Nýjar kvöldvökur - 01.01.1910, Page 46

44 NÝJAR KVÖLDVÖKUR.
kvenréttindapólitík og svo dálítið af kvæðum
á strjálingi eftir Ólöfu á Hlöðum. Eg tel
varla Stúlku Júlíönu Jónsdóttur — og þó hitt-
ist nógu gott innanum hana — og ljóðmæli
Guðbjargar Arnadóttur. Einhver Agústa kvað
og hafa gefið út kvæðabók. en eg liefi aldrei
séð hana. En þessar bækur hafa allar liðið
hjá áhrifalaust, og enginn spyr eftir þeim nú.
Kvæði eftir >HuIdu« höfðu við og við birzt
í blöðum og ritum, og vöktu þau þar tals-
verða eftirtekt, að minsta kosti hinn einkenni-
legi Ijóðaleikur hennar út úr hugðarefnum úr
fornum þulum. Svo kemur nú kvæðabók eftir
hana í haust, og hafa margir lesið hana, og
flestir víst sér til ánægju. Að sönnu er svið-
ið ekki vítt, sem hún fer yfir. Það eru mest
hugbrigði frá náttúrunni og áhrifum hennar.
Formið og efnisfærslan er slétt og fögur, og
meðferð hugsananna lýsir talsverðu valdi á
því, sem henni kemur í hug. En veruiega
frumlegt er fátt af því. Ótal vísuorð og hugs-
anir hljóma kunnum hljómum í huga manna
og eyra, þó að orðin séu önnur. Maður
þreytist á þessum eilífu kvæðum um ættjörðina
og íslenzku náttúruna, sumarkvöld og sumar-
sælu, vorblíðu og haustfegurð, sem einu sinni
fyrrum var sungið svo fagurt um og nú er bú-
ið að margþynna út. Ressi endalausa, hálfang-
urværa draumværð í þessu dagsdaglega í nátt-
úrunni, sumarmorgnum og sumarkvöldum, er
eitthvað veikluleg, smátæk og kafar svo grunt,
að það hættir að taka mann tökum; manni
fer að leiðast það. Það er ekki innanað, en
þaðan þurfa ljóðin að kotna, frá hjarta og
huga, sem brýzt um, eys sér út, sækir fram
og ræður ekki við sig, eins og vikingarnir
fornu sóttu sjóinn, því að þráin lét þeint eigi
frítt að kúra kyr í landi þegar sumra tók.
Retta vantar meginið af okkar nýja skáldakyni.
Rað yrkir ekki af því að það má til, heldur
til þessa að vera með — teljast með í skálda-
hópnum. Og á meðan andinn er óþroskaður,
og á sér enga lífsskoðun, nema hin hvikulu
og lausu hugbrigði æskumannsins, er ekki á
miklu vou; þá finst mönuum það oft svo á-
gáett hjá sér, sem þeim finst lítt nýtt að fám
árum liðnum. En æskan og æskuhugmyndirn-
ar vella yfir barmana, hráar og ógerðar, og
mönnum finst þeir endilega þurfa að láta aðra
njóta þess — gefa það út. Flest hinna yngri
skálda okkar hafa drýgt þá synd á móti sjálf-
um sér, að gefa of snemma út Ijóð og Ijóða-
bækur. Eg hefi áður talað um þetta í N. Kv.
og tek það enn upp. Það eru fá skáld svo
fullþroska, að það sé gerandi fyrir þau, fyrri
en þau eru komin á góðan þroskaaldur.
Eg er á því, að «Hulda« hafi gefið of-
snemma út kvæðin sín. Enginn vafi er á því,
að hún er skáld og stendur til stórra fram-
fara ef lífið lætur henni í té að þurfa ekki að
brjóta bág við sjálfa sig, og kafna undir sama
farginu, sem liggur svo þungt á mörgum kon-
um hér á landi og hefir drepið úr þeim fjör-
sprettina fyrir tímann. Rað kemur víða fram
innanum hjá «Huldu« ósvikið gull, innanað
frá henni sjálfri, verulegar raddir, sem tala til
manns, og það má finna, að þær eru ekki að-
fengið bergmál, heldur líf af hennar lífi. Eg
skal taka til dæmis ástavísurnar hennar; maður
hefir heyrt svo margt og mikið af misjöfnu
volgri frá okkur piltunum þess efnis, að það
er langt um of; mér þótti því gaman að sjá
hvernig »Hulda« tæki á þcim viðkvæmu streng-
jum, Rað er ekkert volgur, ekkert fleðuvíl,
heldur hreinlega komið til dyranna með hreinar,
fagrar og manniegar tilfiuningar í snildarlegu
formi, eins og hennar er von og vísa. Vís-
urnar: <Ó að eg hefði vængi þína, vindur,«
(bls. 1S — 19), »Ef að þú víkingur værir«,
(bls. 30 — 31) og »TunglsgeisIi«, (bls. 64 — 65)
eru svo fagrar og hreinar, að leit er að öðru,
er megi þar við jafnast eða taka því fram.
Rulubrotin (»Heyrði eg í hamrinum,« «Ljáðu
mér vængi« o. fl.) eru nýsmíði í íslenzkum
kveðskap og hafa tekizt vel, þó að betur hefði
mátt gera. »Ur þjóðsögum« er margt gott,
einkum hann Fiðlu-Björn, og byrjunin á «Syngi,
syngi svanir mínir«, þó að sumt í því kvæði
minni mig æði mikið á form og orðgnótt
annars íslenzks skálds, en tilþrif eru þar góð,