Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 46

væn bindi, og skrifaði hann þó miklu mest
af því í hjáverkum frá fullu starfi í póst-
húsi og síðar banka, sem hvorugt mun
vera sérlega lífgandi umhverfi skálds. Á
síðustu æfiárum sínum tók Þorsteinn til að
skrifa minningar sínar frá bernsku- og
æskuskeiði, og hefði ef til vill skrifað
lengra áfram ef aldur hefði enst til þess.
Nú eru þessar endurminningar komnar á
prent, og hafa þeir Hannes Pétursson og
Kristmundur Bjarnason annast útgáfuna
af þeirri vandvirkni og nærgætni, sem
þeim er lagin. Minningunum fylgir mjög
góð grein um Þorstein, er Guðmundur G.
Hagalín skrifaði að honum látnum. En
Hagalín kunni bæði að meta og skilja
skáldbróður sinn réttilega. Þessar minn-
ingar Þorsteins eru frá uppvexti hans í
Skagafirði og vestur á Snæfellsnesi, svo og
fyrstu starfsárum hans í Reykjavík. Þær
eru með sama marki og sögur hans, lát-
lausar og innilegar og höfða til hjartans og
hins góða í lesandanum. í ysi og óróa nú-
tímans eru þær notaleg lesning, og draga
um leið upp skemmtilegar og fróðlegar
myndir af lifnaðarháttum bæði í Skaga-
firði og vestra. Margra manna er getið, og
eru mannlýsingar hans fáorðar að vísu, en
gefa góða mynd af þeim, sem um er rætt og
allar ritaðar af góðvild og skilningi. Auk
hinna eiginlegu minninga eru þarna tvær
sjálfstæðar greinar, önnur um móður hans
en hin um Þórð Sveinsson bankamann,
fallegar og hugljúfar og sýna lesandanum
góða konu og fágætan öðlingsmann.
Endurminningar Þóris Bergssonar eru góð
bók og fallega út gefin.
List og
landskjálftar
Vigfús Björnsson:
SÚRT REGN.
Akureyri 1984. Skjaldborg.
Höfundur fer hér af stað með aðra skáld-
sögu sína, eftir að hafa skrifað nokkrar
unglinga- og bamabækur. Hér er víða
komið við. Sagan hef't á flakki tveggja
vina, íslensks tón!i,„ rmanns og þýsks
málara og auðmanns. Raunar er allt
ferðalagið fremur lítið áhugavert, nema
að íslendingurinn, Friðþjófur, verður ást-
fanginn í ungri heimasætu, sem raunar er
ekkert óvenjulegt fyrirbæri. Þeir félagar
komast einnig í kynni við hreinræktaðan
hrossaprangara, sem hefir leirljósan hest
til sölu, sem þó er í rauninni brúnskjótt
meri. Má brosa að þeim viðskiptum, sem
eru skemmtilega ýkt. En mér þykir
smekklítið að taka lýsinguna á karlinum á
Fjöllunum. Hún er alltof auðþekkt og
karldranaleg. En yfir allri ferðinni svífur
uggur um innrás utan úr geimnum til
jarðarinnar. Síðari hluti sögunnar gerist í
Reykjavík, og eftir að þangað kemur er
ekkert lát á viðburðum. Margt nýtt fólk
kemur til sögunnar, og Friðþjófur er
áfram aðalmaðurinn. En margt nýja fólkið
er áhugavert svo sem hjónin Gerða og
Bergur, sambúð þeirra og viðræður, sem
Friðþjófur blandast inn í. En óttinn við
innrás frá öðrum hnöttum, heimsendi,
súrt regn og öll önnur ósköp magnast og
nær hámarki í ægilegum landskjálftum,
sem ríða yfir, og þykja fyrirboði enn stærri
tíðinda. En á meðan er Friðþjófur að
semja stórfellda sinfóníu, og sagan endar
á frumflutningi hennar og fullkomnum
listasigri höfundarins, og um leið kemur
stúlkan hans frá Fjalli upp í fangið á hon-
um en enginn heimsendir. Er höfundur ef
til vill að boða okkur að vera bjartsýn, allt
um allar ógna- og óheillaspár? En engum
mun leiðast sem söguna les, enda þótt
spennan komi ekki fyrr en undir lokin.
St. Std.
— í skammdegi
Framhald af bls. 322
vér vinnum aldrei bug á þeim nema
með sameinuðu átaki allra. Ofstæki,
einstefna, sérhagsmunasýki, og þó
einkum skilningsleysi á rétti allra
þjóðfélagsþegna til að fá notið sín, er
ekki vænlegt til sigurs í nokkru máli.
En þó er svo að sjá að þau fyrirbæri er
ég nefndi vaði nú sífellt meira og
meira uppi í þjóðféiaginu, og tálmi
eðlilegrí þróun þess. Heilir hópar for-
dæma framkvæmdir áður en þeir hafa
gert sér nokkra hugmynd um þær, og
aðrir æða áfram án nokkurrar forsjár
eða fyrirhyggju. Oft er því líkast sem
hávaðamennimir í hvaða hópi eða
stétt, sem þeir eru, hafi að stefnu-
marki orð einvaldkonungsins, „vér
einir vitum“. Með slíkum málarekstri
og hugarfari er ekki von að vel fari. En
undir þessum svartnættisskýjum
dansar þjóðin sinn Hrunadans, í
kapphlaupi um einhver Ufsgæði,
raunveruleg eða ímynduð, en undir
niðri í djúpinu kveður við tómahljóð
uppgjafar og vonleysis. En uppgjöfin,
vonleysið er ef til vill hættulegra öllu
öðru. Hvernig sem blæs skulum vér
minnast höfðingskonunnar, sem ekki
vildi gráta Björn bónda sinn „heldur
safna liði“.
Senn líður að jólum, og áramótum í
kjölfar þeirra. Jólin eiga að gefa oss
næðisstund, til að íhuga friðarboð-
skapinn og líta á menn og málefni frá
ýmsum hliðum, og um leið skoða
andstæðinga vora ekki sem fjand-
menn, heldur jafningja, sem oss beri
að ræða við í sáttarhug, en ekki ill-
vilja. Tortryggni, vantrú og vonleysi
bæta ekkert böl, heldur auka það.
Von trú og traust eru aflvakar allra
góðra hluta.
Vér óskum brátt hver öðrum gleði-
legra jóla. Látum þær óskir vera meira
en orðin tóm. Látum þær vera lög-
eggjan til vor allra að skapa von úr
vonleysi, trú úr vantrú og umfram allt
sameiningu í stað sundrungar. Ef þar
fylgir hugur máli, mun skýjunum
fækka með hækkandi sól og nýju ári.
St. Std.
366 Heima er bezt