Kirkjuritið - 01.03.1940, Blaðsíða 30

108
Arni Árnason:
Marz.
valdandi, að xnörg ungmenni hafa tapað trú sinni á náms-
árunum, því tímabili æfinnar, er þau fara að fá nasasjón
af þekkingu í náttúrufræðum.
í Jiessu erindi mínu mun ég leitast við að taka guðstrúna
til stuttlegrar athugunar, í sambandi við þær mótbárúr
gegn lienni, sem nú voru nefndar.
Þess er þá fyrst að geta, að það er liugsunarvilla, sem
ótrúlega margir gjöra sig seka í, að segjast ekki vilja trúa
vegna þess, að sannanir vanti. Trú gjörir einmitt ráð fyrir
því, að sannanir vanti. Það, sem sannað er, er ekki lengur
Irúaratriði. En þótt ýmsir vantrúarmenn komist þannig
mcir en klaufalega að orði, þá mun eiga að skilja það svo,
að þeir hvorki vilji né geti trúað því, sem kemur í bág við
þekkingu og heilbrigða skynsemi. Þetta er eðlilegt og er
bein afleiðing af sjálfstæðri og rökréttri hugsun. En að
því er þekkinguna snertir, þá er engu síður á hitt að líta,
að öll vor þekking er tímabundin og breytileg. Það, sem
nú virðist koma í bág við hana, gjörði það ekki fyrir
nokkurum öldum, og á sama hátt mun nútímaþekking
vor vera úrelt í ýmsum greinum eftir nokkurar aldir, ef
ekki miklu fyr. Þetta verðum vér að hafa hugfast, er vér
brjótum heilann um trú og þekkingu. Ennfremur er þess
að gæta, að trúleysið er trú á sína vísu, því að það byggist
á ímyndun en engum sönnunum. Trúleysið er eins og
trúin, skoðun eða sannfæring um uppruna, eðli og örlög
heimsins og mannssálarinnar, skoðun, sem ekki hyggist
á vísindalegum niðurstöðum. Trúleysið er fúllyrðing, sem
er ósönnuð, og þessi fullyrðing stendur að baki trúnni að
því leyti, meðal margs annars, að samkvæmt lilutarins
eðli virðist algjörlega ómögulegt að fá nokkuru sinni
sönnun fyrir vantrúnni.
Vér snúum oss þá að fyrri aðalmótbárunni, sem áður
er nefnd, en hún er sú, að guðslrúin sé af mannlegum
uppruna, eigi sér rætur í sálarlífinu og sé sprottin af van-
máttartilfinningu mannanna gagnvart náttúruöflunum.
Ég er hvorki trúarbragðafræðingur né heimspekingur, og