Kirkjuritið - 01.04.1962, Page 32

174
KIRKJURITIÐ
Svo að rætt sé um vora íslenzku kirkju sérstaklega, þá eru
þeir erfiðleika hennar sennilega alvarlegri, sem stafa af áhuga-
leysi, en það áhugaleysi virðist að sumu, ef ekki mestu leyti,
stafa af skilningsleysi á því, hvernig ástatt er og livað er í húfi.
Þetta skilningsleysi stafar þó ekki fyrst og fremst af almennum
skorti á gáfum og dómgreind, heldur kemur ýmislegt til, sem
verður til þess að sljóvga dómgreindina. Hér skal aðeins drepið
á tvennt í þessu sambandi.
í fljótu hragði er það alls ekki öllum auðskilið, að kirkj-
unni og þjóðfélaginu stafi hætta, og því síður hráð hætta af
efnishyggjunni. Það er vitað, að í kristnum þjóðfélögum, þar
á meðal í voru, liafa fyrr og síðar verið til trúlausir efnis-
liyggjumenn, sem ekki hafa reynzt þjóðfélaginu hættulegir.
En þá er á ýmislegt að líta. Eins og drepið var á í sambandi
við kirkjuna, þá hefur margt böl og ófarnaður einstaklinga
og þjóða stafað af því, að trúlausir og illa innrættir menn réðu
meira en skyldi. En þótt þessu sé sleppt og litið á þá menn
eina, sem reynzt hafa gagnlegir, þá er það ekki efnishyggjunni
að þakka. Sem lietur fer búa góðir eiginleikar, sannleiksást,
réttlætistilfinning og velvild með mörgum mönnum, hver svo
sem lífsskoðun þeirra verður. Þar sem efnishyggjumenn liafa
alizt upj) í kristnu þjóðfélagi, undir áhrifum kristinnar lífs-
skoðunar og menningar, þá segir það til sín í lífi þeirra, livort
sem þeim sjálfum er það ljóst eða ekki. Góðir og heiðvirðir
efnishyggjumenn hafa sett sér góðar siðareglur og rökstutt þær
með skynsemd. En það er ekki lífsskoðun þeirra, efnishyggjan,
sem knýr fram þessar reglur, og röksemdafærsla þeirra fyrir
góðri og göfugri breytni á ekki rætur að rekja til þjóðfélaga,
þar sem hreinræktuð efnishyggja ræður algjörlega ríkjum.
Það er meira að segja algjörlega óvíst, hvernig röksemdafærsla
þeirra og siðgæði fengi Jiar staðizt og notið sín. Loks má
benda á, að í þjóðfélögum, þar sem kristin lífsskoðun ræður
örugglega ríkjum, eru varnir gegn því, að afleiðinga efnis-
hyggjunnar gæti í opinberu lífi og að einstaklingum haldist
uppi að beita hnefarétti. Auk stjórnar og löggæzlu er það
þjóðin sjálf, sem þar vinnur á móti.
Þá er að nefna annað, sem miðar að því að sljóvga skilning
almennings og dómgreind og enda villa lionum sjónir.
Engin þjóð, sem alizt hefur upp og húið við kristna menn-