Kirkjuritið - 01.04.1978, Síða 66

um þáttum mannlífsins sem eru ekki
og geta ekki orðið undirstöður fræði-
legra skýringa?
Beri að svara þessu játandi geta
engin fræði gefið gilda ástæðu til að
ætla boðskap Krists sannan né til að
ætla hann blekkingu. En þannig höf-
um við eftir nýjum leiðum komist að
sömu niðurstöðu og í 3. greininni hér
að framan, þar sem vikið var að einni
afleiðingu trúarlegrar hughyggju og
trúarlegrar hluthyggju: Ókleift er að
ganga úr skugga um sannindi boð-
skapar Krists og þá er mat okkar á
boðskapnum eingöngu háð áhrifum
hans á menn og málefni.
En einmitt þessi niðurstaða er
sterkasta röksemdin með kenningum
sem vilja skýra kristindóminn í Ijósi
þeirra áhrifa sem hann hefur á menn
og þjóðir, þ. e. með hliðsjón af því
hvernig hann verkar í lífi manna, hvaða
hlutverki hann gegnir o. s. frv. Þær
tvær kenningar, trúarleg hughyggja
og trúarleg hluthyggja, sem leggja
mest upp úr gildi trúarinnar og boð-
skaparins, fela þannig í sér styrkustu
stoðirnar fyrir kenningar sem vilja
skýra kristindóminn sem sálrænt, fé-
lagslegt og pólitískt fyrirbæri ein-
göngu.
Samkvæmt trúarlegri hughyggju
skipta trúin, trúarafstaðan og trúar-
reynslan, öllu máli; gildi boðskapar-
ins er fólgið í því að koma mönnum
í snertingu við guðdóminn, valda hug-
Ijómun, frelsun, andlegri reynslu eða
hvað sem menn vilja kalla það. Gildi
boðskaparins er m. ö. o. það eitt að
vekja hughrif, merking hans er áhrif-
in sem hann hefur, orkan sem hann
leiðir inn í sálarfylgsnin eða virkjar
þar. Afleiðing þessarar skoðunar væri
eðlilega sú að trúin sé fólgin í því að
afnema alla fjarlægð, gera Guð að til-
finningu sem streymir um sálina; og
þá lokast trúin um sjálfa sig ef svo
má að orði komast, hún verður eintal
trúarsálar, andleg sjálfsfróun eða
sjálfspíslarvætti eftir atvikum.
Afleiðing þeirrar skoðunar sem eg
nefndi „trúarlega hluthyggju“ er af
sama tagi, áherslurnar eru einung's
aðrar; hér er það boðskapurinn, opin-
berunin, sem mönnum er boðið að
taka þátt í, það sem máli skiptir, og
menn tileinki sér hann á réttan hátt-
Prédikunum prestanna er ekki ætlað
annað hlutverk en gera hið eina rétta
guðsorð að lifandi veruleika í hugon1
manna og lífi, láta þá finna návist
Guðs — sem þó er allur annar
innra með sjálfum sér og lifa líf'nU
í anda hans: „Verið fullkomin, eins °g
Faðarinn á himnum er fullkominn“- ( '
Báðar þessar kenningar virðast Þv'
heimila að trúarboðskap Krists sé
við lyf framleitt með orðum Krists °9
ætlað að hafa ákveðin áhrif á menn
hrif:
en
eða vekja með þeim viss hug
kirkjunni líkt við lyfsölufyrirtæki
prestunum við lyfsala. Því ber að vei
eftirtekt að þessi líking á í sjálfu se^
ekki nema eitt orð skylt við fr8^
fullyrðingu Karls Marx að „trúarbröð
séu eiturlyf fólksins".
I athugasemdum sínum um
trúaf'
brögðin reyndi Marx aðallega að ský^
hlutverk þeirra; hér er hins vegaf vl
að inntaki og eðli kristindómsins 0$
ekkert sagt um það hvort áhrif
séu til góðs eða ills. j
Hvort og þá í hvaða skilningi Þee^
líking á rétt á sér læt ég öðrurn e
64