Heima er bezt - 01.07.1986, Side 51

og eins var sumstaðar kveðið við raust, því enn voru glösin I
ekki tæmd og guðaveigar hresstu sinnið og öræfasvalinn I
gerði vitundina hreifa.
Eftirvænting komandi daga, upp við fjöll og jökla leysti
úr dróma lognmollu hversdagsleikans við strit og annir
byggðarinnar. Hið frjálsa líf heillaði, nesti og nýir skór og
óræð gáta víðáttunnar.
Öræfaþögnin flutti ómælistöfra yfir stund og stað.
□
Þorbjörn hafði verið á ferli öðru hverju um nóttina, bæði
til að fylgjast með hestum og vöktum hestasveina, og eins
með veðri og veðurútliti.
Er þokunni tók að létta og roða tók fyrir degi, kenndi
Þorbjörn strax staðinn, sem þeir voru staddir á. Þeir
höfðu farið nokkuð úrleiðis kvöldið áður, en nú var ekki
lengur til setunnar boðið, því að fram undan var löng
dagleið við smölun á útjaðri afréttarinnar í kringum fell og
jökla, um eyðisanda. Áttin var óráðin og loftið skýjað.
Er komið var yfir Fossabrúnir, skipti Þorbjörn leitum.
Flestir gátu farið leit sína á hestum, þó voru nokkrir, sem
urðu að fara fótgangandi vegna aura og fláa, er leið þeirra
lá um í næsta tjaldstað.
Um hádegisbilið braust sólin fram úr skýjum og veður
varð bjart. Leitarmönnum miðaði vel áfram. Gangnastjóri
reið á línu leitarmanna og allt fór hið bezta fram og útlit
fyrir að vel mundi smalast. Víða sáust fjárhópar hafa sig
áfram meðfram fellum og giljadrögum. Hafði sauðkindin
sjáanlega þegar orðið vör mannaferðarinnar um hin þöglu
og friðsælu sumarlönd, þar, sem hún unað hafði hið liðna
sumar og dreymt um marga langa vetrarnótt inni við garða
og kró, en nú á flótta undan valdi mannsins og hundi
smalans, bak við hól eða hæð, útí frelsið og sjálfstæðið.
Bjössi í Tóftum var látinn vera með hestana ásamt Jóa í
Seli. Veitti Þorbjörn því eftirtekt, að þeim gekk ferðin
greitt, því hestarnir vildu fara geyst, en hestamenn ekki
nógu aðgæzlusamir. Gangnastjóri brá þá af göngu sinni
þeim til aðstoðar, en varð þess þá vísari, að enn hafði Bjössi
átt á fleyg sínum og hafði nú tekist að hafa Jóa til fylgis.
Er á daginn leið, virtist veðrið hlýna og kyrrast. Jökul-
bungurnar smöluðust vel, og niður með Hraunfljóti mátti
sjá stórar fjárbreiður þokast áfram. Undir kvöldið var
komið í tjaldstað heilu og höldnu. Allir höfðu einhverja
sögu að segja, en allt hafði þó gengið vel. Þorbjörn var í
léttu skapi, hrósaði veðri og fénaði. Leitarmenn gengu frá
hestum sínum, tjöld voru reist og kaffið hitað, setið og
skrafað. kvöldhúmið lagðist yfir.
Sveinn gamli á Grund sagði frá draumi sínum, sem hann
hafði dreymt, nóttina áður en hann lagði á stað. Bað hann
menn að vera allsgáða, því veður eru válynd á haustin.
„Ekki hirði ég um þvætting þinn,“ kvað Bjössi í Tóftum
og urðu af þessu orðaskipti á milli þeirra og sýndist ýmsum
sitt hvað, en sjálfsagt engan órað fyrir því, hve ein lítil stund
getur borið í sér eða verið afdrifarík til ills eða góðs.
„Við náttmál geta stundum ráðist örlög næsta dags. Því
segir Salomon: „Þegar þú leggst til hvíldar, þarft þú ekki að
hræðast, og hvílist þú, þá mun svefninn verða vær.“
„Mig varðar ekkert um þennan Salomon þinn, hann er
vitlaus eins og þú,“ hvæsti Bjössi til Sveins gamla.
Bjössi í Tóftum, sem hafði átt drjúga lögg eftir frá degin-
um áður, hafði átt vingott við stútinn, seinni hluta dagsins
og var að venju óspar á orðgnótt sína.
Þótt Steini á Læk tæki stundum til tungunni, þegar
honum fannst mikið til þurfa, þá hljóðnaði hann, þegar
Bjössi flutti sitt mál enda hvorugum lítið um hinn gefið.
Var það engin tilviljun, að þeir voru ekki í sama tjaldi.
Að vísu var Steini síst eftirbátur Bjössa með blótsyrðin, sem
hann krvddaði mál sitt með, en í smjaðri og fláræði náði
hann ekki með tærnar þar sem Bjössi hafði hælana.
í kyrrð næturinnar var sem einveran héldi niðri í sér
andanum fyrir dulúð og mætti næturinnar. Einstöku sinn-
um skar jarmur frá lambi eða frá villtum sauð kyrrðina, sem
lét í eyrum eins og biðjandi ákall.
Þegar Bjössi í Tóftum hafði nokkuð jafnað sig eftir
sennu, sem hann lenti í við Steina á Læk, settist hann á ný
að Sveini gamla, er hafði legið fyrir og ekki tekið þátt í
neinum gleðskap. Brigslaði Bjössi honum um, að ellegar
væri hann haldinn draumarugli eða hræddur við dauðann.
„En það er ekki Bjössi í Tóftum, skal ég segja þér, þú drepst
ekki nema einu sinni, hvort eða er, og það er skítsama,
hvenær það verður, heyrirðu það.“
„Gættu að þér Bjössi minn,“ svaraði Sveinn gamli. „það
er annar, sem yfir okkur er og ræður okkar för.“
Bjössi svarar: „Hu, ertu að meina foringjann?“
„Talaðu ekki svona maður,“ sagði Sveinn gamli, „það á
enginn okkar ráð á sínum næturstað, og einn er sá er
dæmir, og færi betur, að allir kæmum við heilir til okkar
heima.“
□
Það var áliðið nætur. Hvammssveitarmenn hrukku upp úr
svefni við að snörp vindhviða svipti til tjöldum þeirra.
Þorbjörn brá skjótt við og leit út til veðurs. Áttin hafði
gengið til norðurs og kólguskýin byrgðu alla útsýn, og nú
fylgdi hver vindhviðan annarri.
Undir morguninn var komið norðan veður með frosti og
snjókomu. Gangnamenn bjuggust betur um í tjöldum sín-
um. nokkrir voru sendir til hrossa, er höfðu hrakið undan
veðri, en aðrir tóku saman ráð sín hvað gera skyldi.
Snjókoman fór vaxandi þegar komið var fram yfir dag-
málin, ágerðist veðrið með frosti og hríð.
Veðurhæðin svipti til tjöldunum og gerði allt útlit
ískyggilegt. Bjössi í Tóftum hafði legið út við tjaldskörina
og vaknar við kuldahroll, og skalf hann nú og hristist eins
og hrísla fyrir vindi.
Þorbjörn skipaði fvrir, að láta hann hafa eitthvað, sem
gæti yljað fyrir brjósti, en nú var öll nestislögg búin og allir
fleygar tómir. Reynt var að hita kaffi, en það gekk illa.
Bjössi var fluttur í mitt tjaldið og dúðaður þar niður með
reiðingum og öðru tiltækilegu. þar sem hann lá skjálfandi
og vesæll fram eftir deginum.
Veðrið óx upp úr hádeginu, menn skiptust á um að vaka
yfir hrossum og huga að öðru því, er með þurfti, og verjast
Heimaerbezt 295