Kirkjuritið - 01.12.1978, Blaðsíða 28

sunnudags er eitt dæmið. Þar eru
þessi orð hans í 8. kafla Matteusar:
„Ég segi yður, að margir munu koma
frá austri og vestri og sitja til borðs
með Abraham og ísak og Jakob, en
sonum ríkisins mun verða varpað út í
myrkrið fyrir utan. Þar mun verða
grátur og gnístran tanna.“ (Matt. 8.
11.-12.).
Ekki fer milli mála, hverjir „synir
ríkisins" eru, og hitt fer ekki heldur
milli mála, að þeir hafa svo sannar-
lega fengið að kanna myrkrið fyrir ut-
an og grátinn og gnístran tanna með-
al þjóða heims.
Annað hugstætt dæmi er sagan af
hinum vondu vínyrkjum í 12. kafla
Markúsar eða 21. kafla Matteusar. Hjá
Matteusi er hún jafnvel enn harkalegri.
En hvað sem öllum slíkum ummæl-
um líður, þá standa einnig í Nýja
testamentinu orð Jesú um, að hann
væri sendur til týndra sauða af húsi
ísraels (Matt. 15, 24; 10, 6) og ætlaði
lærisveinum sínum einnig verk meðal
þeirra, - já, að þeir skyldu byrja í
Jerúsalem, er þeir færu að prédika
sem vottar hans. (Lúk. 24, 47; Post. 1,
8). Og hver ónýtir slík orð eða nemur
úrgildi? -
Sagan um kristna menn og Gyð-
inga mun eflaust flestum kunn að
nokkru marki. Fullvíst þykir, að hinir
skjótu og öru sigurvinningar kristn-
innar á fyrstu áratugum og öldum,
hafi mjög byggzt á því, að milljónir
Gyðinga voru í dreifingu um allt róm-
verska ríkið og höfðu áunnið fjöld
trúskiptinga. Engu að síður urðu
Gyðingar brátt í minni hluta í kirkj-
unni og höfðu þar ekki forustu. í rit-
um hinna elztu kristnu feðra og höf-
266
unda, annarra en postulanna, gætir
hvors tveggja, að Gyðingar séu taldir
úrsögunni sem útvalin þjóð Guðs, og
vonarinnar um, að þeim muni búið
hjálpræði og afturhvarf að lokum. Lík-
ingin um fíkjutréð í 24. kafla Matteusar
er þá t. d. skilin svo, að hún sé spá-
dómur um afturhvarf Gyðinga. Þegar
greinin er orðin mjúk og skýtur lauf-
um, er sumarið, endirinn í nánd. Um
sömu mundir hatast Gyðingar víða
mjög við kristna menn og ofsækja þá-
Þeir eru þá enn fjölmennir í rómverska
ríkinu og trúarbrögð þeirra leyfð, en
ekki trú hinna kristnu. En smám sam-
an snýst þetta við. Kristnum mönnum
fjölgar, og þeir harðna í afstöðunni til
Gyðinga, svo að jafnvel kemur til of-
sókna, þótt fátíðar séu þær. Þegar
kemur fram á daga Chrysostomusar
og Ágústíns á 4. og 5. öld, er sú
kennig orðin nokkuð mótuð, að dreif'
ing Gyðinga og útlegð frá Gyðinga'
landi sé refsing, er þeir hljóti fyrir að
krossfesta Krist og hafna honum. Hún
hefur orðið afdrifarík í sinni margra
kristinna manna fram til þessa.
Ekki verða síðan umtalsverðar
breytingar á afstöðu kristinna manna
til Gyðinga fram að siðbót. Hún er að
jafnaði óvægin, stundum hörð og
grimm, þótt dæmi annars finnist. Hún
leiddi til meiri og minni einangrunar
hinna svonefndu „morðingja Guðs“ 1
samfélaginu, hálfgerðrar útlegðar, ^
stundum til blóðugra ofsókna. Verstir
voru rannsóknardómstólarnir, - ein-
hver hinn versti skuggi kirkjunnar um
allaraldir.
Afstaða Lúthers til Gyðinga er öðr-
um þræði óljós. Oft hefur hann á
seinni árum verið ásakaðurfyrirhörko