Afturelding - 01.08.1987, Blaðsíða 15

■fl
og karlmenn. Þetta kallar á frek-
ari rannsókn.
I. Á TÍMUM BIBLÍUNNAR
Tímabil Gamla
testamentisins
Á tímum Gamla testamentis-
ins lifði fólk í þjóðfélagi þar sem
var sterkt ættarveldi. Meðal
Gyðinga hafði karlmaðurinn
völdin og réði yfir konunni.
Ekki var talið æskilegt að konur
trönuðu sér fram, en til eru fá-
einar undantekningar, þar sem
Gamla testamentið segir frá
konum, sem sköpuðu sér sess í
mannkynsögunni. Mirjam, syst-
ir Móse og Arons, var ein
þriggja spákvenna sem nefndar
eru í Gamla testamentinu. Hún
var ásamt bræðrum sínum leið-
togi ísraelsmanna þegar þeir
fóru út af Egyptalandi (Míka
6:4), og hún stjórnaði lofsöng
eftir förina gegnum Rauðahafið
(II. Mósebók 15:20). Debóra
var önnur spákona og dómari í
Israel (Dómarabókin 4:9-15).
Þriðja spákonan var Hulda.
Jósía konungur ráðfærði sig við
hana eftir að hafa fundið lög-
bókina, og boðskapurinn sem
hún flutti frá Guði varð til þess
að konungurinn endurnýjaði
sáttmálann og leiddi Israels-
menn til iðrunar og dýrkunar á
hinum sanna Guði (II. Kon-
ungabók 22:1423:25). Annað
betur þekkt dæmi er Rut, per-
sónugervingur helgunar, elsku
og óeigingirni. Hún var lang-
amma Davíðs konungs (Rutar-
bók 4:21-22) og þar með ein af
þeim þremur útlendum for-
mæðrum Jesú Krists. Svo er Est-
er, fallega unga gyðingastúlkan,
sem varð drottning Ahasverus-
ar, konungs í Persíu. Hún kom í
veg fyrir samsæri af hálfu forsæt-
isráðherrans og eyðingu Gyð-
inganna (Esterarbók 7:3-9:17).
Þrátt fyrir að siðareglur þeirra
tíma ætluðu konum almennt
mjög lága stöðu, er greinilegt að
konur sem þessar og nokkrar
aðrar voru verkfæri í hendi
Guðs.
Tímabilið milli testamenta
Á því nokkur hundruð ára
tímabili sem leið á milli atburða
Gamla testamentisins og at-
burða Nýja testamentisins juk-
ust yfirráð karlmanna. Sagan
segir að menn hafi talið sér það
til daglegrar blessunar að hafa
ekki fæðst sem konur. Það varð
trúarleg hefð að sérhver karl-
maður meðal Gyðinga hóf
morgunbæn sína hvern dag á því
að þakka Guði fyrir það að vera
hvorki heiðingi, þræll né kona. I
slíkum kringumstæðum fengu
konur enga skipulagða mennt-
un, sérstaklega ekki trúarlegs
eðlis, og nám þeirra var ein-
göngu bundið við heimilisstörf.
Yfirráð karlmanna voru órofin á
öllum sviðum þjóðfélagsins.
Tímabil Nýja testamentisins
Jesús:
Inn í þessa menningu kemur
Jesús, sem sýnir konum
„hneykslanlega" tillitsemi.
Guðspjöllin segja frá mörgum
atvikum þar sem Jesús viður-
kennir jafnrétti konunnar með
framkomu sinni gagnvart þeim.
Tökum til dæmis konuna sem
hafði blóðlát (Markús 5:25-34).
Ekki var nóg með að hún væri
kona, heldur var hún samkvæmt
siðunum óhrein vegna blæðinga
sinna, og þess vegna hafði hún
verið óhæf til þjónustu við Guð
og menn í tólf ár. Samt dró Jesús
athyglina að þessari konu í allri
mannþrönginni. Það hefði verið
auðvelt fyrir hann að halda
áfram leiðar sinnar. Hún hafði
hlotið lækningu og eflaust vissi
hann það. Það hefði verið meira
en nóg, en samt beindi hann at-
hygli manna að henni af ásettu
ráði.
Athugum einnig samskipti
hans við Maríu og Mörtu (Lúkas
10:3842). Marta var að undirbúa
máltíðina eins og konu bar, en
María sat við fætur Jesú á meðan
hann kenndi. Þetta var mjög
óvenjulegt, því að í gyðingdónri
var það að sitja við fætur læri-
meistara einungis ætlað karl-
mönnuin. Það var hneykslanlegt
að hún skyldi í fyrsta lagi voga
sér að gera þetta, en jafnvel enn
undarlegra var að Jesús skyldi
samþykkja það hlýlega. Álykt-
unin senr dregin er af þessu er sú
að það var allt í lagi og jafnvel
æskilegt að konur eignuðust
sömu andlegu innsýn og karl-
menn.
Síðan er frásögnin af konunni
við brunninn (Jóhannes 4:3-42).
Karlmenn töluðu einfaldlega
ekki við konur á almannafæri á
dögum Jesú. Samt sem áður,
auk þess að vera kvenkyns,
liafði þessi kona fleira á móti
sér. Hún var ekki aðeins sam-
versk, af þjóðflokki sem Gyð-
ingar sýndu megnustu fyrirlitn-
ingu, heldur var hún einnig í
hæsta lagi ósiðsöm. Lærisvein-
arnir voru því mjög undrandi á