Kirkjuritið - 01.06.1945, Page 48

238
Jakob Jónsson:
Jiini-.Iúlí.
luigsa um það, jafnvel þótt þeir ekki hafi þegar fengið
bjargfasta sannfæringu fyrir því. — Alveg' eins og í liin-
um flokknum, munu tilfinningar og skapgerð laða ein-
hverja í binn nýja flokk. í för með hinum sannleitandi
manni er Iiringlandinn, sem í raun og veru er sannfær-
ingalaus, en fær þarna skemmtilega breytingu frá því
venjulega. í þessari fylkingu verða fleiri einstaklings-
hyggjuméhn í andlegum efnum, þessir einstæðingar,
sem vilja liugsa fvrir sig sjálfir og fara jafnvel einför-
um í guðsríki. Þeir kæra sig ekki ávallt um samfélag
né söfnuð og forðast að láta mennina sjá inn í luig sér,
og eru þvi oft misskildir af sainferðamönnunum.
En einnig í þessum flokki geta verið menn með lágum
bvötum. Eigingjarn uppreisnarliugur, sem er á möti
þvi gamla, aðeins til að vera á móti einhverju, sem aðrir
eru með. Slík uppreisn er dulbúin drottnunargirni und-
ir yfirskini sannleikans. Þarna sést líka trúarhroki, sem
fyrirlítur alla, sem bafa gamlar skoðanir, af því að það
er auðvitað svo miklu „meira“ og „fínna“ að fylgjast með
tímanum. Loks geta menn auðvitað fylgt þvi nýja, engu
síður en því gamla, af því að þeir hafa af því veraldleg-
an hagnað, eins og smá-furstarnir á lö. öld, sem búnir
voru að fá nóg af ofurveldi páfans.
Af þeirri mynd, sem ég nú hefi reynt að draga upp,
má það vera lýðum ljóst, að í hóp beggja, gamal- og ný-
trúaðra, getur verið um að ræða bæði göfugar hvatir og
illar tilhneigingar — og í hvorum hópnum fyrir sig geta
verið frjálslyndir og ófrjálslyndir menn. Því að frjáls-
lyndi er hvorki ný né gömul kenning, heldur hin frjálsa
afstaða gagnvart sannleikanum, — frjálslyndi er það
hjndi eða lundarfar, sem gerir þér mögulegt að veitu
öðrum rétl til að leita sannleikans og fylgja honum, en
krefst um leið sama frelsis handa sjálfum þér.
Þetta verður enn skýrara, ef vér virðum fvrir okkur
n.okkur atvik úr sögu kristninnar. Þau dæmi eru tekin
af handahófi.