Kirkjuritið - 01.12.1978, Side 10

sleitilega hamrað á þeirri staðreynd í
vakningar skyni. Eysteinn Jónsson,
ráðherra, sem þá fór með kirkjumál,
skipaði um þetta leyti að beiðni minni,
nefnd til þess að gera tillögur um
framtíð Skálholtsstaðar. Formaður
hennar var herra Sigurgeir. í Víðförla
hafði ég skrifað: „Það þarf að setja lög
um Skálholt, þarsem kveðið væri á um
friðun staðarins, um umsjón með hon-
um, uns biskup tekur við honum. Enn-
fremur þarf að ákveða árlega fjár-
veitingu til endurreisnar hans.“ Til-
lögur nefndarinnar voru í sjálfu sér já-
kvæðar. Hún lagði til að hafinn yrði
þegar undirbúningur undir kirkju-
byggingu og að vígslubiskupi Skál-
holtsbiskupsdæmis yrði ákveðin-bú-
seta á staðnum. Þessar tillögur virtust
ekki fá sterkan hljómgrunn neins
staðar. Það þurfti miklu öflugra vakn-
ingarstarf til þess að þoka einhverju
áleiðis.
Ég hefði tæplega haft áræði til þess
að hefjast handa um félagsstofnun, ef
ég hefði ekki fengið liðveislu Jóns
Gunnlaugssonar, stjórnarráðsfull-
trúa. Þegar ég færði þessa hugmynd í
tal við hann, var hann undir eins reiðu-
búinn og tók að safna félögum. Þeir
undirrituðu ávarp, þar sem bent var á
afmælið 1956 og þessar ,,óskir“ látnar
í Ijós: a. Að Skálholtsstaður sé varð-
veittur og skilað aftur hinum fáu forn-
minjum, b. að biskupsstóllinn verði
endurreistur, c. að dómkirkja verði
reist og henni fenginn prestur, d. að
Vídalínsklaustur verði reist til bústað-
ar fyrir uppgjafapresta og hvíldar-
heimili annarra, c. að komið verði upp
framhaldsskóla í prestlegum fræðum.
Félgar gengust undir árlegt gjald, kr.
248
100 á ári, fram til ársins 1956, er rann
í Viðreisnarsjóð Skálholstsstóls.
Nauðsynlegt reyndist að hnýta þess-
um fyrirvara við ávarpið: „Þetta skjal
skuldbindur ekki undirskriftarmenn
um afstöðu til einstakra atriða við-
reisnarstarfsins." Það kom sem sé
fljótt og greinilega í Ijós, að mörgum
þeim, sem tóku vinsamlega undir
málið, meðan talað var almennt um
einhverja ræktarsemi við Skálholts-
stað, féllst nokkuð hugur, þegarfarið
var að ræða um ákveðna stefnumörk-
un. Þá varð flest að loftköstulum og
draumórum í hugum ýmissa góðra
manna.
Skálholt reis fyrir augum manna
Stofnfundur Skálholtsfélagsins var í
maí 1948 en ekki var gengið frá lög-
um þess fyrr en árið eftir. Sumarið
1949, 20. ágúst, var svo fyrsta Skál-
holtshátíðin. Tilgangurinn með
þessari tilbreytni var að vekja athyg1'
á Skálholti. Það tókst. Skálholtshá-
tíðirnar urðu tilefni til þess að tala
máli Skálholts í blöðum og útvarpi-
Þær voru og mikið sóttar að telja má>
þegar tekið er tillit til aðstöðu a
staðnum. Kirkjan hrörlega rúmað'
ekki nema brot hátíðargesta, en gja11"
arhorn fluttu söng og mál úttil þeirra>
sem höfðust við utan dyra. Eft'r
messu var samkoma úti: Hljóðfæra'
leikur, söngur, ræða, upplestur, leik'
þáttur (tvisvar). Þarna lögðu marg'r
lið, fyrir utan stjórnarmenn Skal'
holtsfélagsins (í stjórn þess voru fra
byrjun, auk Jóns Gunnlaugssonah
þeir Sveinbjörn Finnsson og Hro-