Kirkjuritið - 01.04.1978, Page 14

Gyðingum saman á heimili sínu, til
þess að styrkja þá og varðveita í
trúnni. Hann gat og glaðst yfir því, að
þess voru naumast dæmi, að nokkrir
hinna mörgu, er hann skírði, reyndust
ótrúir. En hann lét ekki þar við sitja
að vinna sjálfur af alefli að því að á-
vinna Gyðinga Kristi til handa. Tak-
mark hans var jafnframt að Ijúka upp
augum svo margra kristinna manna
sem unnt væri fyrir kristniboðsskyldu
kirkjunnar við Gyðinga. Og þar kom
hinn mikli lærdómur hans að haldi.
Margir fróðleiksfúsir guðfræðingar
leituðu til hans. Og væri hús hans fullt
kristinna Gyðinga á miðvikudögum og
laugardögum, þá mátti ganga að því
vísu, að þar væri saman kominn hópur
ungra stúdenta hvaðanæva úr Þýzka-
landi á föstudagskvöldum. Hann tók
ekki borgun fyrir kennslu sína, en lét
sér vel líka, að stúdentar sýndu hug
sinn með því að leggja skildinga í sjóð
þann, er hann notaði til hjálpar þurf-
andi kristnum Gyðingum."
Edzard mun hafa verið köllun sinni
trúr til hinztu stundar. Síðast segir af
honum, að hann hafi látið kalla til sín
Gyðinga, sem þá voru að nema hjá
honum fræðin, lesið fyrir þá nokkur
ritningarorð á hebresku og síðan feng-
ið hægt andlát.
Meðal þeirra, sem sátu við kennara-
stól hans á föstudagskvöldum, er tal-
inn August Hermann Francke, og sagt
er að Spener, frumherji píetismans,
hafi sent margan ungan mann á fund
Edzards.
Birta að kvöldi
Þeir áhrifamiklu menn, Spener og
Francke, munu báðir hafa borið mik-
inn kærleika til Gyðinga og viljað
stuðla að andlegri og veraldlegri vel-
ferð þeirra. Má því af líkum ráða, að
framhalds þessarar sögu sé að leita
ekki fjarri þeim.
Francke var, sem kunnugt er, pr°'
fessor við Háskólann í Halle. Þar
kallaði hann til liðs við sig ungan lserl"
svein sinn, Jóhann Heinrich CalleH'
berg. Varð hann prófessor í Halle ár-
ið 1727, liðlega þrítugur, og þótti af'
bragð annarra ungra manna sakir l3er'
dóms síns og brennandi trúar. Hugur
hans hafði stefnt til kristniboðs, en
hann lét tilleiðast að snúa sér a^
kennslunni í þeirri von, að þar g®11
hann unnið að því að vekja kærleik3
stúdenta til kristniboðsins. Er frarn
liðu stundir, hneigðist hugur hans 26
meira að kristniboði meðal Gyðing3’
Merkileg og sérkennileg saga er Þar
að baki.
Meðal kennara Callenbergs í latínu-
skóla hafði verið roskinn prestur, se
Muller hét. Sá hafði ritað þrjár bækur’
tvær um kristniboð meðal Gyðinga °9
hina þriðju til Gyðinga. Var hún bygð
á textum úr Gamla testamentinu og rjt
um nokkurra beztu fræðimanna G)/
inga. Aðeins ein þessara bóka ha
fengist útgefin, og var Callenbefð
kunnugt um, að heitust löngun garnjj*
mannsins var, að þessi síðast tal
bók, — er hét raunar ,,Birta að kvöl 1
og dró nafn af orðum í Sak. 14,7., ^
kæmist á prent með hebresku letri
mállýzku Gyðinga.Tókst hann á hen
ur að reyna að koma bókinni á frarn
12