannst mér.
Loks get ég annarrar nafnlausrar
konu — en hún var þó af holdi og
blóði — ungrar konu, líklega um
tvítugt. Hún gekk um beina í mat-
salnum á Hótel Evrópu. Sú var ekki
aldeilis af norrænu kyni, það var eitt-
hvað annað. Hún hafði tinnusvart
hár, sem hún greiddi vel og bjó um
með hagleik þétt að höfði sér. Dökk-
eyg var hún og fagureyg, en þar inni
fyrir var engan gáska að sjá, heldur
sorgblandna alvöru. Ekki var ör-
grannt um að augun væru skásett, en
ivo lítið, að það jók á þokka hennar.
Munnurinn var fíngerður með fagur-
dregnum vörum, vangarnir dálítið
ávalir, hakan nett, ennið hvorki kúpt
né flatt. Andlitshörundið var lýtalaust
með öllu og meira en það, áferðin eins
og á fáðu fílabeini og liturinn bein-
hvítur. Hún hlaut að vera komin
þarna norður eftir einhversstaðar
sunnan og austan úr hinum víðlendu
Sovétríkjum, t.d. frá Azerbajdsjan eða
Túrkmenistan.
Þessi suðræna dís þjónaði okkur til
borðs tvo dagana af þremur á Hótel
Evrópu, hinn þriðji hefur sjálfsagt
verið fridagur hennar. En einn dagur
hefði verið kappnógur til þess að hún
skæri sig úr fylkingu alíra annarra
þjónustustúlkna, sem ég hef séð — og
á eftir að sjá. Það var limaburður
hennar og svifléttar hreyfingar, sem
gerðu hana einstæða, gæddu hana
einstæðum töfrum. Hún var mittis-
grönn og spengilega vaxin, fagurlim-
342 Heima er bezt