Kirkjuritið - 01.12.1978, Blaðsíða 75

undum þeirra alls ekki til hugar
komið, að þær yrðu hafðar á þessum
stað í guðsþjónustunni, því þannig
mun messugjörðin hvorki byrjuð né
enduð neins staðar á Þýzkalandi. Það
var nýjung, sem hvergi var innleidd
nema í löndum Dana, Danmörk, Nor-
vegi og íslandi. Það er eitt, sem mælir
^neð þeim, og það er, að djákninn eða
meðhjálparinn les þær upp eins og
nokkurskonar fulltrúi safnaðarins.
Safnaðarfólkið tekur á þann hátt ofur
lítinn þátt í guðsþjónustunni. En sá
þáttur er svo lítill og óverulegur, að
hann mætti gjarnan falla burt. í flest-
um söfnuðum flyturekki meðhjálpar-
ien bænir þessar á þann hátt, að það
sé til að auka guðræknistilfinning
safnaðarins, heldur verður það miklu
°ftar hið gagnstæða, fremur til að
faela menn frá guðsþjónustunni, en til
að laða menn að henni, fremur til að
vekja hálf-gjört hneyksli í hjarta
manns en til að kenna manni að biðj-
ast fyrir. Reynslan er þessi hvervetna,
Þar sem ég þekki til, og það kannast
víst flestir við. Vér íslendingar erum í
Þessu efni engin undantekning. Af
Þessari ástæðu ættum vér helzt að
haetta við þessar bænir og láta guðs-
Þjónustuna byrja og enda hjá oss
eins og í fornöld. Því að presturinn
lesi þessar bænir sjálfur, eins og títt
er í ísl. kikjunni hér í Ameríku, hefur
ymsa annmarka og frá tíðagjörðar-
legu (lítúrgisku) sjónarmiði er það
°heppiiegt. Vér fjarlægjumst með því
móti ofurlítið dönsku kirkjuna, en
nálgumst þeim mun meir hina al-
mennu kristnu kirkju.
þegar presturinn að lokinni prédik-
Un á að biðja, stendur í frumvarpinu:
,,þá les hann þessa bæn.“ Mikið
dæmalaust er þetta les hann óhaf-
andi; en það er komið svo inn í huga
vorn íslendinga, að vér álítum það
vera gott og gilt. Það heitir ekki lengur
að flytja bæn eða bera fram bæn eða
biðja bæn, heldur aðeins að lesa bæn.
Alveg eins, þegar presturinn berfram
bæn frá eigin brjósti og les öldungis
ekki, þá heitir það líka að lesa bæn.
Svona er sagt frá því í mörgum kirkju-
legum fundargjörningi: „presturinn
las bæn,“ þegar hann bað frá eigin
brjósti. íslenzkir prestar eru svo lengi
búnir að lesa bænir, að það er komið
út úr höfðinu á heilli þjóð, að þeir eigi
að flytja bænir, biðja, tala út úr hjarta
sínu, hvort sem þeir hafa nú bókina
fyrir sér eða ekki. Látum ekki hand-
bókina hjálpa til að halda þessu ó-
heppilega orðatiltæki við. Hún ætti
heldur að hjálpa til að afnema það og
minna prestana á að hafa bænirnar
um hönd sem bænir.
Svo kemur bænin sjálf. Það er hin
svonefnda almenna kirkjubæn. Á þá
bæn hefur verið lögð sérstök áhezla í
öllum kristnum kirkjudeildum og hún
þess vegna látin vera lang-lengst og
fullkomnust allra hinna fastákveðnu
bæna. Um þessa almennu bæn kirkju
vorrar er það að segja, að hún er allra
slíkra bæna lang-fátæklegust, sem ég
þekki, og hef ég þó verið að kynna mér
þetta eftir föngum. Allar almennar
kirkjubænir hafa verið samdar eftir
föstum reglum: 1. bæn fyrir allri
kristninni og kirkjunni. 2. bæn um
rétta meðferð náðarmeðalanna, um
frið og kyrrlátt líf í guðsótta og sið-
semi.3. bænfyrirandlegumogverald-
legum yfirvöldum, sjúkum og sorg-
313