Heima er bezt - 01.11.1984, Blaðsíða 28

LAUFEY SIGURÐARDÓTTIR,/ra Torfufelli:
Halldóra Bjamadóttir
Stofnandi Sambands norðlenskra kvenna
og ritstjóri Hlínar
„Vanda skyldi hvert
verk sem unnið er“
sagði Halldóra Bjarna-
dóttir. Víst vildi ég
vanda til orða minna
um Halldóru, en af svo
miklu er að taka og svo
löng hennar saga, að í
stuttu máli verður fátt
eitt sagt af þessari sér-
stöku konu, sem lifði
lengur en nokkur annar
íslendingur og vann
fjölbreyttari störf en
flestir samtíðarmenn
hennar.
Halldóra var fædd að Ási í Vatns-
dal 14. október 1873. Foreldrar henn-
ar voru Björg Jónsdóttir frá Háagerði
á Skagaströnd og Bjarni Jónasson frá
Ási. Þegar Halldóra var tveggja ára
fluttu foreldrar hennar að Hofi í sömu
sveit og þar átti fjölskyldan heima þar
til Björg og Bjarni slitu samvistum, en
þau slit urðu Halldóru mikið áfall, og
skuggi þess atburðar fylgdi henni
langa ævi. Björg flutti til Reykjavíkur
með dóttur sína, en Bjarni Jónasson
fór til Vesturheims, þar giftist hann
öðru sinni og eignaðist þrjár dætur.
Halldóra hafði alla tíð samband við
föður sinn og systur í gegnum bréf,
síðar fór hún vestur í heimsókn og
systur hennar komu í heimsókn hing-
að til íslands.
Fyrstu árin í Reykjavík áttu þær |
mæðgur heima hjá Jóni Árnasyni
þjóðsagnaritara og Katrínu Þorvalds-
dóttur konu hans. Þetta mikla menn-
ingarheimili menntaði og mótaði
Halldóru. Björg móðir hennar gerði
fyrir dóttur sína allt er gat orðið henni
til aukins þroska í æsku og alla tið.
Þær mæðgur fylgdust lengst af að á
meðan Björg lifði.
Halldóra fór utan til Noregs 1896
og lauk þar kennaranámi árið 1899.
Þegar heim kom hóf hún kennslu í
Reykjavík. Halldóra flutti með sér
margar nýjungar, sem mæltust mis-
jafnlega fyrir, hún var svo langt á
undan samtíðinni og því misskilin.
Þær mæðgur flytja síðan til Noregs
og þar kennir Halldóra um árabil.
Ferðaðist um landið, kynntist lifnað-
arháttum Norðrnanna til sjávar og
sveita og tileinkar sér menningu
þjóðarinnar.
Árið 1908 vantaði skólastjóra á
Akureyri. Þangað fluttu þær mæðgur
og þar var Halldóra skólastjóri í 10 ár.
Hún tók ástfóstri við Akureyri og Ak-
ureyringa og eignaðist hún þar marga
vini. Þessi áratugur markaði djúp spor
í líf Halldóru og framtíð.
Á þessum árum stofnar Halldóra
Samband norðlenskra kvenna, nánar
tiltekið í júni 1914. Einnig nokkur
smærri kvenfélög, þar á meðal Hjálp-
ina í Saurbæjarhreppi, en það var
fyrsta kvenfélagið fyrir innan Akur-
eyri. Þá voru í hreppnum margar
hæfileikakonur, er fundu og sáu
þörfina fyrir samtök kvenna. Óhætt er
að segja að Halldóra sé móðir margra
kvenfélaganna, móðir S.N.K. í henn-
ar minningu eiga norðankonur að
styðja það, og héraðssamböndin og
félögin sem mynda heildina eiga að
hlúa að samtökunum með hollráðum
og drengskap.
Halldóra fann þörfina fyrir að
konur ættu sitt málgagn, og 1917
stofnar hún ársritið Hlín. Það var
Stefán Stefánsson skólameistari er gaf
ritinu nafn. Talið er að Halldóra hafi
lengst allra í heiminum verið ritstjóri
eða tæp 50 ár.
Mörg ár ferðast Halldóra um land-
ið, stofnar kvenfélög og héraðasam-
bönd, hún heldur sýningar í þessum
ferðum, hvetur konur til menningar
og dáða. Námskeiðin eru einn þáttur
og ekki sá minnsti í öllu því starfi er
þessi mikla hæfileikakona vann.
Hlín, með allan sinn fróðleik og
hollu ráð, er ekki nokkur leið að gera
skil í þessu stutta spjalli.
348 Heima er bezt