Kirkjuritið - 01.04.1978, Síða 65

tli menn sér að skýra merkingu
r|stinna trúarsetninga í Ijósi þess
vernig þasr verka í raun sem tæki
1 af5 tryggja samheldni og yfirráð
9era þeir sig seka um að fullyrða meira
fn Þeim er fræðilega leyfilegt: inntak
r|stinna trúarsetninga og félagslegur
e nfamáttur eru sitt hvað. Það mætti
' ' V' tsllast á að inntak vissra kenni-
e ninga kirkjunnar falli saman við
nfin sem kennivö|d æt[a þeim ag
er a ^inkum þegar kennisetningarnar
egU t)ornar tram sem bein fyrirmæli
tri^a si<ipanir), en inntak nær allra
UmarSetnin9a er órofa tengt ákveðn-
in VlShorfum manna til Guðs og játn-
m^U ai<veðinna trúarskoðana; það sem
því lhSkiptir ' trúarsetningunum eru
viQ QUgmyndirnar sem tengja menn
þeir 'UÖ °9 ÞarS Sem Þeir 9era Þe9ar
vjg iata þessar trúarsetningar, þ. e.
Krisí 6nna Gu^’ Son hans Jesúm
aöi ^a kirkju sem Kristur stofn-
hu iesa eitthvað annað (aðrar
trúar yndir 09 aðrar athafnir) út úr
6r aSetnin9unum og trúarjátningunni
skoð ,9era kristnum mönnum upp
sem k.nir 09 se9Ía Þá játa eitthvað
g Þeir iáta ekki.
tagi 9e skyringar og gagnrýni af því
nokkU|.ern é9 reifaSi her framan
íryggt^^ rétt a ser verður að vera
oftúiir,3' menn 9eri sig ekki seka um
bes þessum dúr.
svaraSar' asokun um oftúlkanir mætti
inn á Þv' a® hencia á greinarmun-
laegrj U3læ9ri ætlun manna og hlut-
ætiun ?)erk,nS,tv Þess sem þeir gera:
'n9u sinnStinna manna með trúarjátn-
þeir s n' Væri eöa gæti verið sú sem
rtierkinQ9 U sjaifir’ en raunveruleg
°rÖa þeirra og athafna væri
sú sem lýst hefur verið, að gangast
undir völd kirkjunnar manna, leitast
við að efla hagsmuni kristins samfé-
lags o. s. frv. En sé svo þá gera kristn-
ir menn sig annað hvort seka um
óheilindi, þ. e. reyna vísvitandi að
blekkja aðra og hugsanlega einnig
sjálfa sig um það sem þeir segja og
gera, eða þeir lifa í algerri sjálfsblekk-
ingu, þ. e. gera sér ekki grein fyrir
raunverulegum ástæðum breytni sinn-
ar né eiginlegri merkingu orða sinna
og gerða. Sú lýsing sem ég hafði eftir
Karli Marx á kristindómnum sem tál-
mynd sprottinni af mannlegum óskum
og draumum um annað og betra líf er
einmitt lýsing á kristni sem sjálfs-
blekkingu og tæki í höndum svikulla
manna.
Nú er hvort tveggja hugsanlegt að
kristnir menn lifi í sjálfsblekkingu eða
séu óheilir. Einmitt þess vegna er sí-
felld sjálfsgagnrýni nauðsynlegur þátt-
ur í öllu trúarlífi: hvort og þá hvenær
trú mín er heil og hrein get ég ekki
vitað með fullri vissu, og þessi óvissa
á að vera hvati til sjálfrýni, en hvorki
sektarkenndar né uppgjafar.
Þeir sem trúa gera greinarmun á
huglægri ætlun og hlutlægri merkingu,
ekki síður en þeir sem vilja skýra fé-
lagslegt eða pólitískt „hlutverk" trú-
arsetninganna: Ásakanir um óheilindi
og sjálfsblekkingar geta því gengið
endalaust á víxl milli trúaðra og van-
trúaðra. Er þá ekki brostinn grund-
völlur hvers kyns ,,óheilinda-“, „sjálfs-
blekkingar-“ eða ,,hlutverka“-skýr-
inga? Er ekki verið að deila um lífs-
skoðanir og lífsviðhorf sem að end-
ingu hvíla á ólíku grundvallarmati á
verðmætum, ólíkri lífsreynslu eða öðr-
63