Heimilisblaðið - 01.07.1960, Síða 5

Áð
en sólarhringur er liðinn, tekur leys-
garvatnið að fossa niður um þá. Stór
be°lg ^lofna úr þeim á allar hliðar og
vÁ'as^ burtu. Á fáeinum sólarhringum eða
r ftUö1 ■— ef um mjög stóra jaka er að
jj a ~~ hefur ferlíkið liðast sundur, ýmist
hr^v^ öllu e®a or^ bröngli, sem
®kst um siglingaleiðina.
r núantekningar eru þó til frá þessari
g u, samkvæmt frásögn Robertsons Dins-
les leautinants, sem er fyrirliði varð-
^ eúarinnar. Árið 1926 rakst breskt skip
eifarnar af ísjaka rúml. 300 kílómetrum
f.l?r sunnan Bermuda-eyjar. Enda þótt
lnn væri nú orðinn samanskroppinn svo
0?0?’ hann var aðeins 9x4 metrar —
efr611111 me^ri UPP úr sjó — var nógu mikið
lr af honum til að geta sökkt heilu skipi.
^ 0l’garísjaki er jafnan hrollvekjandi sýn
e 1 sólskini blindandi ófreskja og í myrkri
for bkastur risavöxnu skrímsli úr
^ Ue®kju — eða svæsnustu hugarflugs-
0 lu^ýrum. Ytra borðið getur verið slétt
þag 1e^t sem á marmara, en einnig getur
hv ar Norðurhafsins eru yfirleitt skjanna-
bf -11 nieð þykkum grænum, bláum eða
u Unum rákum af jarðvegi, sem festst hef-
1 þeim á leið þeirra til hafs — og komið
jhJJ Undan sjálfum jöklinum: gömul jarð-
Se • Stundum eru smáir jakar og hröngl,.
þe l°snað hafa frá borgarís, fyrirboði
Ss Sern er í nánd.
j.: ahlnn getur verið í laginu t. d. eins og
bf a,vaxin terta — flatur að ofan og með
Vat ^Hðar. ^n kannske hafa veður og
bo,lSorfið á hann turna og tinda, ellegar
1 hann stóra skápa, jafnvel göt í
Vei’ið mjög hrjúft, götótt og dökkt. ís-
ö°rað
ICiT+^m hann. Aðrir eru kúptir að ofan.
ag Útu jakarnir eru einkum hættulegir, því
þ . rafsJárbylgjur skipanna skreppa af
u lru og framhjá, í stað þess að skella beint
leim og endurkastast. —
bor ° ^^altali er veitt athygli u. þ. b. 425
Uj, ^arisjögum árlega á skipaleiðum Norð-
Ujj . i'iantshafsins, en fjöldinn er þó ærið
fór+a^n ^ra ari tH ars- 1912, þegar Titanic
■j s > voru skrásettir 1019 jakar, en aðeins
báT^ ^24. Slæmt var ástandið árið 1957.
Ve. 0l»st talan upp í 1200. Árið eftir var
eftirtekt aðeins einum jaka fyrir
ÚB;
Dwili
SBLAÐIÐ
sunnan 48. breiddarbaug, og ekki þótti
nauðsyn að senda skip á vettvang.
Hinsvegar var árið sem leið óvenju erfitt
ár fyrir varðsveitina. Yfir 700 jakar kom-
ust það langt suður á bóginn, að þeir stofn-
uðu siglingunum í hættu, og óskýranlega
mikill fjöldi sást á stöðum, bæði 1 austri,
vestri og suðri, þar sem jakar sjást svo til
aldrei. Skipaferðum var beint suður á
syðstu aðal-leiðina yfir hafið, en slíks hef-
ur ekki þurft við síðan árið 1946, — og til
að kóróna allt saman kom stór jaki í ljós í
maímánuði á þessari „öruggu“ skipaleið.
Sá jaki hafði með einhverju móti laumazt
suður eftir, án þess að skip eða flugvélar
varðdeildarinnar hefðu orðið hans vör.
Maður getur aðeins gizkað á það, hversu
mörg skip hafa einmitt verið í bráðri
hættu af jaka þessum í myrkri og þoku —
jafnvel í nánd við hann, án þess að hafa
hugmynd um það . . .
Á leiðum þar sem vænta má borgaríss,
halda ýmsir skipstjórar kyrru fyrir að
nóttu til eða í slæmu skyggni, en flestir —
og þar á meðal skipstjóri Titanics — halda
.siglingum áfram án tillits til þoku, myrk-
urs eða íss, til þess að halda fast við þá
ferðaáætlun, sem útgerðin hefur fastá-
kveðið.
Enn hefur mönnum ekki tekizt að finna
ráð til þess að hrekja borgarís á brott.
Tundurskeytabátar hafa skotið á þá, bæði
ofan sjávar og neðan. — Einnig hefur
verið reynt að sprengja þá upp með dyna-
míti neðan frá. Árangurinn verður alltaf
einn og hinn sami: geysimikill hávaði —
en eftir stendur báknið óhaggað og heldur
sínu striki, án þess að splundrast.
I júnímánuði í fyrra gerði varðsveitin
tilraun með sprengjur. Tuttugu og tveim
eldsprengjum var varpað í einu á borgar-
ísjaka úr 60 metra hæð. I eyrum manna
lét mikill og margendurtekinn hávaði. Jak-
inn huldist reyk og gufu, og upp af tindum
hans flaug mergð skelfdra sj ófugla — sem
snéru þó sem óðast til baka aftur. Enn var
gerð árás á jakann. En móðir náttúra gekk
aftur með sigur af hólmi. Jakinn beið ekki
hið minnsta tjón af þessum látum mann-
anna.
Sú skoðun er harla útbreidd, að loft
137